Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысында басшылыққа алуға тиіс негізгі ресми құжаттар:

*Мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балалардың тәрбие тұжырымдамасы*Еңбек заңының негіздері.

Сыныптың тәрбие жұмысына қойылатын талаптар:*Жоспарда тәрбиенің барлық салаларының қамтамасыз етілуі*Жоспардың қоғам талабына, мақсатына сәйкестігі.

Сыныптаы тәрбие жұмысын ұйымдастырушысының басты міндеттері:*Ұйымдастырушылық - әрекетті*Дамытушылық*Жобалаушылық – әрекеттік.

Сыныптың мектептегі тіршілік қызмет-әрекетін ұйымдастыру қызметін ұсынған педагог:*Р.С.Немов**Н.Е.Щуркова*В.С. Мухина.

Сыныптың тәрбие жоспарына қойылатын талаптар:*Жоспардың нақтылығы*Жоспардың қоғам талабына, мақсатына сәйкестігі*Жоспарда Тәрбиенің барлық салаларыының қамтамасыз етілуі

Сыныптағы тұлғааралық қарым-қатынасты зерттеу әдісі Социометрия Педагогикалық эксперимент

Сыныптағы тұлғааралық қарым-қатынасты зерттеу әдісі:*Педагогикалық эксперимент*Социометрия *Бақылау

Сыныптан тыс шараларының бірлестік түрлері:*Музыка өнер мектептері*Зияткерлік жәрмеңке

Сыныптан тыс жұмыстардың ерекшеліктері: қоғамдық пайдалы іс-әрекетке бағытталуы Еріктілік негізінде ұйымдастырылуы 

Сыныптан тыс жұмыстардың ерекшеліктері:*Қоғамдық пайдалы іс әрекетке бағытталуы*Оқушылардың қызығушылығына, сұранысына байланысты болуы

Сыныптан тыс жұмыстардың ерекшеліктері:Еріктілік негізінде ұйымдастыру. Қоғамдық пайдалы іс-әрекетке бағытталуы.Оқушылардың қызығушылығына, сұранысына байланысты болуы

Сыныптан тыс жұмыстардың ерекшеліктері:Қоғамдық пайдалы іс- әрекетке бағытталуы. Еріктілік негізінде ұйымдастырылуы

Сыныптан тыс жұмыстардың ерекшіліктері: Қоғамдық пайдалы іс-әрекетке бағытталуы. Еректілік негізінде ұйымдастырылуы.

Сыныптан тыс жұмыстардың нәтижелілігі тәуелді:*Оқушыларды қатысуға міндеттемеуге*Тек белсенді оқушылардың белсенді қатысуына *Өмірмен, тәжірибемен байланыста болуына

Сыныптан тыс шараларының бірлестік түрлері:Ғылыми-зерттеу орталағы*Сауықтыру еңбек лагерлері*Әр түрлі клубтар*

Сыныптаы тәрбие жұмысын ұйымдастырушысының басты міндеттері*Ұйымдастырушылық - әрекетті*Дамытушылық*Жобалаушылық - әрекеттік

Сыныптың мектептегі тіршілік қызмет-әрекетін ұйымдастыру қызметін ұсынған педагог*Р.С.Немов**Н.Е.Щуркова*В.С. Мухина *

Сыныптың оқу-тәрбие үдерісіндегі қалыптасқан дәстүр:Туған күндерін атап өту; Қарттарды қамқорлыққа алу; Қысқы және жазғы демалыс кездеріннде туристік саяхат жасау

Сыныптың тәрбие жоспарына қойылатын талаптар:*Жоспарда тәрбиенің барлық салаларының қамтамасыз етілуі *Жоспардың қоғам талабына, мақсатына сәйкестігі

Сырттай қабылдауға ыңғайлы студенттердің педагогтармен қарым-қатынасының образы:*Тәрбие жүйесі*Тәрб-ие амалдары*Тәрбие мақсаты

Сырттай қабылдауға ыңғайлы студенттердің педагогтармен қарым-қатынасының образы:*Тәрбие әдістері*Тәрбие жүйесі*Тәрбиелік деңгейі

***Т***

Т.Е. Конниковтың анықтамасы бойынша тәрбие әдістери;C)жеке басқа ету құралыE)іс-әрекеттердің қабілетті ескеруG)тәрбие мақсатына жету жолдары

Т.И. Шульга мен Л.Я. Олиференконың анықтауынша «қауіпті балалар тобы» дегеніміз:B) Өрескел патологиялық белгісі болмаса да дамуында проблемасы бар балалар.C) Түрлі жағдайлармен ата-ана қамқорлығынсыз қалған балалар.E) Экономикалық, педагогикалық-психологиялық көмекке зәру отбасының балалары

Талғам мәдениетін қалыптастырудағы жасалынатын шаралар тізімін көрсетіңіз:C) «Бірнеше жылдан кейін...» - Түркістан қаласымен, оның көрнекі орындарымен таныстыруға арналған ойын.D) «Қазақстанның өнер шеберлері балаларға арнап» атты тақырыптық апталықтар.G) Бейнематериалдарды көру, тарихи, өнер мұражайларына бару арқылы қазақ халқының сәнді-қолданбалы өнерімен танысу.

Танымдық қызығушылық пен сыни ойлay дағдыларын қалыптастыру мақсатында өткізілетін іс-шараларды белгілеңіз:D) «Біз енді балалар ғана емеспіз, біз оқушымыз!», «Әліппемен коштасу» мерекелері.F) «Ғажайыптар алаңы» ойыны.G) «Өлең - сөздің патшасы» - интеллектуалды ойын.

Тақырыптық педагогикалық кеңес дайындығы мынадай бірнеше шаралардан тұрады:Егер талқыланатын мәселе дефектологтар үшін жаңа болса, онда семинар ұйымдастырып, талқыланатын мәселенің шешімін сараптау;Әлеуметтік жетімдіктің алдын ала шараларын жүргізетін әлеуметтік педагогтар мен психологтарды дайындау;Ата-аналар мен балалардың нашақорлығына жол бермеу мақсатындағы шараны өткізу;

Танымды қалыптастыру әдістері – бұл:Әңгіме, әңгімелесу.Дәріс.

Танымдық көзқарастан дүниетаным болу мүмкін*Шындық немесе жалған,Ғылыми немесе діни,Материалдық немесе идеалдық

Танымдық шығармашылық іс-әрекет*Қабілет пен білімді дамытады*оқушылардың білімге ұмтылуын, шығармашылық ойлауын дамытады

Тәрбие үдірісі талаптарымен құрылған жүйелер:*Тәрбие үдерісінде қолданылатын әдістер формалар*Тәрбие үдерісінің өту жағдайлары, тәрбиеші мен тәрбиеленушінің қарым-қатынасы*Тәрбие үдерісінің мақсаты, міндеті, мазмұны.

Тәрбие, адамды сүюге бағыттау төмендегі ұстанымдардың біртұтастығына байланысты:*Балаға тұрақты дұрыс қатынасы*Баланы жеке тұлға ретінде сыйлауы*Баланың еңбегі мен ісін бағалауы*Жаңа қоғамдық рөлді меңгеруі.

Тәрбиедегі мақсат:*Ұлт мүшесі әрбір адам бақытты болса,ұлты бақытты*Адамды hәм сол адамның ұлтын,аса барлық адамзат дүниесін бақытты қылу*Адамзат дүниесінің мүшесі әрбір ұлт бақытты болса,адамзат дүниесі бақытты.

Танымдық шығармашылық іс-әрекет:*Қабілет пен білімді дамытады*Оқушылардың білімге ұмтылуын, шығармашылық ойлауын дамытады.

Тәрбие жұмысының диагностикасын жасауына кіреді:*Тәрбие қалыптасу динамикасы*Тәрбие процесінің өту жағдайлары.

Тәрбие әдістерін психологиялық тұрғыдан оны баланың жеке басына жанасудың, ықпал етудің құралы ретінде қарастырғандар:*А.С.Макаренко* Н.К.Крупская*В.А.Сухомлинский.

Тәрбие әдістерінің басқа әдістерінен мұның ерекшелігі, оқушылардың жай тыңдаушылар қатарында емес, керісінше қаралып отырған мәселеге олардың белсене қатысу жағдайында ұйымдастырлуы, оған ұжым болып пікір алмасуы, дербес ойлай білуге дағдылануы кіреді:*Диспут*Дебат*Пікірталас.

Тәрбие әдістерінің көздейтін мақсаты:*Тұлғаның адамгершілік қасиеттерін қалыптасыру, соның негізінде олардың әрекеттерін ұйымдастыру* Тұлғаның адамгершілік қасиеттерін қалыптасыру*Тұлғаның әрекеттерін ұйымдастыру.

Тәрбие әдісі*Мадақтау*Жаттығу*Сендіру*(Марапаттау*Жарыс).

