2*Тиімді және үйлесімді тамақтанудың негіздері*2*64*1*

#328

*!“Тағамдық заттектер мен энергияға қажеттіліктің физиологиялық нормаларында” қарастырылмайтын халық топтары

*ғылыми және медициналық қызметкерлер

*ауылшаруашылық жұмысшылары

*тау-кен жұмысшылары

*құрылысшылар

*спортсмендер

#329

*!“Тағамдық заттектер мен энергияға қажеттіліктің физиологиялық нормаларында” қарастырылмайтын халық топтары

*науқастар

*ересек ерлер мен әйелдер

*балалар мен жасөспірімдер

*қарт және егде жастағы адамдар

*жүкті және бала емізетін әйелдер

#330

*!Еңбек етуде жұмсалатын энергия шығының көлемін анықтайтын фактор

*жасы

*тамақтану сипаты

*күйзелістік жағдай

*қоршаған орта жағдайы

*физикалық жұмыс көлемі

#331

*!Еңбек қарқындылығы бойынша өндіріс жұмысшыларының энергия шығыны толығымен автоматтандырылған кезде жататын тобы

*еңбек ауырлығы орташа

*ауыр физикалық еңбекпен айналысатындар

*жеңіл физикалық еңбекпен айналысатындар

*аса ауыр физикалық еңбекпен айналысатындар

*ақыл-ой еңбегімен айналысатын жұмысшылар

#332

*!Тағамдық заттектерге және энергияға қажеттілік көлемін өңдеуде қарастырылатын факторлар

*мамандық патологиясы

*еңбек қызметінің сипаты

*сыртқы орта факторларының әсері

*алмасу процестерінің қарқындылығы

*жынысы, жас мөлшері, еңбек қызметінің сипаты

#333

*!Еңбекке жарамды ересек адамдардың энергияға қажеттілігін анықтауда ескеріледі

*өмір сүру ұзақтығы

*рухани дамудың ерекшелігі

*ақыл-ойдың даму ерекшелігі

*физикалық дамудың ерекшелігі

*зат алмасудың жастық ерекшелігі

#334

*!Тиімді тамақтанудың бір элементі болып табылады

*реттелінетін энергия шығындары

*реттелінбейтін энергия шығындары

*негізгі тағамдық заттектердің үйлесімділігі

*негізгі алмасуға жұмсалатын энергияны есептеу

*физикалық жүктемеге кететін энергияны ескеру

#335

*!Үйлесімді тамақтанудың негізгі ұстанымдарының бірі

*рационның энергетикалық құндылығы организмнің энергия шығынынан төмен болуы

*негізгі нутриенттердің адекваттылығы және үйлесімділігі

*витаминдер мөлшері қажеттіліктен басым болуы керек

*тағамда биологиялық белсенді қоспалар болуы керек

*тамақтану тәртібін таңдау жеке болуы керек

#336

*!Тиімді тамақтанудың негізгі ұстанымдарының бірі

*рационның энергетикалық құндылығы организмнің энергия шығынынан төмен болуы

*негізгі нутриенттердің адекваттылығы және үйлесімділігі

*витаминдер мөлшері қажеттіліктен басым болуы керек

*тағамда биологиялық белсенді қоспалар болуы керек

*тамақтану тәртібін таңдау жеке болуы керек

#337

*!Ересек еңбекке жарамды адам үшін энергия шығынының %- ы белок, май, көмірсу есебінен өтелуі керек

*12-15%; 30-33%; 56-58%

*30-33%; 10-15%; 50-60%

*20-30%; 30-35%; 50-55%

*8-10%; 15-20%; 60-70%

*5-10%; 45-50%; 50-55%

#338

*!Энергиялық құндылығы бойынша 3 реттік тамақтану кезінде ас үлестерінің пайызы

*ертеңгі ас 20%, түскі ас 40%, кешкі ас 40%

*ертеңгі ас 25%, түскі ас 45%, кешкі ас 30%

*ертеңгі ас 25%, түскі ас 35%, кешкі ас 40%

*ертеңгі ас 30%, түскі ас 20%, кешкі ас 50%

*ертеңгі ас 30%, түскі ас 45%, кешкі ас 25%

#339

*!Организмнің энергия шығынын анықтау әдісі

*анкеталық

*баланстық

*бюджеттік

*сұрау-өлшеу

*кестелік-хронометражды

#340

*!Жаңа туған нәресте мен мектеп жасына дейінгі балаларда белоктық-энергетикалық жеткіліксіздігі көрінісі келесі формаларда көрінеді

