5.2. Қосымша әдебиеттер

1. Гаджиев К.С. Политическая науки, часть1,2.М., 1994.

2. Основы политической науки. Учебное пособие под.ред.проф В.П.Пугачева М.1994г.

3. Политология. Энциклопедический словарь, М, 1993.

4. Жамбылов Д.А., Жамбылова Г.Ж. Саясаттану сөздігі Алматы., «Экономика» 1997 .

5. Астана Саммитінің Декларациясы, Егемен Қазақстан 2010ж. 15 желтоқсан

6 .Р.Әбсаттаров Саясаттану негіздері (Екі томдық оқу құралы),Алматы «Қарасай» 2011.

7. Таубаева М.Е. Қазақстан Республикасындағы президенттік институттың қалыптасуы мен дамуы. Оқу-әдістемелік құралы,ОҚМУ.,Шымкент – 2011.

8. Таубаева М.Е. Қазақстан Республикасындағы парламенттік институттың қалыптасуы .Оқу-әдістемелік құралы,ОҚМУ.,.Шымкент – 2012.

9. Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2012 жылғы 14 желтоқсандағы «Қазақстан -2050» Стратегиясы : қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты » атты Қазақстан халқына Жолдауы //Егемен Қазақстан ,15.12.2012ж.

10.Таубаева М.Е. Қазақсатан Республикасы халықаралық қатынастар мен әлемдік саясаттың акторы ретінде. Оқу құралы.,ОҚМУ,Шымкент,2013ж.

11.Таубаева М.Е. Қазақстан Республикасындағы саяси партиялар және қоғамдық қозғалыстар мен ұйымдардың қалыптасуы: салыстырмалы саяси талдау. Оқу құралы ,ОҚМУ., Шымкент- 2014ж., 7,75 б.т.

12. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы Қазақстан-жолы 2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» 17 қаңтар 2014ж.

13. Таубаева М.Е., Байқонысов Е.Р. Қазақстан жолы 2050 : Ұлттық қауіпсіздік және халықаралық қатынастар мәселесі. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан жолы – 2050: «Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты 2014 жылғы 17 қаңтардағы Жолдауы туралы оқу-әдістемелік нұсқау.ОҚМУ, Шымкент-2014ж,39 б.

14..Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы «Нұрлы жол – болашаққа бастар жол» 11 қараша 2014ж.

11-ШІ ЛЕКЦИЯ

САЯСАТТАҒЫ КОНФЛИКТТІЛІК ЖӘНЕ ДАҒДАРЫСТЫҚ ЖАҒДАЙЛАР

1. Конфликт әлеуметтік құбылыс ретінде және оның саясаттағы

рөлі.

2. Саяси конфликт құрылымы.Саяси конфликтілердің жіктелуі мен

қызметтері.

3. Саяси дағдарыс.Сыртқы және ішкі саяси дағдарыстар.

1. Конфликт әлеуметтік құбылыс ретінде және оның саясаттағы рөлі.

Конфликт- дегеніміз әрбір қарсы жақты қолайсыздыққа ұшыратып, істі насырға шаптыратын қарама-қарсы мүдделердің, пікірлердің, көзқарас- тардың қайшы келуі, елеулі келіспеушілік, өткір пікір талас.

Саясаттану ғылымында ұзақ жылдар бойы қоғамдағы қайшылықтар, дағдарыстар,конфликттер, төңкерістер, яғни мемлекеттегі тұрақсыздық, ойдағыдай дамымауы ауру болып саналды. Көптеген ойшылдар қоғам, мемлекет бірқалыпты, тұрақты дамуы керек деп санады. Сондықтан қоғамдағы тұрақтылық ең негізгі құндылық болып саналды.

Бірақ ол мүмкін нәрсе емес еді, өйткені қоғамда әр түрлі әлеуметтік топтар, таптар, қабаттардан тұратын болғандықтан, олардың мақсат- мүдделері, талап-тілектері де соншалықты әр түрлі болып келеді. Бүл әр түрлілік, сәйкес келмеушіліктер айырмашылықтарды тудырады, олар дер кезінде шешілмей конфликттерге айналып отырады.

Қазақстан Республикасыньң Президенті Н.Ә.Назарбаев халыққа Жолдауында: «Егер әртүрлі топтар оларды қандай саяси, идеология, діни, этникалық немесе топтық мүдделердің біріктіретіндігіне қарамастан қарама-қарсылық күйде болса, бүл халықты ортақ игілікке қол жеткізу мен өзінің ұлттық мүдделерін іске асыру мақсатынан жаңылыстыратын қауіпті жағдайға әкеп соғады» - деп шиеленістердің қоғам үшін қауіптілігін баса айтады.

Адамзат шиеленісті зерггеуге өте ертеден-ақ көңіл белген, б.з.д. VII- VI ғасырлардағы қытайлық философтар дүннедегі нәрселердің бәрінің қозғалысының көзі оң (ян) жәие теріс (инь) бастаулар болады деп айтады. Ежелгі грек ойшылы Гераклит заттар мен құбылыстардың дамуы қарама- қарсылықтардың күресінен туады және ол күрес жаппай, барлығы мүмкіндігіне қарай күрес арқылы болып өтеді деп жазады. Бүл пікірді Сократ, Платон, Эпикур де мойындаған.

Қоғамдағы конфликтіні зерттеуге Н.Макиавелли ерекше көңіл бөлді. Рим тарихына арналған еңбегінде шиеленістің әр түрлі деңгейін қарастыра отырып, оның коғам дамуындағы маңыздылығын айтты. XV111 ғасырдағы саяси шиеленісті зерттеуші ойшылдар оны үстемдік пен тәуелділікке әкеп тіреді және ол мемлекет реттеуімен шешіліп отырады деп есептеді.

Шиеленісті әлеуметтік құбылыс ретінде зерттеген А.Смит болды. Бүл зерттеуін «Халык байлығының себептері мен табиғаты туралы зерттеулер» (1776 ж.) атты кітабында жүргізген. А.Смит шиеленістің негізіне- қоғамның таптарға қысым жасауы мен экономикалық бэсекелестікті жатқызады, әрі оны қоғамның қозғаушы күші деп есептеді. Шиеленісті зерттеуде Гегельдің ілімі ерекше орын алады. Ол қоғам дамуындағы қарама-карсылықтардың қайшылықтары мен күресін жоғары бағалады.