Сурет 1.

Конфигурацияны құрыңыз.

G1 -ге OSPF бағытын берейік

G1(config)#router ospf 1

G1(config- router)#network 10.10.1.0 0.0.0.255 area 0

G1(config- router)#network 175.10.1.0 0.0.0.255 area 0

На L1

L1 (config)#router ospf 1

L1 (config- router)#network 10.10.1.0 0.0.0.255 area 0

Для G2

G2 (config)#router ospf 1

G2(config- router)#network 175.10.1.0 0.0.0.255 area 0

G2 телнетке G2 паролімен кіруге рұқсат берейік.

G2 (config)#linevty 0 4

G2 (config-line)#login

G2 (config-line)#password G2

Тораптың жұмыс істеуін ping командасы арқылы тексерейік .Telnet- қосылысын L1 (10.10.1.2)-ден G2 тексерейік .

L1# telnet 175.10.1.2

Password:G2

G2>show users

Телнеттен шығу үшін :ctrl+shift+6 сосын x басамыз.Сессия телнетін жабу үшін disconnect на L1 мен G2.

G1 маршрутизаторында NAT/PAT түзетулерін енгізу керек.Үш әдісті адрестер ауыстыруын ұйымдастыру керек: желілік адрестердің статикалық,динамикалық және қайта жүктеу. Ethernet 10.10.1.0/24 желісі intranet-тің ішкі желісі деп санаймыз, ол сыртқы әлеммен G1 арқыла, дәлірек қарайтын болсақ 175.10.1.0/24 кезекті интерфейс желісімен орнатылады.

1.1 G1 маршрутизаторында NAT статикалық ауыстыруын орындайық. Ішкі жергілікті Ethernet-адресін L1 10.10.1.2 маршрутизаторының жаңа ішкі глобальді 169.10.1.2 адресіне ауыстыру.

G1(config)#ip nat inside source static 10.10.1.2 169.10.1.2

Желіні орнатайық fastEthernet0/0 ішкі интерфейс

G1(config)#interface fa0/0

G1(config-if)# ip nat inside

Желіні орнатайық serial2/0

сыртқы интерфейс G1(config-if)#interface s2/0

G1(config-if#ip nat outside

Түйінің кестеге кіргізіңіз

маршрутизаторда G1#showipnattranslations

L1-ден G2-ге Telnet қосылысын тексеріңіз. Telnet-тен G2-ге showusers командасын кіргізу.Ауыстырылған IP-адрес 169.10.1.2. көрулерін керек.

L1# telnet

175.10.1.2

Password:G2

G2>showusers

169.10.1.2 орнына Serial2/0 G1 интерфейсты қолдануға болды.

175.10.1.1

G1(config)#no ip nat inside source static 10.10.1.2 169.10.1.2

G1(config)#ip nat inside source static 10.10.1.2 175.10.1.1

L1# telnet 175.10.1.2

Password:G2

G2>show users

1.2 G1 маршрутизаторында алдыңдағы NAT статикалық ауыстыруын өшіріңіз.

G1(config)#no ip nat inside source static 10.10.1.2 175.10.1.1

NAT-ты Ethernet-адресі бойынша L1 маршрутизаторына динамикалық ауыстыру жасаңыз.

169.10.1.50 - 169.10.1.100 диапазонында адрестер қолданайық.Пул адресі: pool1

G1(config)#ipnatpoolpool1 169.10.1.50 169.10.1.100 netmask 255.255.255.0

NAT өзгертуіне тізімдегі 1 пул адресі pool1

G1(config)#ip nat inside source list 1 pool pool1

Ішкі адрестер үшін тізімдегі 1-ші адресті түзетіп тексереміз,олар өзгертіледі

G1(config)#access-list 1 permit 10.10.1.0 0.0.0.255

^Z

G1#Showaccess-list

showrunning-config командасы арқылы G1 маршрутизаторын команданы қалай түсінгенің тексереміз.Нәтижелер ішінде болу керек:

Ауыстыруды тексеріңіз, L1 маршрутизаторынан G2-ге Telnet қосылысын орнатып. G2 Telnet-ке кіргенде showusers командасын енгізіңіз.Сіз ауыстырылған 169.10.1.50. IP адресін көруіңіз керек.

L1# telnet 175.10.1.2

Password:G2

G2>show users

NAT пулдан ең бірінші бос адресін алды 169.10.1.50.

G1. маршрутизаторында show ip nat translations командасын енгізіңіз.

1.3 G1 маршрутизаторында алдыңдағы NAT динамикалық ауыстыруын өшіріп, қайта жүктеу ауыстыруын орындаңыз. Ethernet-адреса

маршрутизатор L1-ден (10.10.1.2) интерфейс serial2/0 (175.10.1.1) G1 маршрутизаторына.

G1(config)#no ip nat pool pool1 169.10.1.50 169.10.1.100 netmask 255.255.255.0

G1(config)#no nat inside source list 1 pool pool1

G1(config)#ip nat inside source list 1 interface s2/0 overload

showrunning-config командасы арқылы G1 маршрутизаторын команданы қалай түсінгенің тексереміз.Нәтижелер ішінде болу керек:

Ауыстыруды тексеріңіз, L1 маршрутизаторынан G2-ге Telnet қосылысын орнатып. G2 Telnet-ке кіргенде showusers командасын енгізіңіз.Сіз ауыстырылған 175.10.1.2 IP адресін көруіңіз керек.

