2. Ерітінді құрамының оның құрылымына әсері. Қабықша сапасына оның процес режимінің әсері.

Фосфат қабықшасының құрамына фосфаттайтын ерітіндінің катион түрлері үлкен әсер етеді.

Кесте 16. Фосфат қабықшасының фазалы құрамына катион түрлерінің әсері.

Катион	Қабықшаның фазалы құрамы
	Болатта	Мырышта
Mn2+	(MnFe)5H2(PO4)4 х 4H2O	Zn3(PO4)2 × 4H2O Mn5H2(PO4)4 × 4H2O
Zn2+	Zn3(PO4)2 × 4H2O Zn2Fe(PO4)2 × 4H2O	Zn3(PO4)2 × 4H2O
Cа2+	Са HPO4 × 2H2O Ca HPO4	Zn2Ca(PO4)2 × 2H2O Ca HPO4 × 2H2O Ca HPO4
Fe2+	Fe5H2(PO4)4 × 4H2O	Zn3(PO4)2×4H2O Zn2Fe(PO4)2×4H2O Fe5H2(PO4)4×4H2O
Na+	Fe3(PO4)2 × 8H2O	Zn3(PO4)2×4H2O

Фосфаттау процесін жылдамдату үшін ерітіндіге тотықтырғыштар қосады, мысалы NaNO₃, NaNО₂, Zn(NO₃)₂, KBrO₃, KСlO нәтижесінде катодтық процестің жылдамдығы жоғарылайды.

Дәріс 22. Түсті металдарды химиялық фосфаттау.

Жоспары:

1. Мырыш және Сd қаптамаларын фосфаттау

2. Al және оның балқымаларын фосфаттау

3. Фосфат қабықшасының қорғаныс қасиетін жоғарылату

1 Мырыш және Сd қаптамаларын фосфаттау оксидті фосфаттау ерітіндісінде, Мажеф препараты ерітіндісінде жүзеге асырады [27].

Mg және оның балқымаларын фосфаттау келесі ерітінді құрамында жүзеге асырылады.

Кесте 17. Түсті металдарды химиялық фосфаттау ерітінділерінің құрамдары

Ерітінді құрамы және режимі	Ерітінділер
	1	2	3
Ba (H2PO4)2 Мажеф препараты. Na F Zn NO3 Zn (B F4)2, H3PO4	- - 27-32 0,2 – 0,3	- - - 22 15 15	40 – 70 - 1 – 2 - - 5 - 10
t 0 , C  , мин	96 – 98 30 - 40	75 – 85 5	95 – 98 20 - 30

№1 ерітіндіде Mg балқымаларында негізінен Mn фосфатынан тұратын, қиын еритін қабықша түзіледі .

№2 ерітіндіде Mg фосфатының қабықшасы түзіледі .

№3 ерітіндіде Mg - Nd - Zr; Mg - Nd - Zn - Zr; Mg - Mn – Ce магний балқымаларында майда кристалды, қалыңдығы 3 мкм фосфат-фторидті қабықша түзіледі, оның құрамына қиын еритін фосфаттар және Mg мен Ba фторидтері кіреді. Бұл қабықшалар ыстыққа төзімді. Магний балқымаларына жоғары термотұрақтылықты береді (-350⁰ С) Ba-дің құрамын жоғарылатқан сайын қабықшасының термотұрақтылығы жоғарылайды.

2 Al және оның балқымаларын фосфаттау үшін келесі ерітінді құрамы қолданылады (кесте 18).

Al және оның балқымалары түзілетін фосфат қабықшасының құрамы 50 - 55 Cl PO₄, 17 - 23 Al PO₄, 22 - 23 H₂O.

Бұл қабықшалар аморфты, жылтыр, көкшіл – жасыл түске ие, қалыңдығы 3 мм.

Кесте 18. Алюминиді фосфаттау ерітінділерінің құрамы

Ерітінді құрамы және режимі	Ерітінділер
	1	2	3
N3 PO4 Cl O3 H F ( 40 -ті) Na F	50 - 60 7 - 8 4 - 5 -	40 - 50 4 - 7 - 5 – 7	40 - 60 5 - 10 - 3 - 5
t0,C t,мин	15 - 30 5 - 10	15 - 30 5 – 10	15 - 30 5 - 10

Ni және оның балқымалары фосфаттау үшін келесі ерітінді құрамы қолданылады, г/л:

Na₃PO₄ -15;

Na F -13;

Zn (NO₃)₂ -200;

рН 2;

температурасы 25-30⁰ С;

жүру уақыты, 35 - 45мин.

Фосфат қабықшасының өсу жылдамдығына никель бұйымының беттің ауданының жағдайы үлкен әсер етеді. Жылтыр никел қаптамасына фосфат қабықшасы қонбайды.