Тәрбие әдісі:*Оқушылардың санасы мен ерік-күшіне ықпал ету тәсілдерінің жиынтығы*Тәрбие мақсатына жету жолдары* Тәрбие мақсатына сай оқушылардың санасы мен ерік күшіне ықпал ету тәсілдерінің жиынтығы

Тәрбие әдістері:*Педагогикалық ықпал әдістерінің жиынтығы;Тәлімділік әрекеттестіктің жасалуына мүмкіндік беретін жалпы әдістер жиынтығы;

Тәрбие әдістері:Жеке басқа ықпал ету құралы.Тәрбиешілері мен тәрбиеленушілердің іс-әрекетінің өзара байланыс тәсілдері.Педагогикалық жұмыстың тәсілдері мен жолдары арқылы тәрбие мақсатына жету

Тәрбие әдісінің топтары: Тұлғаның ақыл ойын қалыптастыру әдістері* Іс-әрекетке және мінез құлыққа ынталандыру әдістері* Іс-әрекеттерді ұйымдастыру және қоғамдық қатынастарға қалыптастыру әдістері.

Тәрбие бағыттары:*Құқықтық тәрбие*Адамгершілік тәрбие*Азаматтық тәрбие.

Тәрбие жоспарын кұру мерзімі:Жарты жылға*Тоқсанға*Бір жылға.

Тәрбие жоспарына қойылатын талаптар:*Жоспардың нақтылығы*Жоспардың қоғам талабына, мақсатына сәйкестігі *Жоспардың жан-жақтылығы, тәрбиенің барлық салаларын қамтуы*Тәрбие жұмысы формаларының оқушылардың жас және тәрбиелік деңгейіне сәйкестігі.

Тәрбие жоспарының мазмұнын сипаттайтын:*Жан-жақты тәрбие*Тәрбие бағыттары*Тәрбиенің құрамдас бөліктері*(Дамыту).

Тәрбие жоспарының педагогикалық талаптарға жауап беруі:*Жоспардың белгілі мақсатқа бағытталуы*Cыныптағы тәрбие жұмысының мазмұны* формалары және әдістерінің әртүрлігі*Оқушыларды тәрбиелеудің сабақтастығын, жүйелілігін қамтамасыз ету.

Тәрбие жоспарының функциялары:*Бағыттау, анықтау.*Болжау.*Түзету, ұйымдастыру.

Тәрбие жұмыстарының әдістері мен тәсілдері бойынша тәрбиешінің іскерлігі:*Оқыту әдісін оқушылардың деңгейіне қарай бейімдеу* Тәрбиешінің тәрбие жұмысын ұйымдастыруда қолданатын нысаны.

Тәрбие жұмыстарының мазмұнын педагог пен оқушы қатынасы арқылы көрсету - бұл:*Тәрбие жұмысының нысаны (формасы)*Тәрбие іс-шаралары*Іс*Кеңесу.

Тәрбие жұмысы – бұл:*Балалар мен ересек адамдардың біріккен тіршілік әрекеттерін мақсатты бағытта ұйымдастыру*Балалардың өзін-өзі тану мен дамыту жұмыстарын педагогикалық ұжымның мақсатты бағытта ұйымдастыруы*Балалардың өзін-өзі тануы мен дамыту жұмыстарын педагогтың мақсатты бағытта ұйымдастыруы.

Тәрбие жұмысы жоспарының құрлымы:*Ата-аналармен жұмыс*Сынып ұжымына сипаттама.

Тәрбие жұмысы тұжырымдамасының негізін қалайтын принцип:*Жүйелілік*Бірізділік*Заман талаптарын ескеру*(Күрделілік*Жастармен байланысты сұрақтарды шешуде жаңашылдық*Қоғам талаптарын есепке алу*Әлемдік тенденцияға сай болу*Жүйелілік*Тәрбие жұмысының алғашқы мәні).

Тәрбие жұмысын жоспарлаудың кезеңдері:*Арнайы білім мекемесіндегі тәрбие жұмысын жүргізу бойынша ұжымдық жоспарды жобалау*Жоспарды ұжымдық жоспардың нәтижесін ескере отырып жобалау*Педагог-дефектологтың жоспар жобасын құрастыруы.

Тәрбие жұмысын ұйымдастыруда тәрбиеленушінің жеке ерекшеліктерін ескеретін қағида:*Тәрбиедегі даралық қағидасы*Тәрбиеде даралық және дифференциалдану қағидасы*Тәрбиедегі дифференциалдану қағидасы.

Тәрбие жұмысының диагностикасын жасауына кіреді:*Тәрбие қалыптасу динамикасы*Тәрбие процессінің өту жағдайлары.

Тәрбие жұмысының құрылымы:*Педагогикалық үрдісті басқару және жүргізу кезеңі*Коммуникативті кезең яғни тәрбие ісіне қатысы бар адамдардың бір-бірімен пікір алмасуы* Болжамдық кезең - тәрбие нысанының жалпы үлгісін жобалау.

Тәрбие жұмыстарын ұйымдастырудың көрнекілік формалары:*Кітаптар көрмелері.

Тәрбие жұмыстарын ұйымдастырудың сөздік формалары:*Баяндама*Ауызша Газет*Жиналыс.

Тәрбие жұмысын ұйымдастыру формалары:*Көпшілік жұмыстар*Жеке жұмыстар.

Тәрбие жұмысының мақсаты:*Оқушының жеке дамуының тиімділігін қамтамасыз ету*Тәрбиелеу әдістері мен нысандарын міндеттерге сай жүргізу*Тәрбие жұмыстарының міндетерін орындау үдерісі.

Тәрбие жұмысының нәтижесі – бұл:*Тәрбиеленушінің тәрбие деңгейі, әлеуметтігі*Тәрбиеленушінің кәсіби бағдар деңгейі*Тәрбиеленушінің бәсекеге қабілеттілік деңгейі.

Тәрбие жұмысының формаларының оқушылардың жас және тәрбиелік деңгейіне сәйкестігі:*Жоспардың нақтылығы*Жоспардың жан –жақтылығы*Тәрбиенің барлық салаларын қамтамасыз етілуі.

Тәрбие жүйе кезеңдерінің өлшем шектері ретінде педагогикалық әрекеттің бірізділігінің құрылымдық біріліктері:Көзқарастар мен тұжырымдар қалыптастыру*Қарым-қатынас қалыптастыру*Жалпы нормалар мен талаптармен танысу*(Бейнені шындыққа айналдыру).

Тәрбие жүйесі – бұл:*Психологиялық –педагогикалық құрылым*Өздігімен реттелетін*Басқарылатын күрделі әдеуметтік.

Тәрбие жүйесінің негізгі компонентері:*Тәрбие жұмыстарының мақсатын*Тәрбие жұмыстарының мазмұнын*Тәрбие жұмыстарының формалары мен әдістерінің бірлігін.

Тәрбие жүйесінің формасы ретінде педагогика практикасында бірнеше ұғым қалыптасқан:*Тәрбие жұмысының формасы*Тәрбие шаралары*Тәрбие ісі.

Тәрбие заңдылықтарының негізгі қозғаушы күші:*Тәрбие процесінің қарама-қайшылықтары*Қарама-қайшылықтары*Екі жақты қайшылықтар.

Тәрбие процесінің диалектикасы бейнеленеді:*Тәрбие процесінің диалектикасы оның қарама қарсылығымен*Тәрбие процесінің диалектикасы ішкі қарсылықтарымен*Тәрбие процесінің диалектикасы сыртқы қарсылықтарымен.

Тәрбие үдерісінің диалектикасы бейнелейді:*Қарама-қайшылығымен*Сыртқы қайшылықтарымен.

Тәрбие комплекстік процесс ретінде өзіне қосып алады:*Тәрбие жұмыстарының мазмұны*Тәрбие жұмыстарының формалары мен әдістерінің бірлігін қосып алады*Жастармен әлеуметтік жұмысты ұйымдастыру*Тәрбиелеп оқытуды.

Тәрбие қағидаларының педагогикалық жүйедегі бөлінулері:*Мазмұнды*Ұйымдастырушы*Әдістемелік.

Тәрбие құралдары:*Болмыстың материалдық және идеалдық элементтері*Іс-әрекеттің әртүрлі түрлері*Материалдық және рухани мәдениеттің заттары*Музыкалық шығармалар.

Тәрбие мазмұны тұлға даму ерешеліктеріне байланысты кемелденеді:*Құндылық нұсқауларға*Идеялық нұсқауларға*Қоғамның сана сезімне.

Тәрбие мазмұнындағы өзін-өзі тану бағытын қалыптастырады:*Адамның өзіне өзі үйлесімді болуы арқылы оның кәсіптік, азаматтық және адамгершілік өзіндік танымын*Адамды өз бақытының және өз өмірінің субьектісі ретінде сипаттауын* Өмірлік өзін-өзі анықтау мәдениетін.

Тәрбие мақсаты:*Педагогикалық процесс пен қоғамның қажеттілігіне қарай өзгеріп отырады*Қоғамның әлеуметтік сұранысына қарай және оның табысты орындалуы ұстаздың кәсіби дайындығына байланысты келеді*Қоғамның мұраттарына қол жеткізуіне бағытталған.

Тәрбие мақсатын анықтайтын негізгі фактор:*Мемлекеттік саясат*Мемлекет идеологиясы*Тәрбие беру ұйымдары.

Тәрбиелеу ортасына жағдай тудыру бағыты:*Оқушылар ұжымын қалыптастыру*Оқушылардың дұрыс қарым-қатынасын қалыптастыру*Жағымды көңіл-күйді қалыптастыру.

Тәрбие мақсатын таңдағанда, дамудың келесі объективті зандылықтарға сүйіну қажет:*Табиғаттың*Қоғамның*Адамның.