L1# telnet 175.10.1.2

Password:G2

G2>show users

G1 маршрутизаторына NAT ауыстыру тізімін енгізіңіз.

G1#show ip nat translations

2.Топология құрастырыңыз. Маршрутизатор L1, L2, G1 және G2 -805, LG және G –1605 моделдерімен.

2-сурет.

Кестеге байланысты адрестер беріңіз. Маскалар барлығы үшін 255.255.255.0

OSPF маршрутизациясын орнатайық.

LG(config)#router ospf 1

LG(config-router)#network 1.1.1.0 0.0.0.255 area 10

LG(config-router)#network 10.1.1.0 0.0.0.255 area 10

LG(config-router)#network 10.1.2.0 0.0.0.255 area 10

G(config)# router ospf 1

G(config-router)#network 1.1.1.0 0.0.0.255 area 10

G(config-router)#network 1.1.2.0 0.0.0.255 area 10

G(config-router)#network 1.1.3.0 0.0.0.255 area 10

L1(config)# router ospf 1

L1(config-router)#network 10.1.1.0 0.0.0.255 area 10

L2(config)# router ospf 1

L2(config-router)# network 10.1.2.0 0.0.0.255 area 10

G1(config)#router ospf 1

G1(config-router)#network 1.1.2.0 0.0.0.255 area 10

G2(config)#router ospf 1

G2(config-router)#network 1.1.3.0 0.0.0.255 area 10

телнет G1 және G2 рұқсат берейік:

G1(config)#line vty 0 4

G1(config-line)#login

G1(config-line)#password G1

G2(config)# line vty 0 4

G2(config-line)#login

G2(config-line)#password G2

Тексеріңіз: телнетке L1-ден G1, L1- ден G2, L2 -ден G1, L2 -ден G2 сұраныс жасаңыз.

Міндетті түрде барлық телнет сессияларын disconnect 1 командасымен өшіріңіз.Барлығы 8 команда қолданылады.Әр құрылғыға екіден: L1, L2, G1 және G2.

Роутерде LG желісіне 10.1.1.0/24 және 10.1.2.0/24 ішкі деп, ал

1.1.1.0/24 желісін сыртқы деп белгілеңіз.

LG(config)#interface s2/0

LG(config-if)#ip nat outside

LG(config-if)#interface fa0/0

LG(config-if)#ip nat inside

LG(config-if)#interface fa1/0

LG(config-if)#ip nat inside

Ethernet ішкі екі адрестердің қолжетімділік адрестер тізімін құрайық

LG(config)#access-list 2 permit 10.1.0.0 0.0.255.255

PAT ауыстыруын осы екі глобальді ішкі адреске жіберейік.

1.1.1.1 интерфейса Serial2/0

LG(config)#ip nat inside source list 2 interface s2/0 overload

Тексеріңіз: Телнетпен L1-ден G1-ге кіріңіз.

L1# telnet 1.1.2.2

Password:G1

G1>showusers

Телнет сессиясынан Ctrl-shift-6 сосын x командасын басып шығыңыз.

Телнетпен L1-ден G2-ге кіріңіз.

L1# telnet 1.1.3.2

Password:G2

G2>show users

Телнет сессиясынан Ctrl-shift-6 сосын x командасын басып шығыңыз.

L2 құрылғысына көшейік. Телнетпен L2-ден G1-ге кіріңіз.

G1 L2# telnet 1.1.2.2

Password:G1

G1>shus

Телнет сессиясынан Ctrl-shift-6 сосын x командасын басып шығыңыз.

Телнетпен L2-ден G2-ге кіріңіз.

L2# telnet 1.1.2.2

Password:G2

G2>sh us

G1 мен G2 екі телнет сессиясы бар екенін көрдік.Барлық төрт сессия адресі бір ішкі глобальді адрес 1.1.1.1 интерфейс Serial2/0 ретінде берілген.

LG көшейік. Төрт адрес көрсетілімін көрейік.

LG#showipnattr

Көрсетілімнің жасалуы біз кіргізген telnet командаларына сәйкес келеді.

Бірінші бөлік командаға сәйкес келеді

L1# telnet 1.1.2.2

Екінші бөлік командаға сәйкес келеді

L1# telnet 1.1.3.2

Үшінші бөлік командаға сәйкес келеді

L2# telnet 1.1.2.2

Төртінші бөлік командаға сәйкес келеді

L2# telnet 1.1.3.2

Барлық жағдайларда ішкі глобальді 1.1.1.1 интерфейс Serial2/0 адресі қолданылады.

Бақылау сұрақтары

1. NAT қандай тапсырмаларды шешеді?

2. IP адрестерінің NAT-та жетіспеушілігі неге байланысты?

3.Ғаламтор адресациясының қандай диапазондарын білесіз?

4. Ішкі адрес деген не?

5.Сыртқы адрес деген не?

6.Глобальді адрес деген не?

7.Жергілікті адрес деген не?

8.Ішкі локальді адрес деген не?

10.Сыртқы жергілікті адрес деген не?

11.Сыртқы локальді адрес деген не?

12.Өзгертудің үш тәсілін атаңыз.

13. PAT қалай жұмыс істейді?

14.Ішкі локальді адрес хосты NAT арқылы сыртқы әлемге шығады, оның глобальді адрес хостымен айырмашылығы қандай?

Жұмыстың жасалу және тапсырылу реті

1. Теориялық және практикалық бөлімдерін зерттеп тану.

