Ассемблер
Ассамблер–бұл төменгі деңгейлі тілдің трансляторы, оның жұмысы мына төменгі схемада бейнеленген.
Алғашқы модуль
макроассамблер
тіліндегі программа
Ассемблер
Объектік модуль
программа және
құрастырушы
үшін информация
Ассемблер бастапқы модульді объектік программаның бір түрі болып табылатын объектік модульге түрлендіреді.
Объектік модульдің оны оған тәуелсіз трансляцияланған басқа модульдермен біріктіруге және оның жедел жадтағы орналасуын реттеуге арналған машиналық командалары және информациялары бар. Объектік модуль компьютерлерде тікелей орындалмайды, сондықтан да оны программа құрастырушының қосымша өңденуіне тура келеді.
Интерпретатор және компилятор
Жоғары деңгейлі тілдің трансляторы трансляциялау кезеңдерінің өту реттілігіне және программа операторының орындалуына байланысты интерпретатор немесе компилятор деп аталады. Интерпретатор әрбір жеке операторды трансляциялаған соң, оның тікелей тез орындалуын қамтамасыз етеді, яғни трансляция кезеңі мен орындалу кезеңі кезекпен қайталанады. Программаны интерпретациялау схемасы мына суретте көрсетілген.
Интерпретатор
Жоқ
Иә
Программа
операторын ендіру
Операторды
трансляциялау
Операторды ішкі
пішінде көрсету
Алғашқы модуль
Операторды
орындау
Ж оғарғы деңгейлі
т
ілдегі
программа
Компилятор программаның барлық операторларын трансляциялайды, ал программаның орындалуы жалпы алғанда оның қатынасуынсыз өтеді, яғни жеке операторларды трансляциялау кезеңдері тікелей бірінен соң бірі өтеді және программаның орындалуынан толық оқшауланған болады. Программаны компиляциялаудың қысқартылған схемасы мына суретте көрсетілген.
Компилятор
Жоқ
Иә
Программа
операторын іздеу
Объектік программа
Кезектегі
операторды трансляциялау
Объектік модуль
немесе
төменгі
деңгейлі тілдегі
программа
Жоғарғы деңгейлі тілдердің көпшілігі үшін комбиляторлар жасалған. Интерпретаторлар жасалған тілдердің мысалына BASIC және FOCAL тілдерін атауға болады. Компьютерлердің программалау жүйесінде комбилятордың екі түрі бар. Бірінші түрдегі комбиляторлар бастапқы модульді машина тіліндегі объектік программаға түрлендіреді, яғни объектік модульді ассемблар тіліндегі объектік программаға түрлендіреді. Екінші түрдегі комбилятор қалыптастырған осы программадан объектік модульді алу үшін қосымша ассемблерді пайдалану қажет болады.