- •Ислам әхлагы
- •I бүлек кереш
- •Чыганаклар
- •Характеристикалар:бөтенесен колачлау
- •Максатлар
- •Игелеклелек һәм йомшаклык
- •Башкаларны хөрмәт итү
- •Иҗтимагый үзара мөнәсәбәтләрдә ислам әдәбенең роле
- •Ислам әдәбенең дини аспекты
- •Ислам әдәбенең психологик аспекты
- •Ислам әдәбенең медицина һәм гигиена аспектлары
- •Ислам әдәбенең милли икътисадка булышуы
- •Өйләнү, гаилә һәм ислам әдәбе
- •Исламда җырлау гомумән тыелса да, туйда җырлау рөхсәт.
- •Исламда җенси мөнәсәбәт кагыйдәләре
- •Ислам әдәбе һәм хатын-кызның хәле
- •Ислам әдәбе һәм тәртип
- •Кешенең иминлеге турында
- •Ислам әдәбе һәм мөселманнарның бердәмлеген һәм мәдәни тиңләштерелүен саклау
- •Исламның мөселман булмаганнарның гадәтләренә һәм традицияләренә мөнәсәбәте
- •Исламча үз-үзеңне тотышның принципиаль кагыйдәләре
- •Йокларга әзерләнү
- •Йокларга ятканда
- •Уяну вакыты.
- •Төш һәм саташулар
- •Чисталык һәм пөхтәлек
- •Коену (юыну)
- •Коену урыны
- •Юыну кайчан мәҗбүри
- •Юыну ысуллары
- •Тәннең аерым өлешләренең чисталыгының мөһимлеге
- •Өстәл янында
- •Ашау алдыннан
- •Өстәл янында дөрес гадәтләр
- •Кием-салым
- •Гаиләдә үз-үзеңне тоту
- •Мөселман хатынның үз-үзен дөрес тотышы
- •Коръәнне өйрәнү һәм яттан уку
- •Мәчет диварларының тышына да, эченә дә берни дә, хәтта аятьләр һәм Аллаһының исемен дә язарга ярамый. Пәйгамбәрнең (с. Г. С.) һәм дүрт хак хәлифнең дә исемен язарга кирәкми.
- •Җомга көн тәртипләре
- •Мөселман бәйрәмнәре
- •Гадәттә бәйрәм вакытында күмәк намаз мәчеттә укылмый көн әйбәт булса, аны ачык мәйданда эшләргә кирәк.
- •Хатын-кызның ир сайлагандагы хокуклары һәм бурычлары
- •Никах турында килешү
- •Ир белән хатын багланышлары
- •Хатыннарга киңәшләр
- •Туй мәҗлесе
- •Полигамия (күп хатын белән тору).
- •13 Бүлек бала туу
- •Исем кушу һәм кешеләргә мөрәҗәгать итү.
- •14.1. Исемне ничек кушарга
- •14.2. Башка кешеләргә мөрәҗәгать итү
- •Иҗтимагый тормыш
- •Яхшы иҗтимагый элемтәләр
- •Башкалар белән мөнәсәбәттәге бурычлар
- •15.3 Шәхеснең мөһим сыйфатлары
- •15.4. Шәхеснең начар сыйфатлары
- •15.6. Сөйләшкәндә өстенлек бирелә торган тел
- •Ничек тыңларга
- •15.9. Нәзер әйтү (вәгъдәләр белән теләкләрнең үтәлүе бәйләнеше)
- •Шаярулар.
- •Очрашканда үз-үзеңне тоту
- •15.15. Чит кеше йортына керергә сорау.
- •15.17. Кунакларны каршы алу.
- •15.18. Чакырып сыйлау.
- •Ашка чакырылган очракта
- •Авырулар янында булу.
- •15.21. Күмәк очрашулар.
- •Ничек утырырга.
- •Хатын-кызның өйдән читтә үз-үзен тотышы.
- •Күршеләр белән мөнәсәбәт.
- •Төрле хәлләрдә үз-үзеңне тоту
- •Зиратта.
- •Урамда.
- •Мәетне озатуда, күмүдә катнашу.
- •Кайгы уртаклашу.
- •Мөселманның үлеме белән бәйле яңа кертелгән йолаларны (бидгатьләрне) үтәмәскә кирәк, мәсәлән, моңа җидесен, кырыгын үткәрү һ. Б. Керә.
- •17.6. Кайгырып елау.
- •Зиратларның төзелеше
- •Кабернең эчке төзелеше.
- •20 Бүлек спорт
- •Хайваннарга мөнәсәбәт
Урамда.
Юллар, урамнар һәм тыкрыклар җәмәгать милке булып санала. Бу урыннарда үз-үзеңне тоту кагыйдәләре аерым әһәмияткә ия. Әлеге кагыйдәләрне үтәү — цивилизация һәм тәрәккыять, ә бозу артта калганлык билгесе булып тора.
1. Юлда кешеләрнең үз-үзен тотышын идарә итүче төп принцип башкаларга зыян салмау һәм аларны борчымау булырга тиеш.
2. Юлларны тәртиптә һәм чиста итеп саклау җәмгыятьтәге һәр кешенең эше.