2.Мұғалімге теориялық бөлімін бақылау сұрақтарына жауап беру арқылы тапсыру.

3. PacketTracer-де практикалық бөлімін орындау.

4. PacketTracer-де өздік жұмысының тапсырмаларын орындаңыз.

5.Мұғалімге практикалық бөлімдегі 1 және 2 пунктарды showipnattr командасы арқылы шыққан нәтижелерді көрсетіңіз.

6.Есептемені безендіріңіз.Есептеу мазмұны астында берілген.

7.Есептемені қорғаңыз.

8.Барлық тапсырмалардың скришотын жасаңыз.

Өздік жұмысы үшін тапсырмалар.

1. Практикалық бөлімнің 1 пункты бойынша өзініздің нұсқаңызды 1-ші сурет топологиясы бойынша орындаңыз.

Практикалық бөлімде 1 пунктақа жасалған скриншоттардың бәрін осы жұмысқа да жасаңыз.

2. Практикалық бөлімнің 2 пункты бойынша өзініздің нұсқаңызды 2-ші сурет топологиясы бойынша орындаңыз.

Практикалық бөлімде 2 пунктақа жасалған скриншоттардың бәрін осы жұмысқа да жасаңыз.

3.1. Топология құрастырыңыз.

3.2 Кесте бойынша адрестер береміз. Барлық маскалар 255.255.255.0. v-нұсқа нөмірі.

Біз бірдей екі Ethernet желілерін көрудеміз.Осы арқылы біз шынайы оқиғаға екі әртүрлі L1 және L2 фирмалардың құрылғылары, бірдей ішкі жергілікті 10.v.1.2 адресі арқылы сыртқы (G) әлеммен , NAT-ты бар LG1 және LG2 маршрутизаторлары арқылы шыға алады.

3.3. G маршрутизаторына телнет қолжетімділігі рұқсат беріледі.

3.4.Сұраққа дәлел жауап айтыңыз:Симуляторда маршрутизатор мен NAT-ты түзетуге бола ма? Ол L1 (L2) маршрутизатор телнетке G маршрутизаторына глобальді ішкі 1.v.1.2 (1.v.2.2). адреспен келсе.Жауап (ия немесе жоқ). rtr файл ретінде толықтырыңыз және скриншоттаңыз.

Отчет мазмұны.

Отчет электронды түрде дайындалады және шығарылады. Отчет құрамы.

1. Практикалық бөлімде жасалған топологиялардың скриншоты.

2.Практикалық бөлімде жасалған маршрутизаторлардың конфигурациясы .txt файлында.

3.Өздік жұмыста жасалған маршрутизаторлардың конфигурациясы .txt файлында.

4.Өздік жұмысындағы жасалған тапсырмалардың барлық скриншоттары.

№1 Зертханалық жұмыс. Алыс қолжетімдік. FrameRelay

Теориялық бөлім

Алыс қолжетімдік

Дәйекті байланыс арналарының 3 типі бар:

1.Арналар коммутацияларының желілері: коммутацияланатын телефондық желі, ISDN;

2.Бөлінген немесе жалданған арналар: DSL, кабельді модемдер және 64к, Т1, Т3, ОС-12 типті арналар;

3.Пакеттер коммутациясының желілері: FrameRelay, X.25 және АТМ.

Мәліметтерді жіберу синхронды да, асинхронды да орындала алады. Жалданған бөлінген арналар, әдетте, синхронды дәйекті байланысты қажет етеді.

Байланыстың әр жолы CSU/DSU( channelserviceunit/dataserviceunit – арналарға қызмет көрсету құрылғысы/мәліметтерге қызмет ету құрылғысы) құрылғысы арқылы дәйекті маршрутизатор портымен қосылған.

1 -сурет.

Коммуникациялық провайдер сымдарынан басқа, әр байланыс маршрутизатор және CSU/DSU құрылғысында бөлек синхронды дәйекті портты қажет етеді. Нәтижесінде, кейбір бөлінген желілер мазмұнының бағасы тез өседі. Сондықтан көптеген компаниялар бөлінген желідегі толықбайланыстық WAN құрылымын өте қымбат жолмен табады. CSU/DSU DCE (datacommunicationsequipment – мәліметтерді жіберу жабдығы) құрылғысы боп табылады. DСE DTE(dataterminalequioment - мәліметтердің терминалды жабдығы) құрылғысында тасымалдаушы желідегі сигналдардың берілу ережесіне физикалық интерфейсті адаптациялайды. DTE құрылғысының мысалы ретінде маршрутизатор алынады.

CSU/DSU модуляцияны, уақытша синхронизацияны қамтамасыз етеді. ДК, аналогтық телефонды арнамен байланыс үшін, модемді қолданса, CSU/DSU сандық құрылғылармен байланыс үшін қолданылады.

Бөлінген немесе жалданған арналар

Әдетте, желіде дәйекті байланыстар келесі жылдамдықтармен іске асады:

56 kbps

64 kbps

T1 (1.544 Mbps) – АҚШ стандарты

E1 (2.048 Mbps) – еуропалық стандарт

E3 (34.064 Mbps) – еуропалық стандарт

T3 (44.736 Mbps) – АҚШ стандарты

DTE (маршрутизатор) DCE-мен( CSU/DSU) синхронды дәйекті порт арқылы келесі стандарттардың біреуін қолдана отырып байланысады: EIA/TIA-232 (RS-232), EIA/TIA-449, V.35, X.21, EIA-530.

