- •Микробиологиялық лабораториямен ұйымдардың қағидалары. Микробиологиялық лабораторияда жұмыс жасау және ондағы техникалық қауіпсіздікті қадағалау ережелері.
- •Бактериялық жасушалардың құрылымы. Бактерия жасушасының мембранасының құрылым ерекшеліктері.
- •Нативті түрде микроағзаларды зерттеуге қолданылатын препараттар жасау.
- •Риккетсия, хламидия, микоплазмалардың морфологиялық ерекшеліктері, жүйеленуі және жіктелуі.
- •Вирустардың молекуло–генетикалық ұйымының негізгі қасиеттері. Олардың таксономиялық негіздері.
- •Метаболизм – бактерия жасушасында жүретін биохимиялық реакциялардың жиынтығы.
- •Бактериялардың қоректенуі. Энергия көзі, қоректену түрі бойынша бактериялардың жіктелуі.
- •Бактерия ферменттерінің негізгі топтары және олардың жіктелуі. Өсу факторлары.
- •Бактерия дақылдар өнімін алудың алғашқы сатысы. Арнайы микробиологиялық терминдерге анықтама беріңіз: «түр», «штамм», «клон», «колония», «таза дақыл».
- •Қоректік орталардың жіктелуі. Қоректік ортаға қойылатын талаптар. Әмбебап көректік орталар. Элективті(селективті) қоректік орта. Дифференциальды–диагностикалық орта.
- •Қоректік ортаны стерилизациялау әдістері.
- •Таза дақылды алудың үшінші сатысы. Аэробты және анаэробты бактериялардан таза дақылды бөліп алу әдістері.
- •Идентификация немесе диагностикалық мақсатта лабораториялық жағдайда бактериялардың дақылдық қасиеттерін анықтау.
- •Идентификациялық немесе диагностикалық мақсатта лабораториялық жағдайда бактериялардың сахаролиттік қасиеттерің анықтау.
- •Идентификация немес диагностикалық мақсатта лабораториялық жағдайда бактериялардың протеолитикалық қасиеттерің анықтау.
- •Тіндік дақылдардың және оларды бөліп алудың негізгі сатылары.
- •Жасуша дақылында вирустардың көбеюі, оларды анықтау әдістері (цитопатикалық әсері, бляшко түзуі, түсті сынама, вируленттілігі, вирустық қосындылары, гемагглютинация және гемадсорбция реакциясы
- •Вирустарды идентификациялау әдістері.
- •Инфекционды бактериофагтар,олардың тыныштық, вируленттік және әлсіздік түрлері.
- •Бактериофагтардың продуктивті инфекциялармен бірге өмірлік циклі
- •Бактерияларды генетикалық информацияның регуляциялық көрінісінің ерекшеліктері.
- •Медициналық микробиологиядағы гендік инженерия.
- •Химиотерапевтік препарат ұғымына анықтама беріңіз, хтп тән жалпы белгілер. Хтп–ның негізгі топтары.
- •Микробиологиялық медицинада әртүрлі температуралық параметрлерді тәжірибелік қолдану.
- •Химиялық заттардың микроорганизмге әсері, дәрігердің тәжірибелік жұмысында қолданылуы.
- •Адамның қалыпты микрофлорасы. Динамикалық экологиялық жүйе және оның өзара арақатынасына сипаттама. Адам тері микрофлорасы. Оның сандық және сапалық құрамы.
- •Манифестті инфекцияның формалары. Симптомсыз инфекцияның формалары. Микроағзалардың патогенділігі – полидетерминантты белгі ретінде. Вируленттіліктің өлшем бірлігі.
- •Патогенділік қасиеттері. Бактериялардың патогендік факторлардың атап шығу, оларға сипаттама беру.
- •Экзотоксиндердің маңызды қасиеттері, химиялық табиғаты. Анатоксиндердің алыну әдістері, оның тәжірибелік маңызы және қолданылуы. Эндотоксиндердің маңызды қасиеттері, химиялық табиғаты.
- •«Иммунитет» термине анықтама беріңіз, иммунитеттің маңызды функциялары. Иммунитет түрлері.
- •Лизоцим. Спецификалық емес иммунитеттің жасушалық факторлары. Табиғи киллер. Комплемент жүйесі.
- •«Антидене» ұғымына анықтама беріңіз, олардың атқаратын қызметтері.
- •Серологиялық және иммунологиялық реакциялар. Олардың медицинада тәжірибелік қолданылуы. Серологиялық реакциялардың топтары.
Бактериялық жасушалардың құрылымы. Бактерия жасушасының мембранасының құрылым ерекшеліктері.
Бактерия жасушасының құрылымы электронды микроскоппен бүтiн жасушаларды және олардың ультра жұқа кесiндiлерiн көру арқылы жақсы зерттелген. Бактерия жасушасың қабырғадан және цитоплазматикалық мембранадан тұратын қабықша қоршап жатады. Қабықша астында нуклеоид деп аталатын ядродан және қосындылардан тұратын протоплазма жатады. Бұдан басқа қосымша құрылымдар болады: капсула, микрокапсула, шырыш, талшықтар, жiпшелер. Кейбiр бактериялар қолайсыз жағдайларда спора түзуге қабілетті.