Тәрбие мақсатының көрінісі:*Тәрбие нәтижесіне негіз болады, педагогтың кәсіби іс-әрекетінің баға-өлшемі*Тәрбие процесінің мазмұның айқындайды*Педагог санасының үздіксіз айналымда жүретін ой объектісі.

Тәрбие тәсілі:*Белгілі бір жағдайда әдісті нақты қалай қолдануды қамтамасыз ету*Тәрбие әдісінің кұрамды бөлігі.

Тәрбиелік шаралар:*Оқырмандар конференциясы*Қызықты әңгімелер өткізу.

Тәрбие мынандай тәрбиелеу үрдісі арқылы жүзеге асады:*Жеке тұлға – жеке тұлға*Жеке тұлға – топ*Жеке тұлға - ұжым.

Тәрбие принциптері:*Hегізгі талаптар*Eрежелер жүйесі*Басшылыққа алынатын мәселе.

Тәрбие процессінде қамтылған адам санына қарай тәрбие формалары:*Шағын топтық*Топтық* Жеке*(Бұқаралық).

Тәрбие үдерісінде тәрбиенің сапасына ықпал жасайтын басымдылықтар: *Қалыптасқан тәрбиелік қатынастарға, әрекеттерді ұйымдастыру мен оған қойылған мақсаттардың бір біріне үйлесуіне*Тәрбиемен ұштастыра дамытудағы және оқыту үдерістерінің басымдылығы, тәрбиелік ықпалдың сапасы және педагогикалық әсер ету үйлесімділігі*Объективті және субъективті факторлар әрекетінің байланысына, педагогикалық өзара әрекеттегі тәрбие процессіне қатысушылардың белсенділігіне.

Тәрбие процессіндегі ұжымдық бағыттың келесі мүмкіндіктері:*Тұлғаны тоқыраудан құтқарып, оның жан-жақты дамуына мүмкіндік беруге.

Тәрбие процесінің ерекшеліктері үзіліссіз, ұзақ ,Көпфакторлы, өзгермелі,Мақсат көзделген, кешенді ,нұсқаулы

Тәрбие процесінің ерекшеліктері(Көпфакторлы,өзгермелі,Мақсат,мазмұнның болуы,Үзіліссіз,ұзақ)

Тәрбие процесінің ерекшеліктері:көпфакторлы, өзгермелі.мақсат, мазмұнның болуыүзіліссіз, ұзак

Тәрбие процесінің ерекшеліктері:үзіліссіз, ұзак; көпфакторлы, өзгермелі; мақсат, мазмүнның болуы

Тәрбие процесінің қоғамдық бағытталуы мүмкіндіктері жол ашады:*Ескі догмаларды жаттай беруден гөрі әлемді танып, өзгертуге бағыттайды*Тұлғаны тоқыраудан құтқарып, оның жан жақты дамуына қуат береді*Қоғамдық өмірге белсене араласуға көмектеседі

Тәрбие процесінің қоғамдық бағытталуы мүмкіндіктері жол ашады:Ескі догмаларды жаттай беруден гөри әлемді танып, өзгертуге бағыттайды*, Тұлғаны тоқыраудан құтқарып, оның жан жақты дамуына қуат береді*, Қоғамдық өмірге белсене араласұға көмектеседі*

Тәрбие процесінің қоғамдық бағытталуы мүмкіндіктері жол ашады:Ескі догмаларды жаттай беруден гөри әлемді танып, өзгертуге бағыттайды*Тұлғаны тоқыраудан құтқарып, оның жан жақты дамуына қуат береді*

Тәрбие процесінің қоғамдық бағыттылығы мүмкіндік береді:Тұлғаның жан –жақты дамуына

Тәрбие процесінің нәтижелілігінің басты белгісі(Тәрбиеленушілердің өз жас ерекшеліктеріне қарай мінез-құлық нормаларын және ережелерін білу,Тәрбие мақсатының талаптарына сай келетіндігі,Жеке тұлғаның түрлі қасиеттерінің қалыптасу деңгейінің теориялық әзірленгендігі)

Тәрбие процесінің нәтижелілігінің басты белгісі: Тәрбие мақсатыныңталаптарына сай келетіндігі; Жеке тұлғаның түрлі қасиеттерінің қалыптасу деңгейінің теориялық Әзірленгендігі; Тәрбиеленушілердің өз жас ерекшеліктеріне қарай мінез – құлық нормаларын және ережелерін білу

Тәрбие процессінің қоғамдық бағытталуы мүмкіндіктері жол ашады: Қоғамдық бірлестіктермен әріптестік орнатуға*Қоғамдық өмірге белсене аралуға көмектеседі.

Тәрбие үдерісінің басымдылығын қамтамасыз ететін компоненттер арасындағы байланыстар мен тәуелділіктер:*Тәрбиенің негізгі міндеттері мен мақсаттарын қамтимтын үдерісті жоспарлау*Жоспарланған және алынған нәтижелердің айырмашылығын бақылау және қорытынды шығару, жіберілген қателіктер мен жеткен жетістіктерді талдау* Материалды, қоғамдық, рухани, тәрбиеленушілердің негізгі іс-әрекеттерінде тұлға аралық қарым-қатынасын және оның дамуын реттеу.

Тәрбие процесі талаптарымен құрылған жүйелер:*Тәрбие процесінде қолданылатын әдістер мен формалар*Тәрбие процесінің өту жағдайлары, тәрбиеші мен тәрбиеленушінің қарым-қатынасы*Тәрбие процесінің мақсаты, міндеті, мазмұны.

Тәрбие процесінде арнайы қолданылады:*Тәрбие құралдары*Тәрбие әдістері*Тәрбие принциптері.

Тәрбие процесінде тәрбиенің сапасына ықпал жасайтын пәрменділіктер:*Қалыптасқан тәрбиелік қатынастарға, әрекеттерді ұйымдастыру мен оған қойылған мақсаттардың бір біріне үйлесуіне*Тәрбиемен ұштастыра дамытудағы және оқыту процесінің пәрменділігіне, тәрбиелік ықпалдың сапасына, тәрбиеленушілердегі сөздік және сезімдік процестердің даму деңгейі мен педагогикалық әсер ету үйлесімділігіне*Объективті және субъективті факторлар әрекетінің байланысына, педагогикалық өзара әрекеттегі тәрбие процесіне қатысушылардың белсенділігіне.

Тәрбие процесіндегі құрылымының кезеңдері:*Тәрбиенің негізгі міндеттері мен мақасаттарын қамтитын процесті жоспарлау*Материалды, қоғамдық, рухани іс-әрекеттерді ұйымдастыру.

Тәрбие процесіндегі ұжымдық бағыттың келесі мүмкіндіктері:*Тұлғаны тоқыраудан құтқарып, оның жан-жақты дамуына мүмкіндік беруге.

Тәрбие үдерісінің диалектикасы бейнеленеді:*Ішкі қайшылықтарымен*Қарама-қайшылығымен*Сыртқы қайшылықтарымен.

Тәрбие процесінің ерекшеліктері:Көпфакторлы, өзгермелі*Мақсатты, кешенді, нұсқаулы*Үзіліссіз, ұзақ.

Тәрбие процесінің қоғамдық бағытталуы мүмкіндіктері жол ашады:*Ескі догмаларды жаттай беруден гөрі әлемді танып, өзгертуге бағыттайды*Тұлғаны тоқыраудан құтқарып, оның жан жақты дамуына қуат береді*Қоғамдық өмірге белсене араласуға көмектеседі.

Тәрбие процесінің қоғамдық бағыттылығы мүмкіндік береді:*Тұлғаның жан –жақты дамуына.

Тәрбие процесінің нәтижелілігінің басты белгісі:*Тәрбие мақсатыныңталаптарына сай келетіндігі*Жеке тұлғаның түрлі қасиеттерінің қалыптасу деңгейінің теориялық әзірленгендігі*Тәрбиеленушілердің өз жас ерекшеліктеріне қарай мінез – құлық нормаларын және ережелерін білу.

Тәрбие процесінің негізгі (құрылымдық) сатылары:*Қойылатын талаптар мен ережелерді тәрбиеленушілердің түсінуі*Білімнің сенімділігі, сезім қалыптастыру*Іс-әрекетке араласу және іс-әрекет арқылы тәрбиелеу.

Тәрбие процесінің негізі:*Жоспарланған нәтижеге жету тәсілдері, сол тәсілдердің модельденуі*Адамдар іс-әрекет және қылығын басқару* Педагогтардың тәрбиелік іс-әрекеті.

Тәрбие процесінің пәрменділігін қамтамасыз ететін бірліктер арасындағы байланыстар мен тәуелділіктер:*Тәрбиенің негізгі міндеттері мен мақсаттарын қамтитын процесті жоспарлау*Материалды, қоғамдық, рухани, тәрбиеленушілердің негізгі іс- әрекеттерінде тұлға аралық қарым- қатынасын және оның дамуын реттеу

Тәрбие сағатын ұйымдастыру жолдары:*Пікірталас, әңгіме, саяси хабарлама газетпен жұмыс жасай білу, саяси үйірмелер мен клубтар, оқырмандар конференциясы*Тақырыптық конференция, қызықты кездесулер, баспасөз *Конференциясы және конкурстар.