DTE (маршрутизатор, ДК) және аналогтық модемді (DCE) байланыстыру үшін EIA/TIA-232 қолданылады. Ол 30 жыл бұрын шыққан стандарт. Бірақ ол 120kbps жылдамдықтан артық бөлінген желілерде жұмыс істемейді.

V.35 стандарты үлкен жылдамдықтарға жарамды. Ол маршрутизаторлардың портын бөлек CSU/DSU арқылы Т1/Е1-ге қосуға арналған.

Қазір көптеген дәйекті байланыс арналарында, Т1 сияқты, маршрутизаторлар өз ішінде интерфейстік картасы бар CSU/DSU - ді иемденген. Яғни, бөлек DCE керегі жоқ.

Пакеттер коммутациясы желілері ПКЖ

Жалданған желілер және арналарды ауыстыру байланыстарына қарағанда, пакеттер ауысуы бөлінгенге тасымалдайтын желі арқылы нүкте-нүкте байланысына болжанданбайды. Оның орнына мәліметтер пакеті тасымалдаушы желіде, фрейм немесе пакеттер тақырыбында табылатын дербестендіру негізінде машрутизацияланады. Ол бір физикалық желіде коммутаторларда көптеген қолданушыларды қолдайды.

Пакеттер коммутациясы желілерінде провайдер тура байланысты қамтамасыз ететін виртуалды тізбекті құру үшін, өзінің коммутация аппаратурасын конфигурациялайды. Виртуалды тізбектер тұрақты немесе талап бойынша құрылған болуы керек. FrameRelay WAN – да пакеттер коммутациясы бойынша типтік қызмет боп табылады. АТМ және Х.25 технологиялары да жиі қолданылады.

Алғашқы ПКЖ Х.25 протоколы бойынша шығарылды. Х.25 сенімсіз телефондық мысты тізбектерде жұмыс істеу үшін шыққандықтан, қателерді табуды ұйымдастырады.

ПКЖ – бұл, пайдаланушы трафигін жеткізуге арналған арнайы жабдықты қолданатын, көптеген мүмкіндігі бар желілер. ПКЖ ішіндегі сигналдардың физикалық тасымалдаушысы болып, жоғары жылдамдықты бөлінген байланыс арналары, көбінесе оптикалық, табылады. ПКЖ ішіндегі сұранып отырған тура байланысты жүзеге асыру үшін, коммутациялық жабдықты икемдеу керек.

ПКЖ желі администраторына нүкте-нүкте байланысына қарағанда, аз бақылау ұсынады. Бірақ, виртуалды тізбектің бағасы бөлінген сызыққа қарағанда, ПКЖ – да аз. ПКЖ- ң өзіне кіру маршрутизатордың синхронды дәйекті портынан жалғыз бөлінген сызық Т1 немесе Т3 арқылы мүмкін болады және көп алыс сайттармен қосылуға рұқсат етіледі. ПКЖ жоқ болған жағдайда, әр алыс сайттарға бөлек бөлінген сызықтар керек болады.

FrameRelay виртуалды тізбектері пакеттер ауыстыру технологиясын, жылдамдығын Т3 жылдамдығына дейін көбейтіп, жоғары жылдамдықты әсерлі етеді. ПКЖ – ға жалғыз синхронды дәйекті байланыс бірнеше виртуалды тізбектерді нүкте-көпнүкте және нүкте-нүкте (2-сурет) конфигурациясымен қолдайды. Бір физикалық сызықта бірнеше мәліметтер алмасуды қиыстыру процесі мультиплексорлау деп аталады.

2-сурет.

DTE мәліметтерді, ПКЖ адрестері бар, ПКЖ пакеттеріне инкапсуляциялағанда мультиплексорлау жүзеге асады. Провайдер коммутаторлары ол адрестерді бөлек пакетті қалай және қайда жеткізуін білу үшін пайдаланады. FrameRelay кезінде бұл адрестер DLCI (DataLinkConnectionIdentifiers) деп аталады. Мультиплексорлау қабілеттілігі, маршрутизатордың бір порты CSU/DSU-ң бір құрылғысымен ондаған виртуалды тізбектерді қолдайтынын, білдіреді.

FrameRelay қателерді түзетпейді және өте сенімді сандық арналар тасымалына үйренген.

FrameRelay сыни маңызды трафиктер және үлкен ауқымда ақпарат алмасуға арналған бөлінген сызықтардың сенімділігін, иілгіштігін және қауіпсіздігін қамтымайды.

Пакеттер коммутациясының басқа атақты технологиясы ретінде АТМ (AsynchronousTransferMode) табылады. АТМ – ол, әртүрлі типті, мәліметтер, дауыс және бейне сияқты ақпараттарды 53 байтты ұзындықта тиянақталған ұяшықтарға орналастыратын, арнайы элементтік, халықаралық стандарт. АТМ жоғары жылдамдықты Е3, Т3 және SONET орталарының артықшылықтарымен қолдануға жобаланған.

Ғаламдық желі хаттамалары

Маршрутизаторлар байланыс арналары арқылы IP пакеттерді жіберер бұрын, желілік екінші дәрежедегі фреймдерге инкапсуляциялайды.

Ғаламдық желілердің екінші дәрежелік типтік хаттамалары:

Point-to-PointProtocol (PPP) – синхронды және асинхронды арналар үшін маршрутизатор – маршрутизатор және маршрутизатор – хост байланыстарының хаттамасы.

