1. Ғимараттар элементтерін тексеру әдістері.

Құрлыс консрукцияларға әр түрлі күшсалмақтар әсер етеді – тұрақты, уақытша, ерекше.

• Тұрақты күшсалмақтарға конструкцияның немесе ғимараттың меншікті салмағы, топырақтың қысымы, конструкцияларлың бастапқы кернеу әсерлері жатады.

• Уақытша күшсалмақтар мен әсерлерге жататын күштер: стационарлық жабдықтардың салмағы; ыдыстағы сұйықтықтардың; газдардың сусымалы денелердің қысымы; қабатаралық жабын конструкцияларға әсер ететін күшсалмақтар; қардың және желдің әсері; кранның әсері;

• Ерекше күшсалмақтарға сейсмикалық және жарылыстың әсерлері, іргетастардың біркелкі емес шөгуінен пайда болған күштер жатады.

Күшсалмақтар әсер сипатына байланысты екі түрлі болады: статистикалық және динамикалық.

Статистикалық күшсалмақтардың әсер ететін мерзімі немесе әсер ететін мерзімнің өзгерісі өте көп есе конструкцияның өзінің тербеліс периодынан үлкен болады.

Динамикалық күшсалмақтардың әсер ететін мерзімі өте тез өзгереді, және күш салмақтардың бағыта әр түрлі болуы мүмкін.(құрал жабдықтардың әсері, соққы әсерлер, авариялық әсерлер, сейсмикалық әсерлер және т.б.)

СНиП 2.01.07.-85 «Нагрузка и воздействия» бойынша күшсалмақтардың әсері үйлесім ретінде түседі: күш салмақтардың негізгі үйлесімі және ерекше үйлесімі болады.

Құрлыс конструкцияларды сынаған кездегі пайда болған күшсалмақтарды сынаған конструкциялрға қоздару керек.

Ол үшін арнайы құрал жабдықтар мен әдістер болады.

2. Бірқалыпты таралған статикалық күшсалмақтарды қоздыратын әдістер мен құрал жабдықтар

Сынау кезінде әсер ететін күшсалмақтарды қооздыратын құрал жабдықтар келесі талаптарға сәйкес болу керек:

1. қоздырылған күшсалмақтардың шамасын дәл анықтау;

2. күшсалмақтарды түсіру үшін қоздыру мерзімі және жүктерді аяқтау мерзімі минимальді болу керек.

3. қоздырылған күшсалмақтардың шамасы тұрақты болу қажет.

Бір қалыпты таралған статикалық күшсалмақтардың құрлыс конструкцияларға әсерін қыздыру үшін сусымалы материалдарды, даналы жүктерді (кірпіш, бетон блоктар, шойын күйымы) пайдаланылады.

а)

б)

а) 1-даналы жүк; 2-сыналған арқалық;

б) 1- женіл қоршау; 2-су; брезентпен қапталған қабат; 4-су өткізбейтін қабат; 5-сыналған арқалық.

К үшсалмақтарды түсіру үшін және жүктерді анықтау үшін көп еңбек жасау керек.

в)

г)

l₀

1

2

3

1

2

в) – 1- пластикадан немесе тығыз матадан (резинкадан) дайындағае қап;

2- манометр;

3- компрессор.

г) – 1- су қысымының әсері;

2- сулы заттың көлемдік массасы 1-ден жоғары;

3. Жинақталған статистикалық күшсалмақтарды қоздыратын құрал жабдықтар мен әдістер

Жинақталған статистикалық күшсалмақтын әсері қоздыру үшін келесі әдістерді қолданамыз:

• жүктерді іліп қою;

• керу (тарту) құралдары;

• демократ арқылы;

• жылжымалы күшсалмақтармен;

Жинақталған күшсалмақтың әсерін қоздыру үшін әр түрлі таратын құралдар, арқалықтар және жүйелер пайдаланылады.

1 -траверсия;

2-домкрат арқылы күш түсіру;

3-таратқыш траверсия;

4-анкер;

5-сыналатын арқалық;

16 нүктеге түсіреді:

1-сыналған плита;

2-гидравликалық домкрат;

3-күшсалмақтарды тарататын жүйе;

4- күшсалмақтарды тарататын жүйеден түсіретін төсеніш.

Жүктерді іліп қоятын әдіс:

1 -ферма;

2-трос;

3-жүк;

Тартатын құралдар:

1 -сыналған ғимарат

2-трос

3-динамометр (күштің шамасын өлшйтін аспап)

4-блоктар

5-тросты тартатын құрал

6-қосымша тірек.

Тартатын құралдар мен күшті әр түрлі бағытта қоздыруға болады, бұл жүйктеу процесті бақылауға мүмкіншілік бар және динамометр мен күштің шамасы өлшенеді.

Сынау процесіні жүргізген кезде күштін шамасын үздіксіз бақылау қажет, себебі тростарды релаксяция қасиеті пайда болады және конструкцияда серпімді емес деформациялар өседі.

Күшсалмақтарды қоздару үшін ең универсальді құралдар ретінде – гидравликалық домкрат қолданылады (5-200т)-жүктеу қабілетті.

1-траверс;

2-тяга;

3-домкрат;

4-күштік траверсия;

5-анкер

Домкрат пен насос станцияны цилиндрдегі қысым бойынша тарировка жасау қажет, осыдан кейін қоздырған күшсалмақтарды анықтауға болады, бірақ күшсалмақты дәл анықтау үшін тағы динамометр – деген аспап қолданылады.

Кранастындағы аралықтарды, темір жол және автокөлік көпірлерді жылжымалы күшсалмақтардын әсеріне сынайды. Жылжымалы күшсалмақтар – автокөліктердің, крандардың, локомативтің салмағынан қоздырылады.

Статикалық күшсамақтардың әсеріне конструкцияларды лабораториялық жағдайда сынағанда сынау стендтер қолданылады.

Сынау стендтердің құрамына күштік плитаға бекітілген жылжымалы рамалар, гидравликалық домкраттар, насостық санциялар, динамометр – деген аспап-құралы кіреді.

Сынау стендтің ұзындығы және ені L≤ 60м, В≤12м

Лекция №3

Тақырып: «Геотехникалық мониторинг»

Жоспар:

1. Жалпы мәліметтер.

2. Вибрациялық күшсалмақтарды лабораториялық жағдайда қоздыру.

3. Вибрациялық күшсалмақтарды практикада нақты жағдайда қоздыру.

4. Динамикалық күшсалмақтарды гидравликалық құралдармен қоздыру.

5. Электродинамикалық сынау стенді.