Тәрбие тұлғалық тұрғыдан қарау принципінің міндеттері:*Тұлғаның бағыттылық мотивтерін*қызығушылықтарын*өмірлік жоспарларын білу.

Тәрбие үдерісінің бағыттары:*Үйлесімді, жан-жақты дамыту мақсатын еске ала отырып, тұлғаны біртұтас қалыптастыру *Азаматтық құндылықтар, әлеуметтік бағдарлы мотивация, ақыл-ой, эмоцианалдық және еріктік үйлесім ауқымы негізінде тұлғаның адамгершілік сапаларын қалыптастыру*Тұлғаны сапалы тәрбиелеу мақсатында әлеуметтік құнды, әрі жан-жақты іс-әрекет ұйымдастыру.

Тәрбие үдерісі нәтижелерінің нақты айқын болмау себептері:*Субьективті факторларға байланысты болуы*Тәрбиеленушілердің жеке ерекшеліктеріне байланысты.

Тәрбие үдерісі:*Сыртқы мақсат бағдарлы ықпал мен тұлғаның өзін-өзі тәрбиелеуін кіріктіре жүргізілетін тұлға қалыптастыру, дамыту процесі*Көпфакторлы, кешенді, үздіксіз үдеріс*Өзара байланыстағы ұдайы дамып отыратын тәрбиелеу жүйесінің тізбегі.

Тәрбие үдерісін жүзеге асыру әрекеттерінің жүйесі ретіндегі педагогикалық іс-әрекеттің соңғы кезеңдері:*Нәтижелерді тексеру.

Тәрбие үдерісіндегі сынып жетекшінің ең бастапқы жұмыстарының бірі:*Сыныптағы әрбір жеке тұлғаның талап - тілектерін танып білу*Әр жеке тұлғаның бір нәрсеге деген дағдысын біліп, она тереңірек дамыту*Сыныптағы әрбір жеке тұлғаның жеке дара ерекшеліктерін танып білу.

Тәрбие тәсілдері жіктелуі:*Өзіндік тәрбие*Үйлесімділікке келтіру.

Тәрбие үдерісінің сипаты айқындалады:*Қоғамның мәдениетімен*Мақсат, себептермен және нұсқаулармен*Тәрбиенің субъектісімен, микроортамен.

Тәрбие үрдісінің сапа көрсеткіштері – бұл:*Оқушылардың білімге, еңбеке, қоғамға, табиғат және өзіне деген жеке-мағаналық көзқарасы*Оқушылардың оқу жұмыстарын игерудегі өзіндік тәсілдері*Оқу материалдарын талдаудағы білім беру үрдісінде игерген әдістері*(Игерген білімін және дағдыларын қолдана білуі*Жеке қатынастар*Эмоция-жігерін басқара білуі).

Тәрбие шарасын өткізу кезеңдері:*Шараның басталуы*Шараны ашу*Жоспарына сай мазмұнының баяндалуы*(Әдеби- музыкалық,поэзиялық,драмалық безендіру. Күйтабақ немесе үнтаспа ойнату).

Тәрбие ісі:*Тәрбиенің комплекстілігі*Тәрбиенің жүйелілігі*Тәрбиенің бірізділігі, үздіксіздігі.

Тәрбие ісін дұрыс ұйымдастыруға кедергі жасайтын себептер:*Тәрбие жұмысының бір жақтылығы*Мектептегі оқу тәрбие жұмысының нашар құрылуы*Тәрбиешінің оқушылармен қатынасындағы мәдениетінің кемдігі.

Тәрбие ісін ұйымдастыруда жіберілетін қателіктер:*Тәртіпке шақыру барысында орынсыз төмен немесе асыра бағалау*Тәрбие жұмысында науқаншылық*Тәрбие ісінде әрекеттердің келісімді жүйелі болмауы.

Тәрбие ісінің құрылымы:*Мақсат қою ұйымдастыру.*Қол жеткізген нәтижелерді талдау.*Мақсатты тікелей жүзеге асыру*(Тәрбие ісін өткізу, қол жеткізген нәтижелерді талдау.*Ұйымдастыру, мақсатты тікелей жүзеге асыру).

Тәрбие ісінің мақсаты мен жоспарлаудың негізгі көздері:*Белгілі бір кезеңге арналған оқу тәрбие мекемесі жүмыстарының бағыты*Тұлғада қалыптасуы қажет сапаларға аңықтама*Қоғамдық жағдайларға негізделген әлеуметтік жағдайлар.

Тәрбие ироцесінің диалектикасы бейнеленеді: Тәрбие процесінің диалектикасы оның қарама қарсылығымен)Тэрбие процесінің диалектикасы ішкі қарсылықтарымен Тэрбие процесінің диалектикасы сыртқы қарсылықтарымен 

Тәрбие комплекстік процесс ретінде өзіне қосып алады:*Тәрбие жұмыстарының мазмұны

Тәрбие комплекстік процесс ретінде өзіне қосып алады:Тәрбие жұмыстарының формалары мен әдістерінің бірлігін

Тәрбие ісі-ұғымының анықтамасы:*Арнайы ұйымдастырылған, белгілі бір тәрбиелік жүйе алдында және уақыттың дамудағы тәрбиешілер мен тәрбиеленушілердің біршама іс-әректі*Тәрбие мақсаттарын орындауға қажетті іс-әрекеттер.

Тәрбие:*Коғамның пайда болуына тән қасиет*Біз кімдерді тәрбиелейміз, солардың жүрегіне ықпал етеміз*Кең мағынасында алғанда, қандайда да болса, бір жан иесіне тиісті азық беріп, сол жан иесінің дұрыс өсуіне көмек көрсету деген сөз.

Тәрбиелі адам:*Өз халқының салт дәстүрін ұстанушы*Қоршаған ортаның құқығы мен бостандығын сыйлаушы.

Тәрбиеге тұлғалық тұрғыдан қарау принципінің міндеттері:*Тұлғаның бағыттылық мотивтерін, қызығушылықтарын, өмірлік жоспарларын білу *Тәрбиеленушілердің жеке темперамент ерекшеліктерін, көзқарастарын, талғамдарын жақсы білу*Тәрбиеленушінің өзіндік іс-әрекетін, белсенділігін, дербестігін дамытуға, жетекшілік етіп, табысқа жетуге бағыттау.

Тәрбиедегі сыртқы және ішкі факторлардың қатары:*Оқушының өмір сүру қалпы әр түрлі аймақтардың ерекшелігі мен дәстүрлері*Ұжымның өмір сүру жағдайлары мен дамуы оқушының ұжымдық қатынас жүйесіндегі жағдайы тәрбиеленушінің жеке және тұлғалық ерекшеліктері* Бұқаралық ақпарат және насихат құралдары.

Тәрбиеленуші балаға адамгершілікпен және көңіл бөлу қағидасының ұстанымы:*Тәрбиеде адаммен тіл табу ұстанымы*Тәрбиеде адамды сыйлау ұстанымы*Тәрбиеде қайырымдылық жасау ұстанымы.

Тәрбиеленуші ұжымда жұмысқа қабілетті органдарды құруды қамтамасыз ететін әдіс:*Өзін-өзі басқару.

Тәрбиеленушілер үшін жеке тәсілдерді жүргізу мақсаты:*Оқушы тәртібінің бұзылуын немесе ауытқуын туғызатын себепті анықтауға мүмкіндік береді*Оқушының бағынбауын туғызатын себепті айқындауға мүмкіндік береді*Педагогикалық әсерлердің белгілі бір шараларын өңдеуге мүмкіндік береді.

Тәрбиеленушілерді ойынға, қол еңбегіне, көркемдік және әдеби әрекеттерге үйретуші әдістерге жатады:*Өмірде сұранысқа ие әрекеттерге үйрету әдістері*Тәжірибелік-әрекет әдісі.

Тәрбиеленушілердің жүріс – тұрысы мен әректтерді ұйымдастыруына әсер ететін әрі ынталандырушы әдістер:*Әлденеге сеніммен қарауды қалыптастыратын әдістер*Дамыту әдістері*Өз көзқарасын қорғау әдістері.

Тәрбиеленушілердің түйсігіне әсер ете отырып, оның жеке көзқарастарының қалыптастуына мүмкіндік беретін әдісітерге жатады:*Көзін жеткізу (сендіру) әдістері*Өз көзқарасын қорғау әдістері*Әлденеге сеніммен қарауды қалыптастыратын әдістер.

Тәрбиеленушілердің іс-әрекетінің бағалануының көрсеткіші:*Мадақтау*Мақұлдау*Ынталандыру.

Тәрбиеленушінің жан-жақты дамуын, тәрбие міндеттерін шешудің формалары мен тәсілдерін таңдаудағы тәрбиелеу ортасына жағдай тудырады:*Оқушылардың әлеуметтік әрекеті*Оқушылар ұжымы*Мұғалімдер ұжымы*(Ұжымда жағымды көңіл-күй*Ата-аналар комитеті).

Тәрбиеленушінің бойында белгілі бір қасиеттерді қалыптастыру мақсатымен оның сана-сезіміне, мінез-құлқына ықпал ететін категориялар:*Тәрбие құралы*Тәрбие формасы*Тәрбие әдісі.