SerialLineInternetProtocol (SLIP) – РРР - ң негізін қалаушы. Ол TCP/IP хаттамасы бойынша нүкте-нүкте дәйекті байланысына қолданылады.

High-LevelDataLinkControl (HDLC) – Cisco меншігі болып табылады және Cisco-ң екі құрылғысын қосуға арналған.

X.25/LAPB – алыс терминалды қолжетімділік кезінде DTE мен DCE құрылғылары арасында байланысты анықтауға және көпшілік ақпараттар желісінде компьютерлік коммуникация кезінде қолдануға арналған хаттама.

FrameRelay – көптеген желілік интерфейстерде пайдаланатын жоғары өнімді хаттама.

Суретте WAN – мен байланыста үш байланыс типтерінде қандай мәліметтер байланысы хаттамалары қолданылатынын көрсетеді.

3 – сурет.

FrameRelay

Қазіргі заманда FrameRelay пакеттерді ауыстыру технологиясы ретінде X.25 алмастырады. 1990 стандартталған FrameRelay каналдық деңгейдін функцияларын жеңілдетеді және қателердің тексерілуін қамтамасыз етеді, бірақ оларды түзетпейді. Жаңа заманғы оптоталшықтық байланыс арналары және сандық тасымалға қызмет ету құралдары қателерді, негізін салушыларға қарағанда, аз табады. Сондықтан Х.25 – те сенімділік құрылымы арналық деңгейде керек емес боп табылады. Қателерді түзету, ТСР сияқты, жоғары дәрежедегі хаттамаларда жасалынады.

Frame Relay - ITU жәнеANSI стандарты. ITU - International Telecommunications Union (Телебайланыстың Халықаралық Ұйымы) және ANSI - American National Standards Institute (Американдық Ұлттық Стандарттар Институты). Стандарттар мәліметтердің пакеттер коммутациясымен бірге желі арқылы жіберілуін анықтайды.

Телекоммуникацияның жаңа заманғы желілері қателерден аулақ сандық тасымалмен және өте сенімді инфрақұрылыммен мінезделеді. FrameRelay қателерді анықтау үшін жоғары деңгейлі хаттамаларға толықтай сенеді. FrameRelay - де Х.25 – те қолданылатын қайта жіберу механизмі жоқ. FrameRelay- де қателерді түзету механизмі жоқ болғандықтан, Х.25 – ті жылдамдығымен озады. FrameRelay жазылған физикалық желі қоғамдық немесе жеке желі болуы мүмкін және әртүрлі физикалық табиғатта болады: оптика, спутниктік байланыс арналары, бөлінген сызықтар.

FrameRelay DTE клиент, маршрутизатор типті, және DCE провайдер арасындағы арақатынасты анықтайды. FrameRelay провайдері мәліметтерді желінің бір шетінен екінші шетіне жіберу үшін, АТМ немесе РРР сияқты әртүрлі технологиялар қолдана алады.

FrameRelay құрылғысы

FrameRelay ғаламдық желісіне қосылған құрылғылар - DTE немесе DCE құрылғылары болады. DTE – шеткі құрылғы ретінде қарастырылады және көбінесе FrameRelay – ден қызмет алатын клинет жағында болады. DTE құрылғыларының мысалы ретінде маршрутизаторлар және FRAD (FrameRelayAccessDevices) қолжетімдік құрылғысы бола алады. FRAD LAN және FrameRelay арасында байланыс орнататын арнайы құрал боп есептеледі.

Ішкіжелілік DCE құрылғылары провайдерге жатады. Олар синхронизацияны немесе желіде пакеттер коммутациясының қызметін және WAN – да мәліметтер алмасуды жасайды.

4 – сурет.

FrameRelay желісі DCE рөліндегі FrameRelay коммутаторлары көмегімен құрылады. FrameRelay желісі ішінде ақпараттарды алмасудың әртүрлі технологиялары қолданылады, мысалы АТМ. Физикалық байланыс арналары регламентталмайды. Ол - оптика, спутниктік байланыс арналары, бөлінген сызықтар болуы мүмкін. FrameRelay желісіндегі технологияға қарамай, тұтынушы мен FrameRelay провайдері арасында байланыс FrameRelay хаттамасы бойынша жүзеге асады.

FrameRelay жұмыс істеуі

Әдетте, бөлінген сызық көп қашықтықты қамтыса, қызмет көрсету де қымбатырақ түседі. Алыс сайттардың бөлінген сызықтар көмегімен толықбайланысты қосылуының қолдауы кей ұйымдарға тиімсіз. Бір жағынан пакеттер коммутациясы желілері бірнеше логикалық мәліметтер тасымалын жалғыз физикалық байланыспен мультиплексорлау тәсілін ұсынады. Пакеттер коммутациясы желілері пакеттердің бір шеттен екінші шетке айыратын инфрақұрылым арқылы жіберуіне виртуалды тізбектер қолданады.

FrameRelay сияқты пакеттер коммутациясы қызметі қолданушының , провайдердің орталық кеңсесіне, бір ғана тізбекті қолданғанын сұрайды, әдетте Т1.

FrameRelay желілері тұрақты виртуалды тізбектер PVC (permanentvirtualcircuits)

және коммутацияланатын виртуалды тізбектер SVC (switchedvirtualcircuits) қолдайды. PVC FrameRelay- ге көбіне типті боп келеді. PVC әрдайым орнатылған байланыс болып табылады. Олар FrameRelay желілері белгілі бір DTE құрылғылары арасында тұрақты трафик бар кезде қолданылады.

