25. Жатыр миомасы.Жатыр миомасына шалдыққан науқас әйелдердің репродуктивтік қызметін сақтаудың мәселелері.

Жатыр миомасы – жатыр тінінің тегіс бұлшықет талшықтарында түйін түрінде пайда болатын қатерсіз ісік. Ісіктің дамуы гипоталямо-гипофизарлы аймақтың бұзылуына және эстрогендердің көп мөлшерде түзілуіне байланысты. Ісік жатырдың өзінде немесе жатыр мойнында орналасуы мүмкін.

Жатыр миомасын емдеу

Контрацепция қолдану, аборттарды болдырмау.

Белгілі бір жаста бала көтеру және босану

Босанғаннан кейін емшекпен емізу

Гормондар деңгейін тексеріп отыру

Гинекологиялық ауруларды уақытында емдеу

Гинекологқа жие қаралу

Салауатты өмір салтын ұстану

Дене шынықтырумен айналысу

26. Жатыр мойыншасының обыралдылық дерттері. Адамның папилломавирустық жұқпасының (инфекцияның ) жатыр мойыншасының дамуындағы ролі. Патогенді фенотиптері.

Жатыр мойнының обыралдық дерттері немесе дисплазия-жатыр мойнының және цервикалды канал кілегей қабатындағы атипиялық клеткалар болуы.

Классификация: CIN I-әлсіз дисплазия ; жатыр мойны эпителиі1∕3 зақымдайды

CIN II-орташа дисплазия ;жатыр мойны эпителиінің 2∕3 дейін зақымдайды

CIN III –ауыр дисплпзия жәнепреинвазивный рак, жатыр мойны эпителиінің 2∕3коп зақымдайды.

Себептері:дисплазия дамуының негізгі себептері адам папилома вирусты инфекция. Ұзақ уақыт бұл вирусытың адам организімінде болуы міндетті түрде жатыр мойны рагіне алып келеді, себебі онкобелокпен Е6, E7 тіркеседі. Жергілікті иммунитет төмендеуінен жатыр мойны рак алды жағдайына және ракке әкеледі. ВПЧ коптеген түрлері бар, соның ішінде жатыр мойны рак тудыратын 16,18, түрлері. Вируспен инфицерлену көркнбей және симптомсыз өтеді. Кейбір науқастарда ауруға тұқымқуалаушылық та әсер етеді.

Жатыр мойны дисплазиясына әкелетін қауіп факторлар:

-Коп босану, босану жарақаттары, аборттар

-Гормональды контрацепцияны 5ж дан ұзақ қабылдау

-Ұзақ уақыт жатырішілік контрацепция қолдану

-Вит А, С және бета каротин жетіспеушілігінде

-Партнерінде жыныс мүшесі басының рагі анықталғанда

-Имун тапшылық жағдай СПИД

-Гинекологиялық қатерлі ісікке генетикалық бейімділгіштігі

-Жыныс жолдары арқ берілетін инфекция

-ВИЧ инфекция

-Жыныстық партнердің көп болуы

-Активті және пассивті шылым шегу

-Жыныстық қатынасқа ерте түсу (до 16 лет).

• Симптомдар:қынаптан патологиялық бөліністер, контактылы қан кету, диспареуния, етеккір циклының өзгеруі

27. Жатыр мойыншасының фондық (астарлас) және обыралдық дерттері.Олардың диагностикалау әдістері.

Фондық аурулар эпители нормоплазиясы сақталып, жатыр мойнының қынаптық бөлігінің өзгеруі. Бұл ауруларға: псевдоэрозия (эктопия), эктропион, жалпақ лейкоплакия, эндометриоз, жатыр мойны полипі, шынайы эрозия.

Жатыр мойнының рак алды жағдайына эпители дисплазиясын жатқызамыз. Бұл кезде гиперплазия, пролиферация, дефференцеровка бұзылысы, эпителиальды клеткалардың жетілуі мен сылынып түсуі анықталады.

Диагностика:

1. Клинико-визуальды әдіс

2. Кольпоскопия

3. Молекулярно-биологиялық әдіс(ПЦР)

4. Цитологиялық әдіс

5. Гистологиялық зерттеумойын биоптаты

Клинико-визуальды әдісжатыр мойнын айнамен және бимануальды немесе ректальды қарау. Айнамен қараған кезде жатыр мойнының өлшемі және формасы , эпители жағдайы, бөліністердің сипатын қараймыз. .жатыр мойнын 3% уксус қышқылын және Люголь ертіндісін жаққан кезде, айқын патологиялық процесті көруге болады.

Кольпоскопия – жатыр мойнының қынаптық бөлігінің беткейін қосымша жарық және оптикалық үлкейтіп 4-40 есе үлкейтіп көруге болады. Онда патологиялық процестін сипатын, айқындылық дәрежесін, локализациясын, шекарасын танықтайды. Қазіргі уақытта кольпоскопияны тереңдетілген гинекологиялық тексерулерде жүргізу керек, сонымен қатар онкоцитологияға жұғынды алу. Әдісте жарақат, ауырсыну болмайды. Кеңейтілген кольпоскопия 3% уксусты қышқыл және Люголь ертіндісімен жүргізіледі.