Тәрбиенің тиімділігі тәуелді:*Педагогтың талдау, бағалау қабілетіне*Педагогтың шеберлігіне*Оқушының еңбекқорлығына.

Тәрбиелеу үдерісінің мақсаты:*Оқушылардың өз мүмкіндіктерін өзі бағалауы.

Тәрбиелеу және оқыту үрдістерінің ұқсастығы:*Тәрбиелеу үрдісі және оқыту элементтерінің құрылымы*Оқыту үрдісінде оқытушы оқушыға тәрбиелеу әсері*Бақылау және түсіндіру әдісін қолданады.

Тәрбиелеу жұмысында қолданылатын құрылғыларға жататындар:*Әрекеттің материалдық және идеальдық элементтері*Әрекеттердің түрлі көріністері*Материалдық және рухани мәдениеттің пәндері.

Тәрбиелеу жүйесінің теориялық концепциясы мына компоненттермен жүзеге асады:*Басқару*Мазмұн*Ұйымдастыру*Қарым-қатынас*(Отбасында*Тәрбиелеу мекемесінде*Кәсіби-білім беру мекемесінде).

Тәрбиелеу үрдісі:*Көпфакторлы және ұзақ*Үздіксіз*Кешенді.

Тәрбиелеу үрдісінің құрылымы (компоненттері):Мақсатты*Мазмұнды компонент;Аналитикалық-нәтижелі*Шұғыл – әрекеттік.

Тәрбиелеу үрдісінің мақсаты:*Оқушыларды өзін-өзі тәрбиелеуге бағыттау*Оқушыларды өзін-өзі тануға бағыттау*Оқушыларды өзін мүмкіндіктерін бағалау.

Тәрбиелеу үрдісінің шартты құрылымы:*Тәрбиенің мақсаты, мазмұны*Тәрбиенің нысаны мен әдістері*Тәрбиелеу үрдісінің тиімділігін арттыруға мүмкіндік беретін жағдайлар мен нәтижелер.

Тәрбиелеу шараларындағы негізгі аспектілер:*Тәрбиеленушінің, тәрбиешінің және педагогтың әрекеттерін сараптау*Тәрбиеленуші мен тәрбиешінің арасындағы өзара жүргізілетін тәрбие әрекетіндегі әдіс пен нысандар тиімділігі*Педагогтың кәсіби шеберлігі.

Тәрбиелеудің кезеңдері:*Болмысқа деген көзқарасты қалыптастыру*Көзқарас пен сенімді қалыптастыру*Жеке тұлға болмыстарын қалыптастыру.

Тәрбиеліліктің критерийлері:Жеке тұлғаның түрлі қасиеттерінің қалыптасу деңгейінің теориялық әзірленгендігі*Тәрбиешінің көзінен жасырын құбылыспен байланысты*Тәрбие мақсатының талаптарына сай келетіндігі.

Тәрбиенің қоғамдық бағыттылығы:*Мемлекеттік құрылысты, биік органдарын және т.б нығайтуға қолдау көрсету үшін бағытталған тәрбие* Тәрбиелеушілер мен тәрбиеленушілердің қоғамдық бағытта ынталандырылған өзара әрекетке қол жеткізу*Қабылданған және қолданып жүрген конститутциялық заңдар негізінде.

Тәрбиенің объективті және субъективті факторлары: Тәрбиеленушінің жеке биологиялық ерекшеліктері*Тұқымқуалаушылық.

Тәрбиенің жалпы мақсаты: Жан –жақты, үйлесімді дамыған тұлғаны қалыптастыру*Азаматты тәрбиелеу*Өмір сүру өнеріне тәрбиелеу*(Жастардың тұлғалық қасиеттерін, адамгершілік ұстанымдарын қалыптастыру*Барлық азаматтардың бойында сапалық құндылықтарды қалыптастыру).

Тәрбиенің заңдылықтары:*Баланың үнемі жетілуі даму жағдайында болуы*Тәрбие мен өзін-өзі тәрбиелеудің бірлігі және өзара байланыстылығы*Тәрбие мен өзін-өзі тәрбиелеудің бірлігі және өзара байланыстығы.

Тәрбие ұғымы:*Жеке тәрбиелік міндетті шешуге, жеке адамның белгілі бір қасиетін қалыптастыруға бағытталған жұмыс*Адамды әлеуметтік ортаны, тәрбиешілердің мақсатты іс-әрекеттерінің ықпалымен қалыптастыру*Адамдарды қоғамдық өмірге дайындау мақсатында жаңа ұрпаққа қоғамдық-тарихи тәжірибені беру процесі.

Тәрбиенің қоғамдағы жалпы қызметі:*Ұрпақтан-ұрпақка әлеуметтік тәжірибе мен мінез-құлық нормаларына қатысты білім, білік, дағдыларды беру*Баланы әр түрлі әлеуметтік катынастарға катыстыру*Адам баласында адамгершілік сапа жүйесін калыптастыру.

Тәрбиенің қоғамдағы атқаратын қызметіне орай өзіндік ерекшеліктері*:Тәрбие- ұзақ әрі күрделі процесс*Тәрбие- біртұтас процесс*Тәрбие- көпжақты процесс.

Тәрбиенің қоғамдық бағыттылығы:*Қабылданған және қолданылып жүрген конституциялық заңдар негізінде*Тәрбиелеушілер мен тәрбиеленушілердің қоғамдық бағытта ынталандырылған өзара әрекетке қол жеткізу*Мемлекеттік құрылысты, билік органдарын және т.б нығайтуға қолдау көрсету үшін бағытталған тәрбие.

Тәрбиенің қоғамдық мәні:*Жеке тұлғаның санасына, мінез-құлқының дұрыс қалыптасуына әсер ететін құрал*Рухани жағынан үнемі жетілу және баюда көп салалы процесс.*Халықтар бойы білімге негізделген этникалық ізгіліктермен өнерлерді дамыту.

Тәрбиенің қоғамдық сипаты принципіне, талаптарға жатады:Тәрбие процесінде мемлекеттік қажеттіліктер,Тәрбие процесінде қоғамдық қажеттіліктер, Тәрбие процесінде тұлғалық қажеттіліктердің қолайлы сәйкестігі

Тәрбиешінің тәрбие жұмыстары бойынша ұстанатын қағидалары, нысандары мен әдістері:*Тәрбие жұмыстарының әдістер мен тәсілдері бойынша тәрбиешінің іскерлігі*Әрбір тәрбиеленушіні қабілетіне қарай тәрбиелеу.

Тәрбиешінің тәрбие жұмысында тәрбиеленушіге сеніммен және үмітпен жәрдемдесу қажеттілігін ұстанатын қағида:*Толассыз қағидасы;Толассыз және оптимизм қағидасы*Оптимизм қағидасы.

Тәрбиешінің ұжымды қалыптастыру әдістемесінің негіздері: Оқушыларға дұрыс талап қоя білу* Оқушылар белсенділігін тәрбиелеу* Оқу, еңбек, қоғамжық саяси іс-әрекет балашағын ұйымдастыру.

Тәрбиешінің баланың жағымды іс әрекетін, мінез - құлқын көріп бағалай білуі және оны көпшілік, ұжым алдында жария ету әдісі:*Марапаттау.

Тәртіп мәдениеті – бұл:*Адам бойындағы адамгершілік қасиеттердің болуы* Адамның күнделікті өміріндегі әрекеттер жиынтығы*Адамның мәдениеті: этикет, адамдарды дұрыс сыйлау, қоғамдық орындарда өзін-өзі ұстауы.

Тәртіп:*Адамгершілік, салт-дәстүр, әдет-ғұрып негізінде қалыптасқан өмір мен әрекет бейнесі*Жеке бастың күнделікті тіршілігін жүзеге асыратын нысан*Субъектімен белгілі бір қызметті жүзеге асыруды мақсат ететін өзара әрекеттескен жүйе.

Теориялық қағидаларды өңдеу, құрылымды модельдеу, тәрбие жүйесіндегі компоненттер арасындағы байланысты бекіту және жаңа педагогикалық пікірлердің пайда болу кезеңі:*Тәрбие жүйесінің алғашқы кезеңі*Тәрбие жүйесі кезеңдерінің пайда болуы*Тәрбие жұмысының бастапқы кезеңі.

Тәрбие үдерісінің құрылымдық сатылары:* Іс-әрекетке араласу және іс-әрекет арқылы тәрбиелеу *Қойылатын талаптар мен ережелерді тәрбиеленушілердің түсінуі *Білімнің сенімділігі,сезім қалыптастыру.

Тоқсанына бір рет сынып жетекшісі жұмысындағы циклограммаға сәйкес:*Тоқсанда жүргізілген жұмыстарға талдау жасау* Ата-аналармен тоқсан қорытындысы жиналысын өткізу* Тоқсан қорытындысы бойынша сынып журналын толтыру.

Топтың қабылданған негізгі түрлері:*Референттік *Ресми*Сыныптастар.

Төзімділік әрекеттің байқалуы:*Тұрмыстық төзімділік*Адамгершілік*Этникалық төзімділік.

Тұлға бағыталығы негізінде тәрбие әдістерінің жіктелуі, келесі жақтарын көрсетумен аңықталады:*Мотивациялық – құндылық, Мазмұнды*Процессуалды (тәртіптілік)

Тұлға дамуының негізгі бағыттары:*Психикалық*Әлеуметтік *Дене.