SVC DTE құрылғылары арасында біртекті трафик болғанда қолданылатын уақытша байланыс екенін көреміз. Көптеген провайдерлер PVC – ны қолдайды.

FrameRelay-де әр виртуалды тізбек соңына қосылу идентификаторы беріледі. Провайдердің коммутациялық құрылғысы шығыс порттағы идентификаторларды көрсететін кестені қолдайды. Фреймді қабылдаған кезде коммутатор идентификаторды талдайды және фреймді сәйкес шығыс портқа шығарады.

5-сурет.

FrameRelay желісінде мұндай идентификатор DLCI (datalinkconnectionidentifier) деп аталады. Олар виртуалды тізбектерді идентификациялайды. PVC – ны құру үшін коммутатор әр DTE құрылғысының жұбы үшін екі DLCI қолданады.

Екі виртуалды тізбекпен қосылған DTE құрылғылары бір байланысқа сілтеуге DLCI – ң әртүрлі мағынасын пайдаланады. 5- суретте RTA және RTB маршрутизаторларын қосатын PVC, RTA және үзіліссіз қосылған коммутатор арасындағы 17-ге тең DLCI – і бар. 16 нөмірлі DLCI RTB – да, RTB мен үзіліссіз қосылған коммутатор арасындағы, PVC байланысты анықтайды. RTA маршрутизаторы үшінші желілік деңгейде қандай PVC пайдаланатынын білу үшін, DLCI нөмірлерінде IP адрестері көрсетілуі керек.

6 – сурет.

Мысалы, DLCI 17- де RTA RTB-ң 1.1.1.3 IP адресін көрсетіп тұр. RTA қандай DLCI пайдаланатынын білгендіктен, FrameRelay-ң фрейміне IP пакеттерді инкапсуляциялап, тұтынушыға береміз.

Cisco маршрутизаторлары FrameRelay-ң екі типті тақырыбын ұсынады: cisco және ietf. Бірінші тип – Cisco жабдықтары үшін, екіншісі – әртүрлі шығарушылардың құрылғыларына арналған. ТDM (Time-divisionmultiplexing) мультиплексорлау кезінде әр канал үшін өзіндік анықталған жол шығады.

WAN қызмет көрсету провайдерін ұйымдастыру үшін, FrameRelay өз клиенттеріне DLCI нөмірлерін ұсынады. Әдетте, 0 – 15 және 1008-1023 дейінгі DLCI арнайы мақсаттар үшін сақталады.

Адрестердің кескінделуі қолмен атқарылады немесе динамикалық конфигурацияланады. Қолданылатын DLCI PVC – ң екі ұшында бірдей мәнде болмауы керек.

FrameRelayLMI

LMI DTE мен DCE арасындағы сигналдық стандарт. LMI құрылғылар арасындағы байланысты басқаруға жауап береді, мәліметтердің алмасып жатқанын тексереді, жаңа PVC пайда болғанын айтып, ескілерінің жойылғандығын анықтап отырады.

Қазір үш үйлеспейтін жүзеге асыру бар. Олар: LMIcisco, ansi және q933a.

Инверсті ARP

DLCI нөмірі қолайлы конфигурациялық командалар арқылы үшінші дәрежедегі адреске қолмен жасалып шығарылады. FrameRelay коммутаторы LMI көмегімен маршрутизаторларды DLCI жаңа виртуалды тізбегі туралы ескертеді.

Адреске рұқсат ету инверсті протоколы (InverseAddressResolutionProtocol

(InverseARP)) үшінші дәрежелі адреске DLCI – ң динамикалық кескінінің механизмін қамтамасыз етуге арналған. Инверсті ARP, ARP LAN – да жұмыс істегендей, көп жерде атқарылады.

Егер Cisco маршрутизаторында интерфейс FrameRelay – ді инкапсуляциясын қолдануға конфигурацияланса, онда ARP автоматты түрде қосылады. Егер маршрутизатор басқа ұшта инверсті ARP – ні қолдамаса, статикалық кескіндеуді пайдаланған жөн.

FrameRelay – де инкапсуляцияның конфигурациясы

FrameRelay – ге қосылу үшін, маршрутизатор интерфейсінің дәйекті конфигурациясы кезінде, FrameRelay инкапсуляциясы анықталуы керек. Екі мүмкін инкапсуляция түрлері бар - ietf и cisco. 11.1 версиясынан үлкен CiscoIOS - те FrameRelay – дің базалық конфигурациясын орындау үшін, үшінші дәрежедегі адрес беріп, FrameRelay – да инкапсуляцияны қондыру қажет

Router(config-if)#encapsulation frame-relay {cisco | ietf}

Егер 11.1 версиялы немесе ерте Cisco IOS қолданылса, LMI типін беру керек

Router(config-if)#frame-relay lmi-type {ansi | cisco | q933a }

FrameRelay желісі Интернетке ұқсамайды.

FrameRelay бейнесінің конфигурациясы

Егер адрестердің динамикалық кескінделуі қолданылса, онда инверсті ARP маршрутизатордың қызмет көрсетуі әрбір белсенді PVC – ге келесі хоптың маршрутизаторынан IP адрес сұрайды.