Жатыр мойны диагностикасының маңызды ролін моликулярлы биологиялық әдіс алады, адам папилома вирусының ДНҚ кішкентай бөлшектерін анықтайды.

Цитологиялық әдіс жатыр мойнының кілегей өабатының эпителиалды клеткаларының және цервикалды каналдың морфологиялық зерттеу және мазокқа түскен зақымдалған тіннің клеткалық деңгейін, құрылысын бағалайды.

Гистологиялық әдіс жатыр мойнының копмплексті зерттеудің соңғы деңгейі. Қорытындысымен клиникалық диагноз қойылады

28.Жатыр мойыншасының фондық аурулары және емдеу әдістері.Фондық аурулары:эрозия (шынайы эрозия)-жатыр мойнының қынаптық бөлгінін жабатын эпителий дефекті(түрлері:қабынбалы,жарақаттық,трофикалық),эктопия(псевдоэрозия)-эндоцервикстің цилиндрлік эпителиінің жатыр мойнының қынаптық бөлімінің ішкі ернеуінен тыс шығуы(түрлері:туа пайда болған және жүрк пайда болған клиникасына байланысты:асқынған,асқынбаған;гистологясынабайланысты:безді,папиллярлы,эпидермизаияланатын) ,эктропион-цервикальды өзектің кілегей қабатының айналып кетуі,лейкоплакия-көпқабатты жалпақ эпителидің мүізделуі,цервикальды өзек полипі,созылмалы эндоцервицит,папиллома,эндометриоз,жатыр мойны дисплазиясы-жатыр мойнының ракалды ауруы болып табылады.(ЦИН1-аздаған дисплазия,ЦИН2-жеңіл дисплазия,ЦИН3-ауыр дисплазия).Емі:қабынуғ қарсы .Басқа емдеу түрлері:Диатермокоагуляция,Криодеструкция-сұйық азотпен 90-180С салқындаған емдеу,химиялық коагуляция –уксус,нитрат цинкпен күйдіру,лазерокоагуляция.Хирургиялық ем:электрорадиохирургиялық коагуляция шейки матки,электрорадиохирургиялық петлевая эксцизия,радиотолқынды хирургия -10мм аспайтын радиотолқын жіберу арқылы емдеу.Қарсы көрсеткіштері:жедел қабыну аурулары,цервикальды өзектен тыс шығуы,атипиялық гистологиялық көрініс болуы,жүрек ритмі бұзылысы немесе кардиостимулятор болса.

29.Жатыр мойнының ракалды ауруын жүргізу алгоритмі:1.анамнез.2.Физикальды зерттеу (г инекологиялық қарау.3.Лабораторлы зерттеу:қынап тазалығына жұғынды,цитологиялық зерттеу-ПАП тест,ПЦР (хламидия,ВПЧ16,18,ВПГ2,),Бактериолоиялық зерттеу.4.Инструментальды зерттеу:кеңейтілген кольпоскопия,видеокольпоскопия,биопсия5.Онколог консультациясы ауыр түрінде.

30.Әйелдердің репродуктивті жүйесінің қатерлі ісіктерінің алдын алу:1-лік профиилактика:мүмкін болатын қауіп факторлерді жоққа шығаумен бірге салауатты өмір сүру,ВПЧ вакцинациясы;2-лік профилактика:әйел арасында скрининг+цитологиялық зерттеу жатыр мойнынан +ПАП тест)кезінде скриниг өту (жатыр мойнының қатерлі ісігі 30 жастан 60 жас аралығында әрбір 5 жыл сайын),гинеколог қарауы жылына рет (цитологиялық зерттеу,ПАП -тест),УЗИ жылына 1рет,жыныс жүйесі патологияларын дер кезінде емдеу,инфекцияларды емдеу,анықтау (ПЦР,ИФА).