*семіздік

*қант диабеті

*атеросклероз

*квашиоркор

*зәр-тас ауруы

#341

*!Алиментарлық дистрофияның көріністері

*иммунитеттің көтерілуі

*дене салмағының артуы

*гипервитаминозды жағдай

*дене салмағының төмендеуі (жүдеу)

*жұмысқа қабілеттіліктің жоғарылауы

#342

*!Энергия шығыны деңгейі орташа адам үшін көмірсудың (гр) тәуліктік қажеттілігі

*50-60

*70-100

*150-200

*200-300

*300-400

#343

*!Энергия шығыны деңгейі орташа адам үшін майлардың (гр) тәуліктік қажеттілігі

*50-60

*70-100

*150-200

*200-300

*300-400

#344

*!Белоктың оңтайлы тәуліктік қажеттілігі (грамм/дене салмағы килограмына)

*0,5-0,7

*0,8-1,2

*1,2-1,5

*1,5-2,0

*2,0-2,5

#345

*!Крахмалды және крахмалды емес полисахаридтер рационмен түсіп отыруы керек

*40%

*50%

*30%

*70%

*80%

#346

*!Қарапайым көмірсулар рационмен түсіп отыруы керек

*20%

*50%

*30%

*70%

*80%

#347

*!Халықтың нақты тамақтануын зерттеудің негізгі бағыттары

*әлеуметтік-гигиеналық және әлеуметтік-экономикалық

*зертханалық және биохимиялық

*жеке және топтық

*баланстық және бюджеттік

*экономикалық - қаржылық

#348

*!Тамақтанудың әлеуметтік-экономикалық негіздерін зерттеудің негізгі әдістерінің бірі

*хронометраждық және есептеу

*баланстық және бюджеттік

*химиялық және физикалық

*анкеталық және салмақ өлшеу

*зертханалық

#349

*!Ұйымдастырылған ұжымның тамақтануын есеп беру арқылы зерттеу әдістеріне

*дастархан мәзірі және есеп беру

*анкеталық және салмақ өлшеу

*сұрау және хронометраждық

*зертханалық және есеп беру

*физикалық және химиялық

#350

*!Халықтың нақты тамақтануы жағдайына байланысты тамақтану статусының түрлері

*оңтайлы, артық, жеткіліксіз

*жеткілікті, жеткіліксіз, артық

*толыққұнды, құнсыз, артық

*идеальды, жоғары, төмен

*қолайлы, қолайсыз

#351

*!Тамақтанудың сандық сипаттамасын анықтайды

*қуаттылығы

*тағам қабылдау жиілігі

*тағам қабылдау арасындағы аралық

*макронутриенттермен қамтамасыз етілуі

*витаминдер мен минералдық заттектердің болуы

#352

*!Тамақтанудың сапалық сипаттамасын анықтайды

*энергия шығынының тағам қуаттылығына сәйкестігі

*негізгі тағамдық заттектердің ара – қатынасы

*минералдық заттектердің үйлесімділігі

*дастархан мәзірінің алуан болуы

*витаминдердің үйлесімділігі

#353

*!Аса күшті қажет етуімен ерекшеленетін халықтың нақты тамақтануын зерттеу әдісі

*өлшеу

*анкеталық

*бюджеттік

*баланстық

*лабораториялық

#354

*!Халықтың нақты тамақтануын зерттеуде көп күшті талап ететін әдіс

*жайма- мәзір

*лабораториялық

*бюджеттік

*сұрау

*өлшеу

#355

*!Халықтың тамақтануын зерттеуде сұрау - өлшеу әдісі жүргізілді

*күнделікті қабылданған тағам өнімдерін сұрау арқылы тіркеу және шығынды өлшеу арқылы бақылау

* тікелей тағам өнімдерін,оның қалдығын және желінбеген тағамды өлшеу арқылы

* арнайы дайындалған зерттеушілермен анкета толтырады;