Егер жабдық инверсті ARP – ді және LMI типті автоанықтауды қолдамаса, онда статикалық кескінделу framerelaymap командасы арқылы қолмен жазылуы тиіс. DLCI деректеріне статикалық кескінделу беріле сала, инверсті ARP – ң қызметі өшеді. Статикалық кескінделуді конфигурациялау үшін келесі синтаксисті пайдалану керек

Router(config-if)#frame-relaymapprotocolprotocol-addressdlci [broadcast] [ietf |

cisco],

мұнда protocol – appletalk, clns, decent, ip, xns, vines, dlci – нөмір DLCI, ietf | cisco – инкапсуляция типін анықтайды.

Broadcast опциясы – кең ауқымда тарату. Маршрутизация протоколдарын жөндегенде қолданады және көптеген қолжетімділіктері бар желіліерді қарастыруға мүмкіндік береді. Мысалы

Router(config)#interface Serial2/0

Router(config-if)#ip address 1.1.1.1 255.255.255.0

Router(config-if)#encapsulation frame-relay

Router(config-if)# frame-relay map ip 1.1.1.2 110 broadcast cisco

Мұнда 1.1.1.1 жергілікті, ал 1.1.1.2 алыс IP адрес.

FrameRelay интерфейсі конфигурациясын тексеру

FrameRelay – ді конфигурациялағаннан кейін, ол белсенді ме , соны тексеру қажет. Ол show – ң бірнеше командасы бойынша іске асады:

Showinterfacesserial командасы инкапсуляция және бірінші мен екінші дәрежедегі хаттамалар жағдайы туралы ақпаратты көрсетеді, сонымен қатар, LMI – ге қолданылатын кең ауқымды DLCI туралы анықтама береді.

Showframe-relaypvc командасы әрбір конфигурацияланған байланыс және трафиктердің статистикасын көрсетеді. Бұл команда маршрутизаторда конфигурацияланған барлық PVC – ң жағдайын анықтайды.

Showframe-relaymap командасы қолданыстағы кескін элементтерін және байланыстар туралы ақпаратты көрсетеді.

Showframe-relaylmi командасы LMI трафигінің статистикасын көрсетеді: жергілікті маршрутизаторлар мен FrameRelay коммутаторлары алмасқан хабарламалар саны.

FrameRelay топологиялары

FrameRelay алыстағы сайттар арақатынасын бірнеше тәсілдермен шешеді:

Жұлдызша, кейде hubandspoke дейді;

Толықбайланысты (Fullmesh)

Ішінара байланысты (Partialmesh)

7-сурет.

Жұлдызша топологиясында алыс сайттар қызмет көрсететін орталық сайттарға қосылады. Бұл PVC сандарын минималды қолданатын қымбатырақ топология.

Толық байланысты топологияда барлық маршрутизаторлар көп маршрутизаторларға өзіндік PVC – н қолданады. Бұл топология артық болғанымен, сенімді: егер бір байланыс үзілсе, маршрутизаторларын маршрутын өзгерте алады.

Ішінара байланысты топологияда барлық сайттар тура байланыста емес.

FrameRelay – де интерфейсастыларының конфигурациялануы

Интерфейсатылары – физикалық интерфейстің логикалық бөлімшесі. Интерфейсатылар конфигурациясы көмегімен әрбір PVC нүкте-нүкте байланысы ретінде жөнделуі мүмкін. Бұл ретте, әр интерфейсаты жалданған сызық ретінде жұмыс атқара алады. Интерфейсатыларында өзіндік IP адрестер болғандықтан, физикалық интерфейстегі IP адресті жою керек. Егер физикалық интерфейсте адрестер болса, жергілікті интерфейсастыларына фреймдер жетпейді:

RTA(config)#interface s2/0

RTA(config-if)#encapsulation frame-relay ietf

Ары қарай, келесі командаларды орындай отырып, интерфейсатыларын анықтаңыз:

Router(config-if)#interface serial number subinterface-number {multipoint | point-to point}

Келесі команда нүкте-нүкте типті 2 интерфейсастын Serial 2/0 – де орындайды:

RTA(config)#interface serial s0/0.2 point-to-point

Келесі команда multipoint типті 5 интерфейсастын Serial 2/0 – де құрастырады:

RTA(config)#interface serial s2/0.5 multipoint

Қарап отырсақ, осы командаларды енгізгеннен кейін, IOS операциялық жүйесі config-subif – те шақыру тармағын өзгертеді.

Интерфейсастын құрған соң, IP адрес беру керек

RTA(config-subif)#ipaddress 2.1.1.1 255.255.255.0

Енді FrameRelay статикалық кескіні конфигурацияланады немесе frame-relayinterface-dlci командасы интерфейсастының DLCI – мен ұйымдасуына қолданылады.

Бір FrameRelay коммутаторы, 8-суретте, RTA – ді ақпараттау үшін LMI – ді қолданады. Мұнда үш DLCI 18,19 және 20 нөмірлі белсенді PVC – лар қолданады.

8-сурет.

Практикалық бөлім

Босон дизайнер әрдайым FrameRelay толықбайланысты топологиясын құрады. FrameRelay – ді қолдана отырып, желілік топология құрастыру үшін, қай маршрутизатор және қандай дәйекті интерфейстер арқылы FrameRelay – ге қосылатынын анықтау керек. Содан кейін, тышқанның оң жақ батырмасын маршрутизаторға басып, Addconnection контекстік мәзірінде керекті serial интерфейсін таңдаңыз.