31 сұрақ. Аналық без ісіктерінің классификациясы. ҚАтерсіз ісіктер. Шекаралық ісіктер. Қатерлі ісіктер.  Ан. б-ң қатерсіз ісіктері бөлінеді: эпителиалды(серозды, муцинозды, эндометриодты), жыныс тәжінің стромасынан(гранулезды клеткалық, фиброма, текома, андробластома) және герминогенді(дермоидты).  Аналық без ісігінің 85 пайыз жағдайында эпителиалды формада кездеседі. Олар серозды, муцинозды және эндометриоидты ісіктер болып бөлінеді. Серозды ісіктер: қатерсіз: цистоаденома, папиллярлы цистоаденома, беткейлі папиллома, аденофиброма шекаралық: кистозды ісік, папиллярлы кистозды ісік, цистоаденофиброма Қатерлі: аденокарцинома, папиллярлы аденокарцинома, цистоаденокарцинома Муцинозды ісіктер: қатерсіз: цистоаденома, папиллярлы цистоаденома, беткейлі папиллома, аденофиброма шекаралық: кистозды ісік, папиллярлы кистозды ісік, цистоаденофиброма Қатерлі: аденокарцинома, папиллярлы аденокарцинома, цистоаденокарцинома Эндометриодты ісіктер: қатерсіз: цистоаденома, папиллярлы цистоаденома, беткейлі папиллома, аденофиброма шекаралық: кистозды ісік, папиллярлы кистозды ісік, цистоаденофиброма Қатерлі: аденокарцинома, папиллярлы аденокарцинома, цистоаденокарцинома -қатерлі мезодермальды (мюллер) ісіктер: аралас карцинома, эндометриодты стромалы саркома 4. Ақшыл клеткалы (светлоклеточные) (мезонефроидты)ісіктер: -қатерсіз -шекаралық -қатерлі 5. Өтпелі-клеткалық ісітер -қатерсіз Бренер ісігі  -шекаралық Б.і -қатерлі Б.і 6.Жалпақ клеткалы ісіктер 7. Дифференцбирленбеген рак 8. Экстраовариальды перитонеальды рак FIGO 1- тек аналық без зақымдалған 1А- бір аналық без зақымдалған, асцит жоқ 1В- екі аналық без зақымдалған. асцит жоқ 1С- аналық без беткейінде ісік анықталады, асцит 2-ауру кіші жамбасқа таралады 2А-жатыр немесе тутіктердің зақымдалуы 2В-кіші жамбастың басқа тіндерінің зақымдалуы 2С-ісік аналық без беткейінде, асцит 3-ісік ішпердеге таралады, метастаздар бауырға және іш қуысынан тыс мушелрге таралады, шап лимфатуйіндерінің зақымдалуы. 3А-кіші жамбас шекарасында таралуы, с обсеменением брюшины 3В- 2см дейін метастаздар 3С- 2см көп диаметрде метастазах ретроперитонеалды және шап лимфатуйіндерінің зақымдалуымен. 4-шеткі метастаздар 32. Аналық бездерінің қатерсіз ісіктері. Этиологиясы. Патогенезі Аналық без қатерсіз ісіктерінің этиологиясы толық зерттелмеген. Генетикалық бейімділік және гонадотропиндер мен жыныс стероидтарының қатынасы туралы мәліметтер бар. Овуляциялардың саны ісіктердің даму жиілігіне байланысы туралы, ягни аналық бездің беткейлі эпителиі көбірек зақымдалса, соншама ісіктің пайда болу қаупі да жоғарылайды деген тұжырым бар. Осы фактке жанама дәлел ретінде ұзақ мерзім гормоналды контрацептивтерді қолданған әйелдер арасында ісіктердің пайда болу жиілігі төмен деген мәліметтер бар. Патогенезі.Қатерсіз эпителиалды тузілістерің патогенезі эпителийдің өсіп базальды мембрананың бұзуынсыз, сектерпен толған кистозды қуыстардың түзілуі. Серозды кисталар (цистоаденомалар) құрамында серозды сұйықтық, муцинозды кистада- кілегейлі, эндометриодты кистада- өзгерген қан. 33. Аналық бездердің қатерсіз ісіктерінің клиникасы және диагностикасы. Емдеу принциптері. Көбінесе аналық бездердің қатерсіз ісіктері кезінде ешқандай симптомдар болмауы мумкін. Негізгі белгілері ішінің төменгі бөлігінің тартып ауруы. Ауырсыну тез жойылатын немесе ұзақ тұрақты болуы мумкін. Капсуланың жыртылуы болса, өткір қатты ауырсыну болады. Сирек жағдайда зәр шығару жуйесінің және ішек қызметінің бұзылуы болады: кіші және улкен дәреттің кідіруі. Сонымен қатар іш көлемінің өсуі. Бедеулік. Диагностика.  Бимануальды тексеру: кіші жамбас қуысында тузілістерді анықтауға, оның өлшемдеріғ басқа органдарға қатынасы, формасынғ сипатын, қозғалмалығын анықтауға көмектеседі Ректовагиальды тексеру ҚАн сарысуында СА-125 антиген денгейін анықтау УДЗ кіші жамбас қуысында ісікті анықтап, динамикада өсуін, оның құрамын, васкуляризациясын анықтайды. КТ және МРТ Диагностикалық лапароскопия және экспресс биопсия ЕМІ хирургиялық.
		Көбінесе аднексэктомия- зақымдалған аналық безді алып тастау. ЖАс әйелдерде өзгермеген тін аймағында ісікті алып тастайды. Экпресс диагностикада қатерлі ісік деген қорытынды болса, атыр экстирпациясы екі жақ қосалқыларымен бірге және улкен шарбы ампутациясы

СУРАК №34 Гормоналдық белсенді аналық без ісіктерінің клиникасының ерекшеліктері.

1. Гормоналдық белсенді аналық без ісіктері аз жағдайдй катерліге ауысады.Текома Арренобластома ісіктері жатады. Клиникасы симптомсыз отеді.

35.Эндометриоз- жатыр қуысынан тыс жерде эндометрийдің құрлысына және қызметіне ұқсас дисгормональды, иммунотәуелді қатерсіз тәндердің өсіп кетуімен сипатталатын ауру.