65. Винттік (көлемдік) ұңғымалы қозғалтқыштармен ұңғымаларды бұрғылау негізі

Бұрғылау технологиялық–ережелер көрсеткіштері бұрғылау құбырлары тізбегінің салмағы, бұрғылау қондырғысы роторының білігінің айналдыру моменті, ротордың айналу жиілігі, бұрғылау сұйықтарының қысымы мен тұтыну мөлшері және қабылдау қалбырларындағы жуу сұйығының деңгейі. Бұл көрсеткіштер бұрғылау кезінде төмендегі приборлармен қадағаланады: гидравликалық салмақ индикаторы мен салмақ өлшеуіші, ротор білігінің айналдыру моментін өлшеуіш, ротордың айналу жылдамдығын өлшеуіш, геликсті манометр. Бұрғылау ережесінің негізгі көрсеткіштері қашауға түсірілетін өстік салмақ (G), қашаудың айналу жиілігі (n) роторлық бұрғылау тәсілінде ротордың айналу жылдамдығымен, ал турбобұрғылық тәсілде турбина білігінің айналу жылдамдығымен өлшенеді, бұрғылау сұйықтарының тұтыну мөлшері (Q) мен сапасы.

Ұңғыны құрастыру жер беті құрылыстары, бұрғылау және энергетикалық қондырғылар кешенінен құралатын бұрғылау қондырғысының көмегімен жүзеге асырылады. Ұңғы құрылысының өндірістік циклі жұмыс үрдістерінің белгілі реттілігімен жүретін келесі жұмыстар кешенінен тұрады: бұрғылау нүктесіне бұрғылау қондырғысын ауыстыру; оны орнату; бұрғылау жұмыстары (ұңғы оқпанын бұрғылау); цементтеу (қабаттарды сынамалау немесе пайдалану үшін сулы немесе мұнай-газды қабаттарды бөлу және шектеу); геофизикалық және гидрогеологиялық зерттеулер; суқаблыдғашы бөлігін және суқабылдағыш қондырғыларын монтаждау (гидрогеологиялық ұңғылардың құрылысы кезінде), жою (мақсатына қоршаған ортаны қорғау жататын жұмыстар кешені), бұрғылау қондырғысын демонтаждау және оны келесі бұрғылау нүктесіне тасымалдау.

66. Газ және мұнай кен орындары жайлы түсінік және оларды жобалаудың экономикалық негізі

Жер қойнауында бір тектес құрылымдағы мұнай мен газ кеніштерінің жиынтығын мұнайжәнегаз кен _орындары деп атайды. Мұнай газ кен орындары көмірсутектерінің алғаш пайда болған жері емес, олардың көшіп-қону (миграция) арқылы әр түрлі құрылымдарға шоғырланып жиналған орны. Жалпы алғанда кен орнының катарына мөлшері, сапасы бойынша техникалық-технологиялық дәрежесіне және экономикалық түрғыда пайдалану жағдайларына байланысты мұнай мен газдың өндірісте игерілуі мүмкін табиғи жинағы жатады. Кен орындары қор мөлшеріне байланысты ірі, орташа және үсақ болып бөлінеді. Қоры көп мұнай алаңдарын игеру мәселесі — экономикалық мол пайдаға жолықтыратыны сөзсіз. Кор мөлшеріне және сапасына байланысты баланстық және баланстан тыс қорлар болып екі топқа бөлінеді. Баланстық қор өндіруге пайда келтіретін, ал баланстан тысқорлар таяу мезгілдерде игеру пайда келтірмейтін корлар.

67. Экономикалық негізделген насосты жабдықтың таңдауы және штангілі қондырғының жұмыс істеу.

68. Бұрғылаудың классификациялық тәсілдері

Ұңғы бұрғылаудың неше түрлі әдістері бар. Ол әдістердің барлығы үлкен екі топқа бөлінеді: қашаулар қолданатын механикалық әдістер және қашаулар қолданбайтын физико-механикалық әдістер. Бұрғылаудың механикалық әдістеріне мыналар жатады: 1.Соққылап бұрғылау. Оның екі түрі бар: штангамен және арқанмен бұрғылау. 2. Айналма бұрғылау. Оның бірнеше түрі бар: роторлы бұрғылау, турбинамен бұрғылау, электробұрғымен бұрғылау, колонкалық бұрғылау (қатты қоспамен, алмазбен, бытырамен), шнекпен бұрғылау. 3. Айналсоқ бұрғылау. Бұл әдістің екі түрі бар: гидросоққышпен бұрғылау және пневмосоққышпен бұрғылау. 4. Дірілді бұрғылау. Бұған таза дірілдің әсерімен бұрғылау, вибро-соққымен бұрғылау және магнитострукциялық бұрғылаулар жатады. Қашаулар қолданбайтын немесе физико-механикалық әдістерге мыналар жатады: - термобұрғылау. Оның өзі отпен және плазмамен бұрғылау болып екіге бөлінеді; - қопарумен бұрғылау. Ол ағындық және ампулалық қопарғыш бұрғы болып бөлінеді; - гидравликалық бұрғылау. Оған гидроимпульсті, гидровакуумдық, гидродинамикалық, кавитациялық әдістер жатады; - электрлік әдістер. Жоғарыда көрсетілген қашау қолданбайтын әдістерден, тек қана отпен бұрғылау ғана карьерлерде қопару ұңғыларын бұрғылау үшін қолданылады. Қалғандары лабораториялық зерттеулер стадиясынан шыға алған жоқ.

69. Бұрғылау қондырғылары, құрал-жабдықтар және инструмент Мұнай мен газға терең бұрғылау үшін бұрғылау қондырғылары, олардың негізгі сипаттамалары мен жіктемесі. Бұрғылау қондырғысының жетектері. Айналмалы бұрғылау мен түсіріп-көтеру операцияларына арналған құрал-жабдықтар. Бұрғылау қондырғысы циркуляциялық кешенінің құрал-жабдықтары. Шығарып тастауды болдырмайтын құрал-жабдық.