2. Алматы қаласы аудандарындағы жаяужолдардың қазіргі сипаты

2.1 Әуезов, Бостандық, Алатау, Медеу аудандары бойынша жаяужолдардың қазіргі жағдайы және мәселелері

Әуезов ауданы Алматы қаласында 1972 жылы құрылған. Бүгінгі күні аудан бойынша жалпы автокөлік жолдарының ұзындығы 250 км. құрайды, тротуарлар 92 км, жаяужолдар 11 км құрайды. Өткен жылы жалпы аумағы 10,51 км жолдар, 3,526 км тротуарлар жөндеуден өткен. Сол сияқты 6 транспорттық айналымдар, 5 жер асты және 5 жер үсті жаяу өткелдері бар.

Абай, Райымбек даңғылдары, Төле би көшесінде қоғамдық көлік жүруі үшін арнайы жолақтарға орын берілді, барлығын қосқанда 11,9 км құрады. Бұл қоғамдық көліктің 20 пайызға жылдамырақ қозғалуына ықпал етті [7].

Сурет 30 – Әуезов ауданның картасы.

1. Шаймерденов Мұстафин-Жандосов көшелері. Жаяужолдардардың тазалығы орташа. Қоқыс жәшіктері бар, бірақ орындықтар жоқ. Пандустар бар, тек шығып-түсу жаяу жүргіншілер үшін қолайсыз. Тротуарлардың бойында орналасқан киосктар, аялдамалар кедергі тудыруда.

2. Ұлықбек Алтынсарин – Момышұлы көшелері. Жаяужолдардың ені – 2,25м. Тротуардың жағдайы орташа. Бірақ, демалу орындықтары, мүмкіндігі шектеулі жандарға, велосипедшілерге арналған пандустар және қоқыс жәшіктері жоқ. Тұрақтағы көліктер, шұңқырлар, киосктер кедергі келтіруде. Жаяужолдың бойындағы арық жүйелердің бетіне темір торлар қойылмаған.

3. Шаляпин Щепетков Яссауи көшелеріндегі жаяужолдардар да қоқыс жәшіктері жоқ. Жаяужолдардың бойында орналасқан шұңқырлар кедергі тудыруда.

4. Алтынсарин Жандосов-Қабдолов. Демалу орындықтары, пандустар және қоқыс жәшіктері жоқ.

Бостандық ауданы. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының жарлығына сәйкес 31 қаңтар 1966 жылы Калинин ауданы пайда болды. Қала маңындағы жерлер аумағының кеңеюіне байланысты қала маңындағы жерлерден аудан құрылды, ал 1997 жылы Бостандық ауданы болып өзгертілді. Ауданның ауданы 3 765га, халық саны – 302,7 мың. (2016) [8].

Сурет 31 - Бостандық ауданының картасы.

1. Әл-Фараби көшесі. Бұл көшедегі жаяужолдардың жағдайы өте жақсы. Ең бастысы таза. Қоқыс жәшіктері, скамейкалар, пандустар барлықтары қарастырылған. Жаяужолдың ені – 2,25. Демалыс орындары бар. Тротуардың таза және әдемі жасалынғанынан, серуендегенде адамға жағымды әсер қалдырады.

2. Жандосов көшесі. Бұл көшедегі жаяужолдың жағдайы қанағаттандырарлық. Тротуарлары таза. Бірақ, кейбір жерлерінде шұңқырлар кездеседі, пандустары бар. Алайда, қоқыс жәшіктерінің саны аз, скамейкалары жоқ.

3. Сәтпаев көшесі. Жаяу жүргіншілерге арналған жолдардың жағдайы жақсы. Бірақ, бойындағы аялдамалар, дүкендер кедергі келтіреді. Қоқыс жәшіктері мен пандустары бар.

4. Дулати көшесі. Жаяужолдарда ешқандай кедергі кездестірмедік. Тек, қоқыс жәшіктерінің саны аз. Демалыс орындары қарастырылған.

5. Фурманов көшесі. Тротуарлар жақсы салынған. Таза, ешқандай кедергілер жоқ, қоқыс жәшіктері бар. Тек, скамейкалары жоқ.

6. Новои көшесі. Жаяужолдары таза. Қоқыс жәшіктері бар, скамейкалар қарастырылмаған. Тротуар бойындағы баспалдақтар шығуға ыңғайсыз.

Зерттеу барысында,суретке түсіріп, жаяу жүргіншілерден сауалнама алынды.

Алатау ауданы Алматы қаласындағы ең жас аудан болып есептеледі. 2008 жылы құрылды. Ауданы – 75,67км². Халық саны–158,300 мың.(2016) [9]

Сурет 32- Алатау ауданының аумағы

1. Розыбакиев көшесі. Жаяужолдардың жағдайы орташа. Тротуарлардың бойында шұңқырлар кездеседі. Қоқыс жәшіктері қойылған, бірақ скамейкалары жоқ.

2. Ақын Сара көшесі. Тротуарлардың жағдайы жақсы, таза. Қоқыс жәшіктері және скамейкалары бар.

3. Рысқұлов көшесі. Жаяу жүруге арналған жолдары толық салынбаған. Яғни, жолдың кейбір жерлерінде жаяужолдар жоқ. Қоқыс жәшіктерінің саны аз. Скамейкалар жоқ.

4. Емцова көшесі. Жаяу жүретін жолдың бойында шұңқырлар бар. Ағаштың өсіп кеткен бұталары және тұрақтағы көліктер, жүруге кедергі келтіреді. Арық іші қоқыстарға толы. Қоқыс жәшіктері мен скамейкалары жоқ.

5. Ырысты көшесі. Тротуарлары тар. Таза емес. Арық қоқысқа толы. Шұңқырлар көп кездеседі.

Алматы қаласы Медеу ауданы 1936 жылы қазан айында құрылған. Ауданның жалпы алаңы 93,6 шаршы км құрайды. Аудандағы жалпы халық саны 181 мың адам. Алматы қаласы бойынша ірі өнеркәсіпті, мәдени орталық ретінде қалыптасқан аудан [10].

Сурет 34 – Медеу ауданының картасы

1. Әл-Фараби ВОАД - Фурманов көшелеріндегі жаяужолдардың жағдайы жақсы,қоқыс жәшіктері, демалу орындықтары бар. Мүмкіндігі щектеулі жандарға және велосипедшілерге арналған пандустар қарастырылған.

2. Достық Төле би-Медеу – бұл көшелердегі тротуарлардың барлығы дерлік жаңа жабдықтармен жасалған. Жаяужолдардың бойы таза.

3. Жолдасбеков Достық-Фурманов - көшелерінің бойында орналасқан тротуарлардың барлығы стандартқа сай жасалынған. Қоқыс жәшіктері, орындықтар, пандустар қойылған.

4. Құрманғазы Қармысов-Фурманов – қоқыс жәшіктері таза. Мүмкіндігі шектеулі жандарға және велосипедшілерге арналған пандустардан шығып-түсу еш кедергі тудырмайды.

5. Қонаев Абай-Райымбек көшелеріндегі жаяужолдардың сапасы жақсы. Барлығы стандартқа сай жасалынған.