4. Остеомиелит токсико септикалық түрі классификация, клиникасы, диагностикасы

Остеомиелит - сүйек миының, басқа сүйек анатомиялық құрыылмдарын қоса қамтитын іріңді-некроздалған зақымдалуы. Гематогенді остеомиелиттің үш клиникалық формасы бар: токсикалық, септико –пиемиялық, жергілікті түрлері бар

Клиникасы. Жедел гематогенді остеомиелиттің сепсисті пиемиялық түрі септикалық түрдің жалпы белгілерімен жүреді. Бұл топтың науқастарында сүйектің зақымдалуын ерте анықтауға болады. Аурудың басталуы сондай -ақ, жедел өтеді : дене қызуы 39 -40 C дейін көтеріледі, интоксикациялық белгілердің үдеуі, өмірге қажетті ағзалар мен мүшелер жүйесінің функциясы бұзылады.Есінің адасуы, сандырақ, эйфория болуы мүмкін. Аурудың бірінші күні аяқ –қолдардың ауырсынуы болады, сүйекішілік гипертензия дамуы ауырсыну синдромының даму қарқындылығын туғызады. Жиі септикалық асқыну ретінде әр түрлі ағзаларға (өкпе, жүрек, бүйрек, т.б.) метастазды іріңді ошақ түзеді.

Диагностикасы. Науқастың аяқ –қолдарын қараған кезде қабыну процесінің алғашқы белгілері анықталады: зақымдалу аймағында ісіну, тіндердің жалпы инфильтрациялануы, терінің көктамырлық суретінің күшеюі. Остеомиелиттің негізгі тұрақты жергілікті белгісі - зақымдалған жерді пальпациялағанда, әсіресе перкуссиялағанда сол жердің кенеттен ауырсынудың пайда болуы.

Тері жамылғысының гиперемиясы зақымдалған аймағында флюктуация - өткізіп алынған остеомиелиттің көрсететін кеш беліглері болып табылады.

Гематогенді остеомиелиттің ерте диагностикасында сүйек ішілік қысымды анықтау көмектеседі. Сүйек ішілік гипертензияны анықтау сүйек қабығында немесе сүйек ішілік каналда ірің болмаса да, осы диагнозды нақтылауға мүмкіндік береді.

Қабыну процесінің орны мен таралуын ертерек диагностикалауда сүйектерді радионуклеидті сканерлеу әдісіміен алынған ақпараттарды компьютердің өңдеу әдісі қолданылады. Осы мақсатта сүйек тініне троптыққа ие, қысқа уақыт өмір сүретін радионуклеидтерді пайдаланады.

Қанды тексеру кезінде лейкоцитарлы формуланың солға ығысуы, лейкоцитоз, нейтрофильдің токсикалық түйіршіктері анықталады. ЭТЖ ның айқын жоғарылауы тән.

Қан сарысуында диспротенинемия, глобулиндік фракция бөліктерінің және гипоальбуминемияның туындауына байланысты белок спектріндегі өзгерістер анықталады. Аурудың ұзақ созылған түрінде анемия дамиды.

Остеомиелиттің рентгенологиялық белгілері әдетте аурудың басталуынының 14-21күндері ғана анықталады. Әдетте сүйектің ыдырауы мен бұлыңғырлануы анықталады. Қабыну аймағына сәйкес бөліктердегі остеопорозды көруге мүмкіндік туады. Сүйек трабекулаларының сіңірілуіне және резорбцияның күшеюу әсерінен бөренеаралық кеңістіктің жабысуына байланысты сүйектің кемік заты ірі дақты суретпен көірнеді. Анағұрлым нақты белігісі - сызықтың периостит. Периосталды реакция әдете кең таралады, жіңішке жолақ түрінде анықталады, кейде кортикалыд қабатпен қатар жүретін вуаль тәрізді көлеңке байқалады.

5. Гиршпунг ауруы, субкомпенсаторлы түрі классификация, клиника, диагностика

Гиршпрунг ауруы - бұл тоқ ішек элементтерінің дисталды бөлігінде иннервациясы, соның ішінде ішек қабырғасы мен тамырлардың даму ақауы.