Тұлға дамуының негізгі факторлары:*Қоршаған орта*Тәрбие*Тұқымқуалаушылық.

Тұлғаның дамуына ықпал ететін факторлар:*Тұқымқуалаушылық қасиеттер*Тәрбиеленушінің тұлғалық ерекшеліктері*Өмір сүру ортасы.

Тұлғаның даму жағдайлары:*Тұлғаның іс-әрекет үстіндегі белсенділігі*Тұлғаның нәсілдік бағдарламасы*Тұлғаның даму ортасындағы сипаттары.

Тұлға қалыптастыру механизмі өзара байласқан компонент жүйесі ретінде көрсетіледі:*Мотивациялық компонент*Танымдық компонент*Тәртіптік және эмоционалды компоненттер.

Мектептен тыс мекемелердің жұмысы ұйымдастырылатын бағыттар:*Спорттық шығармашылық істер*Көркем өнерге баулитын үйірме жұмыстары.

Тұлғаны қалыптастыруға байланысты тұжырымдар жасаған Ежелгі грек ойшылдары:*Аристотель*Сократ*Платон.

Тұлғаның бағытталған, жоспарлап құрылған қалыптасу процессі:*Тәрбие.

Тұлғаның әлеуметтенуі кезінде оның дамуына әсер ететін факторлар:*Макрофакторлар*Мегафакторлар.

Тұлғаның әлеуметтенуі келесі үдерісте өтеді:*Тәрбиеде білім беруде*Өзін-өзі тәрбилеуде.

Тұлғаның әлеуметтенуіне отбасындағы тәрбие жетімсіздігінің себептері:*Экономикалық жағдайдың әлсіздігі, қоғамдық мәдениеттің төмендігі*Отбасы мен мектеп арасындағы байланыстың әлсіреуі.

Тұтас педагогикалық процесті зерттеген ғалымдар:*Каптеров*Хмель*Бабанский.

Тұтас педагогикалық процестің тәрбиелік механизіміне жатады:*Оқытушы мен оқушының өзара ынтымақтастық қарым-қатынасы*Оқытушымен оқушы өзара қарым-қатынасы.

Түрткі (оятуыш) - бағалау әдістері: Педагогикалық талап; Сөгіс, жазалау;Марапаттау, айыптаушылық.

Тіршілікті қамсыздандырудың негіздері – бұл:Түрлі таныс жағдайлардағы әрекетін бағдарлау дағдыларын дамыту. Түрлі таныс емес жағдайлардағы әрекетін бағдарлау дағдыларын дамыту.Түрлі жағдайлардағы әрекетін бағдарлау дағдыларын қалыптастыру.

Тіршілікті қамсыздандырудың негіздері – бұл:Түрлі таныс жағдайлардағы әрекетін бағдарлау дағдыларын дамыту; Түрлі жағдайлардағы әрекетін бағдарлау дағдыларын қалыптастыру; Түрлі таныс емес жағдайлардағы әрекетін бағдарлау дағдыларын дамыту.Күшті оқушыларға уақытты бөлу; әлсіздерге көңіл бөлу және бақылау; Әлсіз оқушылардың оқу үлгерімінің жақсаруы.; Үлгерімі жақсы оқушылардың мотивация деңгейлерінің артуы

Тэрбие мақсатының көрінісі:Тәрбие нәтижесіне негіз болады, педагогтың кәсіби іс әрекетінің баға-өлшемі*Тэрбие процесінің мазмүнын айқындайды*Педагог санасының үздіксіз айналымда жүретін ой объектісі

Тэрбие процесінде арнайы қолданылады: Тэрбие принциптері Е) Тәрбие эдістері

Тэрбие ісіиің мақсаты мен жоспарлаудың негізгі көздері:Белгілі бір кезеңге арналған оқу тәрбие мекемесі жұмыстарының бағыты Тұлғада қалыптасуы қажет сапаларға анықтама) Қоғамдық жағдайларға негізделген әлеуметтік ситуациялар

Тэрбиенің жалпы мақсаты: Өмір сүру өнеріне тэрбиелеу Азаматты тәрбиелеу Жан-жақты, үйлесімді дамыған түлғаны қалыптастыру

***Ұ***

Ұжым алдыңдағы мақсатты-перспективалар:*Жақын.*Орта.*Қашық.

Ұжым арқылы тәрбиелеудің мәні:*Окушылардың оқу, тәрбие және пайдалы еңбектегі бірлескен іс -әрекетінде олардың жауапкершілігі, белсенділігі артып тұлғаның жан -жақты дамуына мүмкіншіліктер пайда болады* Окушылардың окуы, достығы жарасып, өзімшілдігі жойылып, өз мүддесін ұжым мүддесімен ұштастыру, моральдық нормага айналады* Оқушылардың окуы, достығы жарасып, ізгілік қарым-катынас орнайды.

Ұжым теориясына үлес қосқан педагогтар:*Н.К.Крупская *А.В.Луначарский*А.С.Макаренко.

Ұжым үшін маңызды болып саналмайтын белгі:*Топтың әрбір мүшесінің мақсатының болуы*Бірдей көзқарастың болуы*Талғамның әр түрлілігі.

Ұжымға әсер ететін тәрбиелік шаралардың бір жүйеге бірігуі арқылы жүзеге асырылатын жолдар:*Оқушылардың өзін өзі басқару ісін кеңейту*Ұжымға педагогикалық әсерлерді комплексті пайдалану*Ұжыммен жұмыс жүргізетін барлық ұйымдардың талпыныстарын біріктіру.

Ұжымдағы жеке тұлға теориясының негізін салған:*А.С.Макаренко.

Ұжым теориясын жасаған ғалымдарды ата:*А.С.Макаренко.

Ұжымды қалыптасу кезеңдері басталады:*Ұйымдастырудан*Тәрбие мазмұнын анықтаудан.

Ұжымдағы танымдық іс-әрекетті ұйымдастырудың бағыттары:*Біріккен іс-әрекетті айқын басқару.

Ұжымдық қызметті ұйымдастырудың құрамына жататындар:*«Қоғам пікірі», «әрекеттер» ұғымы*«Мақсат» ұғымы*«Өзін-өзі басқару»*«белсенділік» ұғымы.

Ұжымдық тәрбие берудегі сынып жетекшісінің қызметтері:*Диагностикалық*Тәрбиелік*Коммуникативтік.

Ұжымдық шығармашылық форма- оған қатысушы жастардың өзара бірлесіп іздену жұмыстары негізінде жүзеге асуы:*Әрбір қатысушының қызығушылығы және қажеттілігі ескерілуі тиіс*Жеке тұрғыдағы мақсат топтық және ұжымдық мақсатқа қарама-қайшы келмеуі тиіс*Ұжымдық шығармашылық іс, жалпы ортақ істе әркімнің өзінің орнын таба білуіне мүмкіндік туғызуы тиіс.

Ұжымдық шығармашылық істі ұйымдастыру кезеңдері:Дайындық. Ұжымдық жоспарлау*Ұжымдық іс-қимыл*Шараны өткізу.

Ұжымдық шығармашылық іс-әрекеттің сипатына қарай бөлінуі: Спорттық шығармашылық ісі*Танымдық қабілет пен білімді дамытатын шығармашылық іс*Еңбекке баулитын шығармашылық іс.

Ұжымның даму болашағын жоспарлау:*Орта перспектива*Жақын перспектива.

Ұжымның қағидасын әзірлеген педагогика өкілі:*К.Д Ушинский.

Ұжымның қалыптасу кезеңдерін, яғни сатыларын бөліп көрсеткен педагог: А.С.Макаренко.

Ұжымның өзіндік белгілері:*Жалпы таңдалған басқарушы орган*Жалпы бірлікті іс-әрекет*Жалпы әлеуметтік мәнді мақсат және жалпы бірлікті іс-әрекет.

Ұжымдық құбылыстарды зерттеу әдістері:*Әңгіме,анкета жүргізу, тестілеу*Байқау тестілеу* Эксперимент,әңгіме.

Ұжым үшін маңызды болып саналмайтын белгі:Топтың әрбір мүшесінің мақсатының болуы,Бірдей көзқарастың болуы ,Талғамның әр түрлілігі

Ұжым іс-әрекетінің жүйесі мен мазмұнын жасау тәрбие жүйесінің нешінші кезеңі*1

Ұжым іс-әрекетінің жүйесі мен мазмұнын жасау тәрбие жүйесінің нешінші кезеңі 2

Ұжымға әсер ететін тәрбиелік шаралардың бір жүйеге бірігуі арқылы жүзеге асырылатын жолдар:*Оқушылардың өзін өзі басқару ісін кеңейту*Ұжымға педагогикалық әсерлерді комплексті пайдалану*Ұжыммен жұмыс жүргізетін барлық ұйымдардың талпыныстарын біріктіру

Ұжымдағы жеке тұлға теориясының негізін салған А.С.Макаренко

Ұжымды қалыптасу кезеңдері басталады:Ұйымдастырудан* Тәрбие мазмұнын анықтаудан*

Ұжымды қалыптасытру кезеңдері басталады :*Ұйымдастырудан

Ұжымдық құбылыстарды зерттеу әдістері:Әңгіме,анкета жүргізу,тестілеу.Байқау тестілеу Эксперимент,әңгіме.