Бактериялық жасуша мембранасы ішкі және сыртқы болып келеді.Электронды микроскопта қараған кезде сыртқы мембрана толқын тәріздес үш қабатты, цитоплазматикалық деп аталатын iшкi мембранаға ұқcac болып келедi. Бұл мембрананың негiзгi компоненттерi липидтердің биомолекулярлы (қосарланған) қабаты болып табылады.
Сыртқы мембрана, липополисахаридтерден, фосфолипидтерден және ақуыздардан құралған, Мозаикалы құрылым. Оның iшкi қабаты фосфолипидтерден, ал сыртқы қабаты липополисахаридтен (ЛПС) тұpaды. Міне сондықтан, сыртқы мембрана ассиметриялы болады. Сыртқы қабаттың ЛПС-дi үш фрагменттен құралады:
А липидi - консервативтi құрылым, грам-терiс бактерияларда бiрдей;
Ядролар, немесе өзектiк, коралық бөлiм (лат. core - ядро), консервативтi олигосахаридтi құрылымға қатысты;
Полисахаридтің жоғары вариабельдi О-спецификалық тiзбегi, қайталанып отыратын ұқcac олигосахаридтiк реттiлiктерден құралған
Бактериялық цитоплазматикалық мембранасы – көпфункциялы құрылым ретінде.
Бактериялық цитоплазмалық мембрана - ультражұқа кесiндiлердi электронды микроскоппен қараған кезде үш қабатты мембрана екiндiгiн керемiз (аралары ашық түсті қабатпен белiнген, 2,5 нм қалындықтан тұратын 2 күңгірт қабаты болады). Құрамы бойынша жануарлар плазмалеммасына ұқcac, екі липидтi қабаттан және мембрана құрылымын тесiп өтiп жататын интегральды акуыздар мен беткейiне енгiзiлген фосфолипидтерден тұрады. Бұлардың кейбіреулері заттарды тасымалдауға қатысатын пермеазалар болып табылады.
Цитоплазмалық мембрана - компоненттерi қозғалмалы динамикалық құрлым, сондықтан оны сұйық жылжымалы зат ретiнде қарастырады. Ал бактерия цитоплазмасын сыртынан қоршап, осмостық қысымды реттеуге, заттарды тасымалдауға және жасушаның энергия алмасуына қатысады. Цитоплазма бактерия жасушасының негiзгi көлемiн алып жатады, ол ерiгiш ақуыздардан, рибонуклеин қышқылдарынан, қосындылар мен ақуыздар түзiлуiне (трансляциясына) жауап беретiн - рибосома болып табылатын көптеген ұсaқ" гранулалардан тұpaды.
Толоуидин көгімен немесе метилен көгiлдiрiмен бояған кезде волютин қызыл-күлгін түске ал бактерия цитоплазмасы көк түске боялады. Волютин дәндерінің жасуша шеттерiнде қанык түске боялып орналасуы дифтерия таяқшаларына тән қасиет. Нуклеоид бактериялардағы ядро эквиваленті. Ол бактерияның орталық аймағында орналасқан тығыздалған, екі жiпшелi ДНҚ болып табылады.
Бактерия капсулалары, олардың маңызды қасиеттері, микроскопиялық анықтау әдістері.
Бактерияларда микрокапсула, капсула, кілегей қабаты бар. Микрокапсулалар электронды микроскопияланады да қысқа мукополисахаридты фибриллдер болып көрінеді. Капсула кілегейлі қабат болып бактериялардың сыртқы қабаты болып табылады. Оның жуандығы 0,2 мкм. Ол Бурри-Гинс әдісімен бояп микроскопирленгені анық көрінеді. Капсула түзілуіне цитоплазмалық мембрана қатысады. Ол жасуша қабырғасы мен цитоплазмалық мембранамен бірге бактерияны қаптап, кебуден сақтап, оларға қоректік заттарды сақтаушысы болып табылады.
Донорлы жіпшелер, фимбрия немесе кірпікшелер – олардың химиялық құрылымы, бактериялық жасуша үшін биологиялық маңызы.
Бактерияларда микрокапсула, капсула, кілегей қабаты бар. Микрокапсулалар электронды микроскопияланады да қысқа мукополисахаридты фибриллдер болып көрінеді. Капсула кілегейлі қабат болып бактериялардың сыртқы қабаты болып табылады. Оның жуандығы 0,2 мкм. Ол Бурри-Гинс әдісімен бояп микроскопирленгені анық көрінеді. Капсула түзілуіне цитоплазмалық мембрана қатысады. Ол жасуша қабырғасы мен цитоплазмалық мембранамен бірге бактерияны қаптап, кебуден сақтап, оларға қоректік заттарды сақтаушысы болып табылады.