Жіктелуі(А.И.Ленюшкиннің ұсынысы бойынша)

А.Анатомиялық түрі

І.Ректалды

ІІ.Ректосигмоидты

ІІІ. Сегментарлы

IV. Суботальды

V.Тотальды

Б.Клиникалық сатылары

І.Компенсациялық

ІІ.Субкомпенсациялық

ІІІ.Декомпенсациялық

Клиникасы. Гиршпрунг ауруымен ауыратын балалардың ең басты симптомы - өзіндік нәжістің болмауы. Жасы үлкейген сайын іш қату өршиді, әсіресе бұл қосымша тамақ бергенде немесе жасанды тамақтандырған кезде болады. Үнемі болатын симптом – метеоризм. Нәдіс және газдардың ұсталуы біршама ұзақ және тұрақты болғанда іш қабырғасы шамадан тыс үлкейеді, жұқарады, «бақа» ішіне айналады. Қарапайым көзбен қарағанда ішектер перистальтикасын көруге болада. Ішті пальпациялағанда «қамыр» тәрізді ісік анықталады. Шынайы ісіктерден ажырататын белгі - «батпақ» симптомы (нәжіске толған тоқ ішекті саусақпен басқаннан кейін оның орны алдыңғы құрсақ бетінде көзге айқын көрінеді.)Субкомпенсацияланған түрі. Бұл түрі (орташа ауырлықта немесе жеделдеу) компенсацияланған түрінен декомпенсацияланған түріне ауысатын және аганглиозды аймақ үлкен ұзындықта(тік ішек, сигма тәрізді және төмендеген тоқ ішек бөлігі) болғанда дамиды. Жалпы жағдайы бәсең, бірақ өршімелі нашарлайды. Іш қату тұрақты сипатта болады. Консервативті шаралар уақытша әсер етеді. Ішектерді бостау үшін жиі сифонды клизма қолданылады.

Күтімге, ішектерді уақытылы босатуға байланысты баланың жағдайы өзгеріп отырады. Ұзақ нәжіс ұсталуы болғанда, балалардың физикалық артта қалуы болып, салмағын жоғалтады. Оларда нәжістік интоксикация және анемия жоғарылайды.

Диагностикасы. Рентгенологиялық зерттеулер көптеген жағдайдарда шешуші маңызға ие. Бұл зерттеуді ішектерді нәжістен толық босатқанна кейін жүргізеді. Іш қуысының шолу рентгенограммасынан кейін әдетте тоқ ішектің ілмектерінің үрленгені және кеңейгені, диафрагма күмбезінің жоғары орналасқаны анықталады. Біршама нақты мәліметтерді рентгеноконтрасты затты (барий сульфатының қоспасы) газ шығарушы түтік арқылы тік ішекке енгізуге болады(ирригография). Науқастың тоқ ішегін тығыз толтырғаннан кейін ретгендік экран арқылы әр түрлі кескінді қарайды, міндетті түрде 4 рентгенограмма жасайды: тоқ ішекті тығыз толтырғаннан кейін супрастеноздық аймақтардың кеңейген дәрежелерін анықтау үшін екі сурет тік және бүйір кескінде, қалған екеуі ішекті босатқаннан кейін таралған аймақтың ұзындығын анықтау үшін жасалады.

Гиршпрунг ауруы кезінде қосалқы зәр шығару жүйесінің даму ақауларын болатындығын ескеріп барлық науқастарға ирригорафиядан басқа урологиялық зертеу жүргізу қажет.

Соңғы жылдарда УДЗ кеңінен қолданылуда. Бұл зерттеу тоқ ішектің құрылымы меен өлшемін, ішек қабырғасы мен анальдық сфинктерлық аппараттың құрылысын және жуандығын, аноректалды және ректосегменталды бұрыштың көлемін ішекті босатқанға дейін, босату кезінде, босатқаннан кейін анықталады.

Гиршпрунг ауруының диагностикалауда объективті әдіс тоқ ішек қабырғасынан ректалды биопсия алу болып табылады.

Диагностиканың келемі объективті әдісі электромиография. Іне тәрізді электродтарды ректоскопты қиылған тубусы арқылы енгізеді. Гиршпрунг ауруымен зардап шегетін балаларда бәсең электродты толқындарыдң амплитудасы 50% немесе одан да төмендейді.

Гистохимиялық диагностика тік ішектің шырышты және шырышасты қабаттаырының қиынды биоптатында, тіндік ацетилхолинэтеразаның белсенділігін анықтауға негізделеді. Мұнда тарылу аймағында парасимпатикалық талшықтар бойымен боялудың біршама күшейгені анықталады.