Ұжымдық қызметті ұйымдастырудың құрамына жататындар:«Қоғам пікірі», «әрекеттер» ұғымы;«Мақсат» ұғымы;«Өзін-өзі басқару», «белсенділік» ұғымы;

Ұжымдық тәрбие берудегі сынып жетекшісінің қызметтері:*Диагностикалық

Ұжымдық шығармашылық форма- оған қатысушы жастардың өзара бірлесіп іздену жұмыстары негізінде жүзеге асуы: Әрбір қатысушының қызығушылығ және қажеттілігі ескерілуі тиіс. Жеке тұрғыдағы мақсат топтық және ұжымдық мақсатқа қарама-қайшы келмеуі тиіс. Ұжымдық шығармашылық іс, жалпы ортақ істе әркімнің өзінің орнын таба білуіне мүмкіндік туғызуы тиіс.

Ұжымдық шығармашылық істі ұйымдастыру кезеңдері:Дайындық жұмысы. Ұжымдық жоспарлау. Ұжымдық іс-қимыл.

Ұжымдық шығармашылық істі ұйымдастыру негізінен келесі кезеңдерден тұрады:*дайындық жұмысы*шараны өткізу мен оның нәтижесін қорытындылау*ұжымдық жоспалау мен ұжымдық іс қимыл

Ұжымдық шығармашылық істі ұйымдастырудың кезеңдері:*Ұжымдық істі өткізу*Ұжымдық жұмысты жоспарлау

Ұжымның өзіндік маңызды белгілері бар(Жалпы әлеуметтік мәнді мақсат және жалпы бірлікті іс-әрекет;Кері жауапты тәуелділік қатынастары-ұжым мүшелері арасында өзіндік ерекше қарым-қатынас;Жалпы таңдалған басқарушы орган)

Ұжымның әртүрлі түсініктері:Жұрт.Жиын,топ.Әрекеттің түріне байланысты адамдардың тобы.

Ұжымның барлық мүшелерін қоғамдық пайдалы жұмыстарға шығармашыл, белсенді қатысуға көмектесетін әдіс:Жарыс,Сайыс,Конкурс

Ұжымның белгілері (Жалпы әлеуметтік маңызы бар ортақ мақсаттың болуы,Әрекет етуде өзара бірлескен іс-қимылдың болуы ,Өзара қарым –қатынаста жауапкершіліктің болуы және ортақ сайлаған басқару ұйымның болуы)

Ұжымның белгілері*әрекет етуде өзара бірлескен іс - қимылдың болуы*жалпы әлеуметтік маңызы бар ортақ мақсаттың болуы*өзара қарым - қатынаста жауапкершіліктің болуы және ортақ сайлаған басқару ұйымның болуы

Ұжымның даму болашағын жоспарлау перспективасы: Алыс болашақ. Жақын болашақ

Ұжымның даму болашағын жоспарлау перспективасы: Жақын болашақ* Алыс болашақ* Орта болашақ*

Ұжымның қағидасын әзірлеген педагогика өкілі К.Д Ушинский.

Ұжымның қағидасын әзірлеген педагогика өкілі*Сухомлинский В.А.*Макаренко А.С*Блонский П.П.

Ұжымның қағидасын әзірлеген педагогика өкілі*Сухомлинский В.А.*Макаренко А.С *С.Т Шацкий.

Ұжымның қалыптасу кезеңдерін, яғни сатыларын бөліп көрсеткен педагог А.С.Макаренко

Ұжымның өзіндік белгілері:Жалпы таңдалған басқарушы орган.Жалпы бірлікті іс-әрекет

Ұжымның өзіндік маңызды белгілері бар:*жалпы әлеуметтік мәнді мақсат және жалпы бірлікті іс-әрекет* кері жауапты тәуелділік қатынастары – ұжым мүшелері арасында өзіндік ерекше қарым-қатынас* жалпы таңдалған басқарушы орган

Ұжымның өзіндік маңызды белгілері:*Жалпы бірлікті іс әрекет*Жалпы таңдалған басқарушы орган

Ұжымның шығармашылық істі ұйымдастыру негізінен келесі кезеңдерден тұрады(Дайындық жұмысы,Шараны өткізу мен оның нәтижесін қорытындылау,Ұжымдық жоспарлау мен ұжымдық іс-қимыл)

Ұйымдасқан адамдар тобы:*Тобыр*Ұжым*Жиналыс

Ұйымдасқан адамдар тобы:Ұжым, Топ

Ұйымдастырушылық-коммуникативтілікке жатпайтын қабілет:Балаларға деген ниеттілік,Көзқарас, Өзіндік пікір

Ұйымдастырушылық-коммуникативтілікке жатпайтын қабілет:Перцептивтілік*

Ұлттық тәрбиенің адамгершілік қағидалары:Ұжымды еңбек етіп, көмек көрсету;Мұқтаждар мен әлсіздерге көмек көрсету;Адамдардың бір-біріне тәуелділігі;

***Ү***

Үздіксіз экологиялық білім беруде басшылыққа алынған қазақ ағартушыларының еңбектері:*Ы.Алтынсарин, М.Жұмабаев, С.Сейфуллин.А.Құнанбаев, Ш.Уәлиханов, Х.Досмұхамедов.Ә.Бөкейханов, І.Жансүгіров.

Үздіксіз білім беру жүйесіндегі тәрбие тұжырымдамасында айқындалған тәрбие бағыттары:A)Кәсіби-шығармашылық тәрбиеC) Еңбек және экономикалық тәрбиеE) Дене тәрбиесі және салауатты өмір салтын қалыптастыру

Үздіксіз білім беру жүйесіндегі тәрбие тұжырымдамасында тәрбие бағыттарыайқындалады:B) Рухани-адамгершілік тәрбиесіE) Әлеуметтік-мәнді және жеке қасиеттерін қалыптастыруH) Коммуникативті мәдениетті қалыптастыру

Үлкендер ортасында өз орнын табу қажеттілігі;Құрбы-құрдастар компаниясында маңызды орын табу қажеттілігі; Үлкендермен маңызды іскерлік қарым-қатынаста болу қажеттілігі.Үлкендердің қолдауымен орындалатын әрекеттерден пайда болған әсерлерге деген талпыныстары; Оқушы болуға табандылықпен талпынуы;Қоғамға аса қажетті әрекеттерді орындауға деген талпыныстары.

***І***

Іс-әрекеттің бір түрін күшейтуге, әсер етуге арналған тәрбие әдісі:*Мадақтау *Ынталандыру*Үлгі-өнеге.

Іс-әрекетті ұйымдастыру мен мінез-құлық тәжірибесін қалыптастыру әдістері:*Тапсырма беру*Жаттығу*Талап қою.

Іс-әрекетті ұйымдастыру әдісі:*Дайындау*Талап.

Іс-әрекет ұйымдастыру және қоғамдық тәрбиеге үйрету әдістері:*Педагогикалық талап*Қоғамдық пікір*Қоғамдық талап*Жаттығу*Ойын.

Іс-шараларды ұйымдастыру әдістері:*Тапсырма*Талап*Жаттығу.

***Х***

Хайдар Дулатидың ойынша жеке адам болу дегеніміз:*Өзін азамат адам ретінде сезіну*Сан ғасырлар бойы туған рухани мәдениетті бойына дарыту*Дарыған игіліктерді адамдар қатынасына, күнделікті тұрмысқа енгізу*Дарыған игіліктерді еңбекке, мәнді қызметке қоғамдық өмірге қолдану.

ХІХғасырдың аяғы ХХғасырдың бастапқы кезінде клуб ашуға атсалысқандар:A) К.Н.Вентцель (1875-1947) ж.F) С.Т.Щапкийдің клуб (1878-1934) ж.G) С.Т.Щапкий,К.Н.Вентцель

ХІІ ғасырдағы "Князь Владимир Мономахтың балаларды үйретуі " педагогикалық трактатының негізгі идеялары:B)Өз Отанын сүю және қорғауF)Адамдарға көмек және қайырымдылық құрметті болуH) Үлкендерге,құрдастарға,жасөспірімдерге сыйлы болу,сауаттылыққа ынталылықпен жету

ХІІ ғасырдағы «Князь Владимир Мономахтың балаларды үйретуі» педагогикалық трактатының негізгі идеялары:A)Өз Отанын сүюі және қорғауыB)Адамдарға көмек және қайырымдылыққұрметі болуыC)Үлкендерге, құрдастарға, жасөспірімдерге сыйлы болу, сауаттылыққа ынталылықпен жету

***Ш***

Ш.Құдайбердиевтің (1858-1931) психологиялық тұжырымдамалары: «Тіршілік-жан туралы» еңбегінде.

Шығармашылық салаларды ұйымдастырудың маңызды жақтары:*Оқушылардың өз бетімен шешім қабылдауға үйрету*Бала бойындағы үрей сезімдерін жойып өзіне деген сенімін туғызу.

Шығармашылық іс- әрекеттер бағытына қарай бөлінеді:*Көркем өнерге баулитын шығармашылық іс*Спорттық шығармашылық іс әрекет*Еңбекке баулитын шығармашылық іс.

