7. Пироқұрамдардың физикалық және химиялық тұрақтылығы
Пиротехникалық құрамдарды сақтау кезінде физикалық және химиялық өзгерістер жұреді.Олар соншалықты маңызды,сондықтан істен шығады және қауіпті.Сол себепті олардың құрамындағы өзгерістеріне және ыдырау жылдамдығына әсер ететін факторларды анықтау қажет.
Зерттеулер натижесінде қажетті және жіберілетін сақтау жағдайлары анықталады.
Физикалық өзгерістер. Пироқұрамдардың физикалық өзгерістері олардың ылғалдылығымен анықталады.Құрамдардың компонеттері аздап еруі ,престелген зарияттың пішіні мен тығыздығы өзгереді.Кей кездерде қоршаған ортаның температурасы әсерінен ,механикалық әсерден зарияд деформатцяланады.Құрамдардағы ұшұыш компонтеттер айырлу натижесінде(нафталин ,гексапропан )құрамдарда өзгерістер өседі.Құрамдардың гигроскоптылығы компонеттердің гигроскоптылығына ,тығыздығына ,беттік қабатына тәуелді. Престелген құрамдардың гидроскоптылы төмен.Ұнтақтау дәрежесі өскен сайын құрамдардың гигроскоптылы жоғарлайды. Құрамдарды ылғалдан сақтау ұшін құрамды қорғау ұшін органикалық қабықшалар қолданылады, олар минералды майлар , парафин,лактар,т.б.
Химиялық өзгерістер；химиялық өзгерістер әртұрлі болады,ол пироқрамдардың кең ассортнментімен байлынсты.Құрамдарда Mg,Al және бейорганикалық тотықтырғштары бар құрамдар ылғал әсерінен металл коррозиясы басталады.
Mg +2H2O =Mg(OH)2 +H2
3Al +6H2O =3Al(OH)3 + 3H2
Mg сумен Al қарағанда интенсивті әрекеттеседі. Mg оксидінің қабықшасы кеуекті,әлсіз металдык коррозиядан қорғамайды. Al ұнтағы тез тотығады,бірақ толық тотығудан тығыз оксиді қабықшысын қорғайды. 7.1-cуретте Mg мен Al 10%су қосқанда температура өскендігі корсетілген
7.1-сурет - Су қосқанда температураның өсүі
Екі құрамды қоспаларда мысалы нитрат-металл құрам ,егер массасы жоғары болса（кг）өзлігінен жануы мұмкін. Mg коррозиаяы интенствті қышқыл ортада жұреді.,сілтілік ортада Mg тұрақты .себебі Mg оксиді қышқылда ериді,сілтіде ерімейді.
Al оксиді қабықшасы қышқылдық және сілтілік ортада ериді. Al сілтілі ортада интенствті ериді.Құрамдардағы тотықтырғыштар ылғалдылығын сілтілі немесе қышқылды ортада береді және металл коррозиясына әсер етеді.Коррозия натижесінде тұзілетін сутегі тотықтырғыштары тотықсыздандырады-нитраттарды аммиакка дейін.
Ылғалданған қоспа Ba(NO3)2+ Mg
8Mg +16H2O= Mg(OH)2 +16H2 (1)
Ba(NO3)2+16H2=Ba(OH)2+4H2+2NH3 (2)
(1)+（2）
Ba(NO3)2+ 8Mg+12H2O= Ba(OH)2+2NH3+8 Mg(OH)2
Бұл жағдайда сітілі орта пайда болады, Mg коррозиясы тежеледі.Мұндай құрамдар сақтау кезінде тұрақты,әсіресе органикалық байланыстырғышы болса.
Ылғалданған қоспа NaNO3+Al ыдырау реакциясы
3 NaNO3+8Al+18H2O=3NaOH+8Al(OH)3+3NH3
3 NaOH+
3Al(OH)3
Na3[AL(OH)6]
3 NaNO3+8Al+18H2O=7 Al(OH)3+3NH3+ Na3[AL(OH)6]
Бұл жағыдайда құрам ыдырау натижесінде NaOH Al-ұнтақтағының коррозиясын тездейді.Ылғалданған бұл қоспа май немесе герметизатция арқылы қорғанады.
Нитратты металмен қоспалардың тұрақтылығы тотықтырғыштар гигроскоптылығымен байланысты.Бірдей сақтау жағыдайларында ең төмен химиялық өзгерістер азгигроскопты-Ba[(NO)3]2 байқалады. Құрамында Al бар қоспалар химиялық тұрақты.Mg ұнтағымен салыстырғанда сілтілі метал тұздарынан басқа.
Органикалық
байланыстырғыштар ылғал енуіне кедергі
жасайды.Сондықтан жарықырығыш, құрамдар
хмимялық тұрақты,фотоқоспаларға
қарағанда Ba(NO3)2+Al-ұнтағы
кұкріт
қосады,магнии мен кұкріт коспасы тұрақты
емес,себебі ылғадануда реакция жұреді.
MgS+2H2O Mg(OH)2+H2S
Құрамында Mg, Al ұнтағы бар қоспалар ылғал әсеріне сезімтал（бөлек бір металл болғаннан）,мысалы жалғыз Mg мен салыстырғанда.Себебі ылғал құрамда микрогалваникалық жұп пайда болады. Mg коррозиясы тез өтеді.
Құрамында Al, Mg құймасы бар қоспалар химиялық тұрақты,екі металл ұнтақтары мен салыстрығанда бұл құйма Al2O3 қабықшысынан қорғайды.
Cu(NO3)2.Pb(NO3)2+Mg қоспасы тұрақты емес ,себебі келесі реакция өтеді. Cu(NO3)2+Mg Cu+Mg(NO3)2.
Металл ұнтақтарымен хлорат қоспалары ылғал ортада химиялық өзгерістер береді және ұзақ сақталмайлы.Мұмкін Mg тотығуы тотықтырғыштың каталитикалық әсерінен өтеді.
KClO3+Al химиялық тұрақты Mg мен салыстырғанда.