8.Жүрек ақаулары, жіктемесі, диагностикасы.

Жүрек ақаулары- жүрек іші гемодинамикасын өзгертіп, немесе қан айналысының үлкен және кіші шеңберіндегі қанның өзара тікелей қатынасын тудыратын жүрек қақпақтарының, жүрек пердесінің, жүрек қабырғасының және жүректен басталатын ірі тамырлардың тумыстан болатын не жүре-бара пайда болатын морфологиялық өзгерістері. Жүрек ақаулары көбіне қан айналысының жетіспеушілігіне әкеліп соқтырады.

Жүрек ақаулары тумыстан пайда болатын және жүре-бара пайда болатын болып екі топқа бөлінеді. Туа біткен жүрек ақаулары жүрек дамуының, эмбрионды даму кезіндегі бұзылуынан болады. Жіктемесі:

1.Кіші қан айналымының толысумен:

а) цианозбен(Эйзенменгер кешені, магистральды тамырлардың транспозициясы, жалпы артериялық сабақ);

ә) цианозсыз(Артериялық өзектің ашықтығы /АӨА/, жҥрекше және қарынша аралық перделердің мүкістігі, атриовентикулярлық коммуникация).

2.Кіші қан айналымының азаюымен:

а) цианозбен(Фалло ауруы, үш жармалы қақпақтың атрезиясы, өкпе артерияларының тарылуымен қосарланған магистральды тамырлардың транспозициясы. Жалпы жалған артериялық бағана, Эбштейн ауруы);

ә) цианозсыз(Өкпе артерияларының жекеленген тарылуы).

3.Үлкен қан айналым шеңберінің азаюымен. Гемодинамиканың бұзылуынсыз:

Тек цианозсыз(Аортаның жекеленген тарылуы,Аортаның коорактациясы. Шын және жалған декстрокардия, Аорта доғасының және олардың тармақтарының ақауы (аномалиясы), қарынша аралық перденің кішкене мүкістігі еттік бөлігінде (Толочинов-Роже ауруы)).

Жүре пайда болатын жүрек ақауларының себептері: ревматизмдік эндокардит (70—80% жағдайда), бактериялы эндокардит, атеросклероз, мерез, кеуденің, жарақаттануы және т.б. 

Жүре пайда болған жүрек ақаулары:

-Қолқа қақпақшасының жетіспеушілігі;

-Митралды қақпақшаның жетіспеушілігі;

-Үш жармалы қақпақшаның жетіспеушілігі;

-Қолқа қақпақшасының тарылуы;

-Митралды қақпақшаның тарылуы;

-Үш жармалы қақпақшаның тарылуы және осы ақаулардың жұптасып келуі,т.б.

Диагностикасы

-Клиникалық анамнез;

-Физикалық зерттеу(пальпация,перкуссия,аускультация);

-ЭКГ, Эхо-КГ;

- Допплер-эхо-КГ;

- Фонокардиограмма - Жүректің жалпы шолу ренгенографиясы;

-Контрастты ренгенологиялық әдістер (ангиография,вентрикулография,т.б).

9.Митральді қақпақшаның жетіспеушілігі кезіндегі клиникалық көрінісі, диагностикасы.

Шағымдары: анаманезінде ЖРҚ ауырған; кеш сатысында сол жақ жүрекшеде қысым жоғары болғандықтан, науқаста әлсіздік, жүрек қағу, жүктеме кезінде ентігу болады; кейін- жүрек астмасының түнгі ұстамалары мазалайды. Қанды қақыру үлкен қанайналым мүшелеріндегі тромбоэмболиямен және стенозымен (сирек жағдайда) байланысты. Объективті зерттеу: Митральді жетіспеушіліктің ауыр түрінде перифериялық цианоз және цианоздық «митралді қызғылттық» («митральный румянец») кездеседі. Ұзақ митралді жетіспеушілік кезінде сол жақ қарыншаның ұлғаю белгілері: жүрек ұшы итерілісінің (толчок) күшеюі және латеральді жақққа ығысуы. Айқын регургитация кезінде сол жақ парастерналді аймағында пульсация байқалады, қарынша систоласының уақытында қанның регургитациясы кезінде сол жақ жүрекшенің толуымен байланысты. Кеш сатысында жүрек итерілісі (толчок)- барлық прекардиальді аймағының пульсациясы, оң жақ қарыншаның ұлғаюын білдіреді.

Аускультативті көрінісі: 

-Жүрек ұшында І тонның әлсіреуі немесе жоғалуы; ақаудың ауыр түрінде пансистолалық шу естіледі.

-Митралді қақпақшаның пролапсы кезінде шу қосымша систолалық тоннан кейін пайда болып, систоланың аяғында күшейеді.

-Кеш сатысында 0,12-0,17 с кейін аорта компонентінің ІІ тонының басында ІІІ патологиялық тон естіледі.

-Дыбыстық симптоматика жүкткмеден кейін жақсырақ естіледі, сол жақ бүйіріне жатқанда, толық тыныс шығарғаннан кейін тынысты ұстау кезінде; кеш сатысында өкпе артериясындағы ІІ тон күшейеді.

Аспаптық зерттеу әдістері.

ЭКГ: Сол жақ жүрекше және қарыншаның гипертрофиясы және дилятациясы. Кеш сатысында жүрекшенің пароксизмальді немесе тұрақты дірілі байқалады.

Эхо КГ: қақпақша жармасының қозғалысы және регургитация айқындылығын, сол жақ жүрекшенің және басқа камераларының өлшемін анықтауға мүмкіндік береді. Кейде фиброз және кальцинаттар; инфекциялық эндокардитте- жарманың вегетациясы байқалады.

Рентгенологиялық әдіс. РӘ (өңешті контрастілеу) сол жақ жүрекшенің ұлғаюы тегістелген түрі, кейін жүректің «белінің» шығуы байқалады. Бүйір проекциясында ретрокардиалді кеңістіктің кішіреюі және жүрекшенің ұлғаюы мен өңештің үлкен радиусты доға (6 см аса)бойынша артқа тығыздалуы. Сол жақ қарыншаның ұлғаюы. Кеш сатысында жүректің оң жақ бөлігің ұлғаюы, өкпеде венозды құюлу әсерінен тамырлық көрінісінің күшеюі және кіші шеңбердің гипертензиясы.