Шығыс педагог ойылшылдары:*Қожа Ахмет Яссауи*Әл Фараби.

Г.И.Щукина бойынша тәрбие әдістерінің жіктелуі:*Қоғамдық мінез-құлықты қалыптастыру, іс-әрекетті ұйымдастыру*Мінез-құлық пен іс-әрекетті ынталандыру*Жеке тұлғаның санасын қалыптастыру.

Шығармашыл тұлға;Өзін-өзі жан-жақты дамытуға дайын . Әрқашанда еркін,бәсекелестікке қабілетті . Құзыреттілігі мен белсенділігіжоғары адам

Шығармашылық шараларды ұйымдастырудың маңызды жақтары: Балалардың өз өмірін өздері басқара білуге сенімін қалыптастыру Оқушыларды өз бетімен шешім қабылдауға үйретуF)Бала бойындағы үрей сезімдерін жойып өзіне деген сенімін туғызу

Шығармашылық іс-әрекеттер бағытына қарай бөлінеді: Еңбекке баулитын шығармашылық іс, Көркем өнерге баулитын шығармашылық іс, Спорттық шығармашылық іс-әрекет

***Ы***

Ы. Алтынсарин әнгімелерінің негізі түйіні:*Қайырымдылық пен бауырмалдық*Сабырлық пен шыдамдық*Жас буынды өнер-білімге үндеу, адамгершілік міңез құлыққа тәрбиелеу.

Ы.Алтынсарин әңгімелерінің негізгі түйіні:Жас буынды өнер білімге үндеу, адамгершілік мінез-құлыққф тәрбиелеу* Өнердегі жеңіл жолдарды меңгеру*

Ынталандыру әдістері:*Жарыс*Мадақтау*Жазалау.

« «І»»

Іс-әрекетті ұйымдастыру әдісі:A)ЖаттығуG)ТалапH)Үйрету

Іс-әрекетті ұйымдастыру мен мінез-кұлык тәжірибесін қалыптастыру әдістері: Тапсырма беру, жаттығу

Іс-әрекеттің бір түрін күшейтуге, әсер етуге арналған тәрбие әдісі:C)МадақтауD)Үлгі-өнегеF)Ынталандыру

Іс-әрекеттің бір түрін күшейтуге, әсер етуге арналған тәрбие әдісі: Мадақтау, Ынталандыру, Үлгі-өнеге

Іс-шараларды ұйымдастыру әдістері:A) ТапсырмаF) Тәрбиеленушілердің нақты іс-әрекеті H) Талап C) Жаттығу

Ізгілік тұрғыдан әр адам субъект бола алады:іс-әрекеттің танымдықтың.қарым-қатынастың

***Э**

Экологиялық тәрбиенің міндеті:*Оқушыларды табиғатты қорғау мәселелері туралы ғылыми біліммен қаруландыру*Табиғатқа ұқыпты қарау және қорғауға үйрету*Табиғатты қорғауға байланысты пайдалы еңбекке белсендіру.

«Экология» ұғымының анықтамасы:*Жануарлар, осімдіктер, микроорганизмдердің өзара жэне қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін биологияның құрамдас бөлігі*Организмдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен өзара қарым- қатынасын зерттейтін ғылым.

«Экологиялық тәрбие» ұғымы:*Экологиялық білім беру.

Экономикалық тәрбие - бұл балаларда қалыптастыру:*Қажетіліктер мен қызығушылықтарды, ойлау стилін*білімдерді, іскерліктерді және дағдыларды*Рационалды шаруашылықтын ұстанымдары мен нормаларын.

Эксперимент әдісі:*Зерттеу жұмысының нәтижесін практикаға ендіру тиімділігін анықтау*Зерттелетін проблеманың мақсатын, нысанын анықтау, міндеттерін белгілеу*Зерттелетін мәселені педагогикалық-психологиялық тұрғыдан танып білу.

Эстетикалық тәрбиенің негізгі компоненттері:*Эстетикалық сезім*Мінез-құлық эстетикасы*Эстетикалық қабылдау.

Эстетикалық тәрбие берудін мазмұны:*Коркемдік талғамды жетілдіру*Өнерге тартып-таныстыру*Өмірдегі әсемдікті дұрыс қабылдау.

Эстетикалық теориясы мен практикасын талдауға қатысқан:*А.Сухомлинский*П.П.Блонский*А.С.Макаренко*С.Т.Щатский*Н.К.Крупская*А.И.Буров.

Эстетикалық тәлім-тәрбиенің маңызына ерекше мән берген қазақтың ағартушылары:Ы.Алтынсарин*Ш.Уалиханов*А.Құнанбаев.

Эстетикалық тәрбие – бұл:*Өмір құндылықтарын бағалау мен қорғау сезімдерін қалыптастыру*Тәрбиеленушінің жеке басының рухани құндылығын қалыптастыру*Құндылықты бағалау сезімін дамыту.

Эстетикалық тәрбие берудің мазмұны:*Көркемдік талғамды жетілдіру*Өнерге тартып-таныстыру* Өмірдегі әсемдікті дұрыс қабылдау.

Эстетикалық тәрбие –бұл балаларда:*Өмірді сұлулық заңдар бойынша құру *Адамдармен қарым-қатынасында әсемділіктің идеяларын бекіту*Еңбекті және қоғамдық әрекетті қалыптастыру.

Эстетикалық тәрбие теориясы мен практикасын талдауға қатысқан:*Н. К.Крупская*А.И.Буров*В.А.Сухомлинский*П.П.Блонский* А.С.Макаренко*С.Т. Щацкий.

Эстетикалық тәрбие:*Құндылықты бағалау сезімін дамыту*әрбиеленушінің жеке басының рухани құндылығын қалыптастыру*Өмір құндылықтарын бағалау мен қорғау сезімдерін қалыптастыру.

Эстетикалық іс-әрекеттің формалары:*Студиялар*Мектеп театрлары *Фестивальдар.

Этикалы сұхбатқа себепші болады:*Нақты деректер*Сыныптағылардың қылықтары*Оқиғалар.

Этикалы сұхбаттың әңгімеден айырмашылығы:*Ойын ескере отыру*Сөйлеушіні тыңдау*Қарым-қатынас жасау жолдарын құру.

Этикалық әңгімелер:*Сынып, мектеп өмірінен алынған мәліметтер*Көркем әдебиет шығармалары*Газет, журнал материалдары.

Этикалық әңгіме нәтижесі мынаған байланысты:*Оқушылардың сезімдеріне әсер ету*Өмірлік жағдайларға*Моралдық нормалардың адекватты түсінігіне.

Этикалық әңгіме түрлері:*Ұйымдастырушылық*Эвристикалық*Бақылау-түзетушілік.

Этикалық әңгімелесу бойынша қойылатын сұрақтарды құрастыруға қойылатын талаптар:*Сұрақтар арасындағы логикалық байланыс*Әңгіме тақырыбының мәнін ашу*Балалардың даму деңгейіне сейкес келуі.

Этикалық әңгімелесудің мақсаты:*Танымдық түсініктерді тереңдету*Адамгершілік көзқарастарды қалыптастыру жүйесі*Адамгершілік жайлы түсінікті қалыптастыру.

Этикалық әңгіменің құралы болып табылады:*Адамгершілік, эстетикалық, моральдық мәселелер.

Этикалық әңгіменің тақырыптық жоспары мынаған сай болуы қажет:*Тәрбие процесінің жалпы жоспарына*Тәрбиелілік деңгейіне*Оқушылардың жасына.

Этикалық әңгіме-сұхбаттың мақсаты*Адамгершілік көзқарастар мен сенімдер жүйесін қалыптастыру*Адамгершілік түсініктерді тереңдету мен бекіту*Білімді қортындылау

Этикет – бұл:Қоғамдағы адамның әрекетінің нормалары мен ережелері;Қоғамда адамның әректін және коммуниациялық үрдісін бейнелейтін ережелер мен нормалардың жиынтығы;Әрекет нормасы мен кішіпейілділік ережесінің қоғамда қалыптасқан нормалары;

Этикет тәрбиесінің міндеттері: Балалардағы этикет сабақтарында қатысу қажеттілігін түсіндіру;Балларды қазіргі заманғы этикет ережелерімен таныстыру; Ата-аналарға балаларда этикет әректтерін қалыптастыру маңыздылығын және арнайы сабақтардың қажеттілігін түсіндіру;

Этикеттің түрлері:Іскерлік;Әскери;Күнделікті;

***Ю***

Ю. К. Бабанский бойынша тәрбие әдісінің жіктелуі:*Сана сезімді қалыптастыру әдістері*Оқушылардың мінез-құлқын көтермелеу, бақылау, өзін-өзі бақылау*Тәрбиеленушілердің іс-әрекетіндегі, қарым-қатынасындағы, мінез - құлқындағы жағымды тәжірбиені қалыптастыру әдістері.

***Я***

Я.А. Коменский бойынша тәрбие 3 мақсатқа жетуге бағытталуы қажет: Қоршаған ортаны тану* Өзіңді тану*Құдайға сыйыну.

Философиялық негіздеріне қарай тәрбие үлгілері:*иделистік*оңшыл либералдық*прагматикалық

Я.А.Коменский бойынша тәрбие бағытталуы қажет:*Құдайға сыйыну *Өзіңді тану