Шыққан модальды терезеде Point-to-Multy-PointSerialConnection (FrameRelay) радио түймесін таңдаңыз. Next түймесін басыңыз. Жаңа модальды терезе шығады. Бірінші тізімде FrameRelay – ге жалғанатын бірінші маршрутизаторды таңдаңыз, ал екінші тізімде оның интерфейсін таңдап, Add түймесін басыңыз.

Бірінші тізімде FrameRelay – ге жалғанатын екінші маршрутизаторды таңдаңыз, ал екінші тізімде оның интерфейсін таңдап, Add түймесін басыңыз. Осылай барлық маршрутизаторларға жалғастыра беріңіз.

Connect түймесін басыңыз. Берілген DLCI – і бар терезе шығады. Оларды қайта жөндеуге немесе келісуге болады. Соңында FrameRelay бұлтына тышқанның оң жағын басып, DLCI мәнін өзгертуге болады.

1. 805 маршрутизаторларында топология құрастырамыз

9-сурет.

Frame Relay – ді конфигурациялаймыз:

1 0-сурет.

1.1 Адрестерді динамикалық беру

router1(config)# interfaceserial0

router1(config-if)# encapsulation frame-relay

router1(config-if)# ip address 215.10.1.1 255.255.255.0

router1(config-if)# no frame-relay inverse-arp

router1(config-if)# no shut

router2(config)# interface serial0

router2(config-if)# encapsulation frame-relay

router2(config-if)# ip address 215.10.1.2 255.255.255.0

router2(config-if)# no shut

Екі маршрутизаторларда да show interfaces serial0 командасын тереміз. Ол сіздің FrameRelay – ге қосылғаныңызды көрсетеді. Сіз ‗upandlineprotocolisup‘ және ‗DTELMIup‘ сөздерін көруіңіз керек.

Екі маршрутизаторларда да showframe-relaymap командасын тереміз. Router1 - де inverse-arp өшіп тұрғандықтан, ештеңе көрсетпейді. Router2 - де ол DLCI жергілікті желі кескінін алысIP адрес 201-215.10.1.1 – те көрсетеді.

Showframe-relaypvc командасы PVC ‗ACTIVE‘ статусын router2 – де және PVC ‗INACTIVE‘ статусын router1 – де көрсетуі керек. Inverse-arp – ты қосайық

router1(config-if)#frame-relay inverse-arp

Енді ол router1 – де жергіліктіDLCI кескінін алыс IP адрес

102-215.10.1.2 – де көрсетеді. Showframe-relaypvc командасы PVC ‗ACTIVE‘ статусын router1 – де анықтауы керек. Екі маршрутизаторды да пингтаңыз.

1.2 5.3 версиялы симулятор адрестерді статикалық беруді қолдамайды. Ал 6.0 Finalbeta версиясы қолдайды. 9 және 10 – суреттердегі топологияларды құрыңыз және жаңа конфигурация жазыңыз.

router1(config)# interface serial0

router1(config-if)# encapsulation frame-relay

router1(config-if)# ip address 215.10.1.1 255.255.255.0

router1(config-if)# frame-relay map ip 215.10.1.2 102 broadcast

router1(config-if)# no shut

router2(config)# interface serial0

router2(config-if)# encapsulation frame-relay

router2(config-if)# ip address 215.10.1.2 255.255.255.0

router2(config-if)# frame-relay map ip 215.10.1.1 201 broadcast

router2(config-if)# no shut

Екі маршрутизаторларда да ―show interfaces serial0‖, ―show framerelay

map‖, ―show frame-relay pvc‖ и ―show frame-relay lmi‖ командаларын орындаңыз. Екі маршрутизаторды пингтеңіз.

1.3 Интерфейсастыларын қолдану. 9 және 10 – суреттердегі топологияларды құрыңыз және жаңа конфигурация жазыңыз.

router1(config)# interfaceseria0

router1(config-if)# encapsulation frame-relay

router1(config-if)# no shut

router1(config-if)# interface serial0.102 point-to-point

router1(config-subif)# ip address 215.10.1.1 255.255.255.0

router1(config-subif)# frame-relay interface-dlci 102

router2(config)# interface serial0

router2(config-if)# no shut

router2(config-if)# encapsulation frame-relay

router2(config-if)# interface serial0.201 point-to-point

router2(config-subif)# ip address 215.10.1.2 255.255.255.0

router2(config-subif)# frame-relay interface-dlci 201

Екі маршрутизаторларда да showipinterfacebrief командасын жазыңыз. Сіздер берілген адрестер мен белсенді интерфейстердің қалпын көруіңіз керек (status = up және up). ―showframe-relaymap командасы интерфейсастыларының адрестерін көрсетпейді, тек интерфейсасты – DLCI арақатынасын білдіреді. ―showframe-relaypvc‖ командасы да осы ақпаратты береді. Екі маршрутизаторды да пингтеңіз.

2. Үш филиалдан құралған ғаламдық желі топологиясын құрыңыз.Жалпылықты сақтай отырып, бір-бір компьютерден қолданамыз.

1 1 – сурет.

Суретке байланысты DLCI құрамыз

1 2 – сурет.

Толықбайланысты топология бойынша фирманың үш филиалдарының байланысы үшін FrameRelay үшін үш маршрутизаторларды конфигурациялаңыз. Маршрутизацияның протоколы ретінде OSPF – ты қолданамыз.