3. Юл утыру һәм очрашулар урыны түгел, шунлыктан мондый эшләрне эшләмәскә кирәк.
4. Юлларда һәм урамнарда Ислам кагыйдәләрен бозу җәмгыятькә көчле удар булып тора. Бу кагыйдәләргә туры килмәгән берәр нәрсә күрсә, мөселманның бурычы моның белән килешмәүдән һәм әдәпле, акыллы, тотнаклы формада Ислам өйрәтүләренә туры килә торган киңәшләр бирүдән гыйбарәт.
5.Адашканнарны һәм юл эзләүчеләрне юлга чыгару, картларга һәм инвалидларга ярдәм итүне Ислам мәҗбүри дип саный.
6.Кешеләрнең ачуын китерүче яки аларга комачаулаучы нәрсәләрне юлдан алып ташлауны Ислам мәҗбүри итеп куя.
7. Юлда күргән яки очраткан кешеләр турында начар уйларга ярамый. Мөселман башкалар турында яхшы уйларга тиеш.
8. Әдәплелек кагыйдәләренең берсе — исәнләшкән кешегә җавап бирү.
9. Ирләр һәм хатын-кызлар урам төркемендә, буталмаска тиешләр. Хатын-кызлар тротуарның урамнан читтәрәк өлешеннән йөрергә тиешләр.
10. Беренче мизгелле караштан соң урамдагы хатын-кызга җентекләп карау ярамый. Ир-ат үзенең карашын алырга тиеш.
11. Үзенең хәрәкәт итү средствосы булмаган кешене илтеп куярга кирәк.
12. Транспорттан файдалану кагыйдәләре арасында хатын- кызларга һәм өлкән яшьтәгеләргә күбрәк игътибар бирергә кирәклеге турындагысы да бар.
13. Җәмәгать транспортыннан файдаланганда, мөселманнар тиеш булган сөйләшүләр белән генә чикләнергә, әкрен сөйләшергә, тәмәке тартмаска, башка кешеләрнең ризасызлыгын тудыручы башка гамәлләрдән тыелырга тиешләр.
14. Җәмәгать транспортына шыплап тулу ярамый. Уңда торучыларның кергәндә һәм чыкканда өстенлекле булулары турындагы кагыйдәләрне тотарга кирәк.
15. Юлда алдан барган кешегә кычкыру әдәплелек түгел. Иң яхшысы — якынрак килеп дәшү.
16. Юлда барганда ашау Ислам кагыйдәләренә сыешмый.
17. Юлда бару рәвешендә, башкаларга мөнәсәбәтендә мөселманның холкы ачыла. Шунлыктан юлда барганда билгеле бер кагыйдәләргә буйсынырга кирәк:
а) болганмаска һәм алпан-тилпән килмәскә, назланып якн күкрәк киереп, куышып, бөкрәеп йөрмәскә;
б) төркем белән барганда башкаларны хөрмәт итәргә, башкалар өлгерә алмый торган тизлектә атламаска.
17 БҮЛЕК МӘЕТ КҮМҮ
Кемдер үлгән очракта кирәкле нәрсәләр.
Дусларына һәм җәмгыятькә белдертер өчен кемнеңдер үлүе хакында җирле матбугатта нгълан бастырырга мөмкин. Әмма анда мәрхүмгә мактау һәм данлау яудырылмаска тиеш. Иң яхшысы — башкаларның мәрхүм хөрмәтенә дога укуларын
сорау.
Мәетне күмәргә әзерләргә, аны юып, кәфенгә төрергә кирәк. Бу артык байлык күрсәтмичә эшләнергә тиеш.
Үлгән ир-атны — ир-ат, хатын-кызны хатын-кыз юа. Ир белән хатын искәрмә булуы ихтимал. Исән ир яки хатын үлгән хатынын яки ирен юа ала.
Үлгән кешене су белән, мөмкин булса, төнбоек яфраклары белән так санда — өч, биш якн күбрәк мәртәбә, уң яктан башлап юалар. Соңгы тапкыр юганда суга камфора өстәлергә тиеш. Хатын-кыз үлгән очракта аның чәче өч толымга үрелеп, арка ягына урнаштырылырга тиеш.
Үлгән кеше гадәти тукымага төрелә. Исән кешеләргә зыян китерүе ихтимал булган очракларда мәетне табутка салалар.
Ислам юлында шәһит киткәннәрнең кыйммәтле әйберләрен алын, каннарын юмыйча, үз киемнәрендә күмәргә кирәк.
Хаҗга яки өмрәгә баргач үлгән мөселманны су һәм төнбоек яфраклары .белән юалар, мөмкин булса, ул Хаҗга яки өмрәгә баргач кигән ике кисәк тукымага төрәләр.
Мәетне юган кешеләргә тулысьшча коенырга, ә мәетне алын барган кешеләргә таһәрәт алырга тәкъдим ителә.
Мәетне юуда катнашучылар үзләре күргән фнзик кимчелекләр турында сөйләмәскә тиешләр. Яхшы нәрсәләр турында сөйләү рөхсәт ителә.
Мәетне юганнан соң шундук кәфенлеккә урарга һәм озакка сузмыйка намаз укырга һәм күмәргә кирәк.