*тәуліктік рационды зертханалық тексеру жүргізу арқылы

*жыл бойы сауалнама жүргізу

#356

*!Халықтың тамақтануын бюджеттік әдіспен зерттеудің ерекшелігі сипатталады

*бірнеше жыл, жыл бойы қабылдаған тағам өнімдерінің өзгеруіне байланысты

*әртүрлі халық топтарының тамақтану ерекшелігі мен сипаты туралы мәліметтер алумен

*тиімсіз тамақтануға байланысты дамыған ауруларды жоюға арналған шараның тиімділігін анықтауға

*жеке адам басына орташа азық - түлікті қабылдауын анықтауға

*тамақтану сипатының өзгеруін анықтауға

#357

*!Нақты тамақтануды зерттеуде сұрау-өлшеу әдісі нәтижесінің тиімділігі байланысты

*дұрыс емес тамақтанумен байланысты ауруларды жоюға бағытталған шаралар

*жанұялардың табысы мен шығысына ұқыпты есеп жүргізуге

*зерттеу жүргізу уақытына (таңғы, түскі, кешкі зерттеулер)

*зерттелінетін жанұялардың санына, дұрыс таңдалуына

*анкетаға кіретін сұрақтардың дұрыстығына

#358

*!Халықтың тамақтануын жайма-мәзір бойынша зерттеу жүргізіледі

*тексерушілер анкета толтыру арқылы жүргізіледі

*бірнеше жылдар барысында жыл бойына жүргізіледі

*күнделікті толтыратын дастархан мәзірі бастапқы объект болып табылады

*бір айдың есебі негізінде бір адамның бір айда тағам өнімін тұтынуын есептеуге болады

*тағамдық және биологиялық құндылығының негізі көрсеткішін анықтау үшін тәуліктік рациондағы тағамға күнделікті лабораториялық зерттеу жүргізіледі

#359

*!Азық – түлікті тұтыну қорын есептеу жолдары

*зерттелген жанұялардың барлық баптар бойынша кірісі мен шығысының орташа көрсеткіші

*өнімдердің кіріс мөлшерінен шықан шығынның мөлшерін алып тастау

*азық - түлік тауарларының импорты және кіріс көлемінің қосындысы

*өндірген азық түліктердің өз ара қосындысы және азықтар қоры

*шығынданған тағам өнімдерінің орташа мөлшері

#360

*!Тамақтануды баланстық әдіс бойынша, азық - түліктің кірісі, қосындылар есебінен

*жануар және өсімдік текті тағам өнімдерінің өндірілу көрсеткішіне

*ішкі ауыл шаруашылық қажеттілікке кеткен шығынға

*өндіру кезіндегі жоқ болған шығынға

*техникалық мақсаттағы шығынға

*экспорт

#361

*Халықтың тамақтануын зерттеудің баланстық әдісі бойынша, азық - түліктің шығысын есептегенде, ескеріледі

*ішкі ауыл шаруашылық қажеттілігіне кеткен тағам өнімдері

*ауыл шаруашылық дақылдардың өндірісіне

*ет-сүт тағамдарының өндірісіне

*тағам өнімдерінің импорттына

*өнімдердің қорына

#362

*! Жайма – мәзірді статистикалық өңдеу әдісінде жыл бойы тамақтануға сипаттама беру жайма - мәзірді жинау және өңдеуден тұрады

*жыл бойы әр айдың 6 күнін 4 күн үзіліспен (72 жайма –мәзір)

*күн ара барлық мерзім ішінде (45 жайма -мәзір)

*күнде бір ай бойы (30 жайма-мәзір)

* екі ай үзіліспен әр 10 күн сайын

*апталық екі апталық үзіліспен

#363

*!Жайма – мәзірді статистикалық өңдеу әдісінде маусымдық тамақтануға сипаттама беру жайма -мәзірді жинау және өңдеуден тұрады

*жыл бойы әр айдың 6 күніне 4 күн үзіліспен

*күн ара барлық мерзім ішінде (45 жайма -мәзір)

*күнде бір ай бойы (30 жайма - мәзір)

