- •Баспаға м.Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университе-тінің Ғылыми кеңесінің шешімімен ұсынылған (хаттама №11, 30.05.2015 ж.).
- •1.2. Радиоэлектрониканың даму тарихы және негізі пайдаланған аймақтары
- •1.2. Тізбектелген импульстердің перодтарын талдау
- •1.3. Арналардың аналогты беріліс бойынша (код) атталуы
- •1.2.1. Идеал контурдағы еркін тербеліс қасиеттері
- •1.2.2. Электрлік сүзгіштер
- •1.2.3. Резистивті күшейткіш
- •1.2.4. Радиотелеграфтың және радиолакаторадың жүру тәртібі
- •1.2.5. Синхронды детектор
- •1.2.6. Модуляция түрлері
- •Тарау II комбинациялық құрылғылар
- •2.1. Дешифратор
- •2.2. Ақпараттық сигналдар және оның сипаттары
- •2.2.1. Радиобайланыс жүйесінің блок – сұлбасы
- •2.3. Амплитудалық модуляциялық сигналдарды детектірлеу
- •2.3.1. Радиосигналдардың жиілікті-модуляциялық анализі
- •2.4. Мультивибратор
- •2.4.1. Ақпараттық технологиялар болашақ маманның кәсіби потенциалын қалыптастырушы құрал ретінде пайдалану
- •3.2. Гибритті интервалдық микросхемалар мен резисторлардың және қабықты конденсатордың есептемесі
- •3.4. Қатты денлердің (зондық) аймақтық теориясы
- •3.4.1. Жартылай өткізгіштердің меншікті өткізгіштігі
- •3.4.2. Жартылай өткізгіштердің қоспалы өткізгіштігі
- •3.5. Электронды – кемтік асуларындағы шала өткізгішті диод туралы түсініктеме
- •3.5.1. Жартылай өткізгішті стабилитрон
- •3.5.2. Жартылай өткізгіш диоды
- •3.5.3.Электронды және кемтікті шала өткізгіштер түйіспесі (р-п өтпесі)
- •3.5.4. Жартылай өткізгіш фотоэлементтің негізгі теңдеуі
- •3.5.5. Фотоэлементтердің негізгі сипаттамалары
- •3.6. Фоторезисторлар, фотодиодтар сипаттамалары
- •3.6.1. Фотодиодтар
- •3.6.2. Жартылай өткізгіштердің қолданылуы
- •3.6.3. Индикаторлы құралдар
- •3.6.4. Биполярлық транзистор
- •4.2. Оқшауланған затворы бар өрістік траназистор
- •4.3. Гармониялық тербелісті электронды генераторлар
- •4.4. Автогенераторлар өзіндік қоздыру жағдайы
- •4.5. Интегралдық микросұлбалар туралы түсінік
- •4.6. Операциялық күшейткіштер
- •4.7. Логикалық элементтер
- •4.8. Триггерлер
- •4.8. Компараторлар және Шмит триггері
- •Тарау V микропроцессорлар
- •5.1. Компьютерлік радиобайланыс құрылғылары
- •5.2. Қуатты және кернеулі күшейткіштері.
- •5.3. Бағдарламалы тексерушілер
- •5.4. Модемдер
- •5.5. Аналогты жүйеде желіні көп рет қолданудың принциптері
- •5.6. Интегралды микросұлбалар
- •5.7. Генераторлар және автогенераторлар
- •5.8. Электронды логикалық сұлбалар (элс)
- •5.9. Адрестік шиналар
- •Тарау VI микропроцессорлық техникада қолданылатын кейбір жалпы ұғымдардың анықтамасы
- •6.1. Микропроцессордың тектік құрылымы
- •6.2. Микропроцессорлық жүйелердің есте сақтау құрылғылары
- •6.3. Микроэем-де ақпаратпен алмасу
- •6.4. Микропроцессордың ақпаратты ендіру-шығару құрылғыларымен байланысы
- •6.5. Микропроцессорлардың программалық қамтамасыз етілуі
- •6.6. Электронды датчиктер түрлері
- •Тесттер
- •Әдебиет
- •Мазмұны
- •080000, Тараз қ., Төле би көш., 60
1.2. Тізбектелген импульстердің перодтарын талдау
Ұзақтығы
тізбектелген тікбұрышты импульстер
кернеуінің
жүру жиілігі
және амплетудасы Um
теңдеуін
,
Фурье қатарына қоямыз (сурет 1,3.а). Егер
санау уақтысын импульстің ортасынан
жүргізгенде, онда уақыттық функция
жұп және Фурье қатарында
тұрақтысы
болады (сурет1,3.б) және оның косинустық
құраушылары: бірінші гармониялық кернеу
(сурет 3.в), екінші гармониялық
(сурет1,3,г), үшінші гармониялық кернеу
(сурет1,3.д) болады:
(1,1)
Содан соң бірінші гармониялық жиілігі, импульстің келесі жиіліктеріне тең болады:
,
мұндағы:
жүру
жиілігі;
– жүру;
–
жүру электр жиілігі.