*ай сайын жарты жыл үзіліспен

*1 апталық 1 ай үзіліспен

#364

*!Жайма – мәзірді статистикалық өңдеу әдісінде айлық тамақтануға сипаттама беру материалды өңдеуден тұрады

*жылына 72 жайма - мәзір

*барлық мерзім бойы 45 жайма – мәзір

*күнде бір ай бойы (30 жайма -мәзір)

* екі ай үзіліспен әр 10 күн сайын

*апталық 2 апталық үзіліспен

#365

*!Халықтың әр түрлі топтарының тамақтану рациондарының нақты құрамы туралы толық мәлімет алу келесі әдіспен іске асырылады

*лабораториялық

*сұрау-өлшеу

*жайма - мәзір

*анкеталық

*салмақтық

#366

*!Қарт және егде тартқан адамдардың тамақтануының негізгі ұстанымдары болып табылады

*цитрусты өнімдерді шектеу

*күрделі көмірсуларды шектеу

*тамақтануды минималді шектеу

*рационда сұйықтықтың үлесін ұлғайту

*рационды табиғи склерозға қарсы заттармен байыту

*энергияның тез сіңетін көзі ретінде қант үлесін ұлғайту

#367

*!Қарт және егде тартқан адамдардың тамақтануында көмірсулардың деңгейін төмендетудің себебі

*ішектің микрофлорасына қолайсыз әсер етеді

*витаминдердің көп шығынын талап етеді

*ферменттердің белсенділігінің төмендеуі

*организмге аллергенді әсерінің көрінуі

*тәбет реттелуіне әсер етеді

#368

*!С витамині қарт адамдарға аса қажет зат ретінде қарастырылуы байланысты

*сүйектердің қатаюына әсер етеді

*минералдық заттектердің алмасуын реттейді

*шаш және тырнақтың жағдайын жақсартады

*белок алмасуын қалпына келтіруге мүмкіндік береді

*организмнің реактивтілігін жоғарылатады және қорғаныс механизмін қатайтады

#369

*!Қарттардың тамақтануындағы магнийдің ролі неде

*қан түзілуін ынталандырады

*жүрек жиырылғыштығын күшейтеді

*шаш және тырнақтың жағдайын жақсартады

*антиспастикалық және тамыр кеңейткіш әсер етеді

*организмнен су мен натрий хлоридінің шығуын жоғарылатады

#370

*!Қарт және егде тартқан жаста организмнің энергияға қажеттілігінің төмендеуі байланысты

*гормондардың өндірілу деңгейін төмендетумен

*организмде тағамдық заттектердің тез ыдырауымен

*негізгі алмасуға кететін энергияның жоғарылауымен

*алмасу процестері интенсивтігінің төмендеуіне байланысты

*организменен токсикалық заттардың шығарылуы интенсивтілігінің төмендеуімен

#371

*!«Тамақтану статусы» түсінігі

*денсаулық жағдайы

*организмнің жалпы жағдайы

*бұрынғы және нақты тамақтануының әсер етуі

*организмнің нақты тамақтануының көрсеткіштері

*тағамдық заттектердің метоболизмінің ерекшеліктері

#372

*!Жүктіліктің үшінші триместрінде фолий қышқылының жетіспеушілігі ұрықта дамуына әкелуі мүмкін

*квашиоркор

*эндемиялық зоб

*алиментарлық дистрофия

*теміржетіспеушілік анемия

*жүйке түтікшесі дамуының ақауы

#373

*!Емізулі аналардың рационында тәуліктік энергия құндылығы (ккал) көбейеді

*100

*300

*500

*700

*1000

#374

*!Қарт адамдардың тамақтануында құрамында жануар майы бар төмендегі азық-түліктердің аса тиімдісі

*жануарлар еті

*сүт өнімдері

*кондитерлік өнімдер

*жануарлардың сорпалық өнімдер

*жұмыртқа және жұмыртқа өнімдері

#375

*!«Емдәмдік тамақтану» түсінігіне сәйкес анықтама

*жіті аурулар кезінде

*спортшыларға арналған емдәмдік тамақтану

*созылмалы аурулардың өршу кезінде

*жүкті және ана сүтімен қоректендіретін аналардың тамақтануы кезінде

*созылмалы аурулардың өршуден тыс кезеңде тамақтануы (ремиссия кезеңінде)

*санаторлық – шипажайлық мекемелерде өршуден тыс кезеңде созылмалы аурулардағы тамақтану

*санаторлық – профилактикалық мекемелерде өршуден тыс кезеңде созылмалы аурулардың тамақтануы

#376

*!Халықтың нақты тамақтануы жағдайына байланысты тамақтану статусының түрлері

*оңтайлы, артық

*оңтайлы, оң, теріс

*қолайлы, қолайсыз

*оңтайлы, жеткіліксіз

*мөлшерлі, артық, жеткіліксіз

#377

*!№1емдәмге (асқазан және 12-елі ішектің ойық жарасы) коррекция жүргізгенде қарсы көрсетілімі бар өнімдерді алып тастау

*ашыған және маринатталған көкөністер

*үкпеленген жармалардан сүт көжесі

*қайнатылған сиыр етінен тағам

*пісірілген көкөністерден салат

*кисель

#378

*!Асқазанның ойық жарасында тағам өнімдерін асшеберлік өңдеуде ұсынылатын түрлері

*маринадталған

*үкпеленген

*қуырылған

*қақталған

*тұздалған

#379

• !Темірдің сіңірілуін тежейді

• аскорбин қышқылы

• итмұрын қайнатпасы

• шәй, сүт, кофе

• қымыз

• лимон

#380

• !Гипокалиемия кезінде тағам рационына енгізеді

• кептірілген өрік

• алмұрт

• қарбыз

• алма

• сәбіз

#381

• !Кальцидің негізгі тағамдық көзі

• картоп

*тосап

• сүт

• бал

• ет

#382

*!Балалардағы йод тапшылығында анықталады

• акромегалия

• бой өсуінің арта қалуы

• мегалобластты анемия

• терінің гиперпигментациясы

• бауыр қызметінің бұзылысы

#383

*!Құрамында йод көп мөлшерде кездесетін тағам өнімдері

• ірімшікте

• етте

• сүтте

• қызанақта

• теңіз өнімдерінде

#384

*!Гемсіз темір көп мөлшерде кездесетін тағам өнімдері

• сүт және сүт өнімдері

• бұршақ тұқымдастар

• ет және ет өнімдері

• сүзбе

• қант

#385

*!Витамин С құрамында көп кездесетін өнім

• сәбіз

• алма

• шомыр

• лимон

• бұршақ тұқымдастар

#386

• !Темірдің сіңірілуін тежегіш тағамдар

• сүт және сүт өнімдері

• ет және ет өнімдері

• дақыл өнімдері

• цитрусты

• итмұрын

#387

*! Қант диабетінде тағам өнімдерін асшеберлік өңдеуде ұсынылатын түрлері

*тандырға пісірілген

*кептірілген

*қуырылған

*қақталған

*тұздалған

#388

*!Тағамдық заттектерге және энергияға қажеттілік көлемін өңдеуде қарастырылатын факторлар

*мамандық патологиясы

*еңбек қызметінің сипаты

*сыртқы орта факторларының әсері

*зат алмасу процестерінің қарқындылығы

*жынысы, жас мөлшері, еңбек қызметінің сипаты

#389

• ! №11 емдәмге аурулар көрсетілімі

• қант диабеті

• миакард инфаркты

• жіті пневмония

• зәр - тас ауруы

• сүйек және өкпе туберкулезы

#390

• !Семіздікте тиым салынатын тағам өнімдері

*көкөністер

• теңіз өнімдері

• майлы және ащы тіс басарлар

• майлылығы төмен сүт өнімдері

• майлылығы 6% дейін жоғары сүт

#391

• !Гипогликемияның «Хабаршылары»

• терлеу, брадикардия,тоқ сезімі

• ыстықтау,тахикардия, шаршағыштық

• аштық сезім, терлегіштік, ыстықтау

• тахикардия, терлегіштік, шаршағыштық

• артериальдық қан қысымының жоғарлауы

#392

• !Гепатит ауруында ұсынылатын тағамдар

• көжелер- езбе, сүт көжесі

• балауса қара нан

• қуырылған бәліш

• ашыған бөлке

• қақталған