Тұрақты
құраушы
-
ді анықтау үшін, бір импульстің ауданын
табамыз
және
оны
жүру
периоднына бөлеміз:
,
(1,2)
мұндағы q – импульстің тереңдік деңгейі.
Сурет1,3.а-г. Импульстердің тікбұрышты тізбектері, (а) және
гармониялық уақыттың диаграмма құраушылары (б), (в), (г)
Бірінші
импульстің сигналдық амплитудасын
анықтау үшін
-ді
бірінші теңдеудің барлық қосынды қатарын
көбейтеміз және оны бір период аралығының
жүруіне интегралдаймыз:
(1,3)
Белгілі
болғандай ауданның оң және теріс мәні
диаграммалық косинус және синус
функциясының барлық жиіліктері өзара
тең және сонымен қатар бұл функцияның
әрбір интегралы нольге тең болады.
Сондай-ақ
интегралының көбейтіндісі солай болады,
бұл көбейтінді сияқты жәй косинус
функциясының суммасына тең:
,
мұндағы R және m – әр түрлі бүтін дұрыс сан.
Қалған бір қосынды мынаған тең болады:
Бұдан:
анықтау
үшін (1,1) теңдеу қатарын барлық қосындысын
көбейтеміз және оны 0-ден
денің интегралдаймыз. Интегралдың 0-ге
теңдігі болатын мәндерді ескеріп, ол
және
-дан
аламыз:
Сонымен, екінші гармониялық амплитуда теңдігі:
Сондай-ақ
(1) теңдеу қатарын
көбейтіп, гармониялық түрге сәйкес
амплитуданы анықтаймыз:
n- ді гармониялық үшін:
(1,4)
Бұл
жағдайда
ол екі кескін аралығының уақыты
әрбіреуінікі болғанда, қалған уақытта
.
Сондықтан n-нің
гармониялық амплитудасы тең:
типті
функция алу үшін
көбейтінді мәнін алымына және бөліміне
ендіреміз. Мұндағы
:
(1,5)
Енді,
барлық гармониялық амплитудаларды біле
отырып, диаграмасын тұрғызамыз
(3.д-сурет). Координат бастамасына
тұрақты құраушы сызығын саламыз
.
Сурет 1,3.д. Гармониялық амплитудалардың диаграмасы
Егер гармониялық сан n жоғары емес болса, ондай жағдай импульстің деңгейі жоғары q бұрышы х өте аз болады. Мұны х – ты q арқылы белгілеп көреміз:
(1,6)
Мысалы:
егер n=1 және q=1000 бұрыш
болғанда. Мұндай кішкентай бұрыш
және
.
Бұдан
бірінші гармониялық амплитуда
,
тұрақты құраушы
-ден
екі есе үлкен. Жиілкікке
қарсы
кескінін саламыз. Жуықша теңдік
мағынасы,
х-тың аз мәні аймағында синус бұрыштың
өзгеруі бұрышқа тура пропорционал
болады. Содан соң
функция
өсуі баяуланады және егер
максимум
жеткенде, синусты функцияның өзгеріс
жылдамдығы нольге тең болады. Сондықтан
екінші гармониялық амплитудасы
аздау, біріншіне қарағанда, үшінші
амплитуда
-
екіншіден аздау. т.с.с, егер
болса, ал
болғанда:
.
Егер
бұрыш
,
онда
және
.
Бұл нүкте диаграмма сипатының тек, ол
жиілік өсінде орналасқан және келесі
мәнге сәйкес келеді
жиілігі орналасқан және гармониясы n,
теңдеуі:
.
Гармониясы
n-нен жоғары q-ге өткенде және
болғанда,
өсу байқалады және
,
оның белгісі теріс. Бұл өсім бұрыш
кезінде тоқтайды.
сәйкес. Онда
Ары
қарай n және х өсуі
кемуіне
байланысты және
,
онда
,
иілгіш спектр екінші рет жиілік осімен
қиылысады. Сондықтан, мұндағы гармония
саны
,
ал оның жиілігі
Келесі
иілу максимумы
,
кезінде болады, максимум шамасы тең
Егер
гармоника саны
оның жиілігі
және
,
сондай – ақ
Сонымен үшінші аяқталады, иілу тармағы
оң болады. Төртінші тармақ аймақтың
теріс мәнінде тұрады, жету шамасы
онда
және аяқталуы
және
.
Әрбір келесі тармақты бұрынғыдай жиілік аймағы қамтиды және гармония саны q тең.
