- •Зертхана-практикалық сабақтардың жалпы ережелері
- •Қауыпсыздықтың жалпы талаптары
- •Жұмыс орындау алдында қауыпсыздық талаптар
- •Жұмыс орындау кезіндегі қауыпсыздық талаптар
- •Аппатық жағдайда қауыпсыздық талаптар
- •Жұмыс аяқталғаннына қауыпсыздық талаптар
- •Есепті дайындау
- •Миисп стенді көмегімен қорғау және басқару аппаратурасын реттеу
- •Миисп стендтін колдану
- •Жұмытың бағдарламасы
- •Жалпы мәліметгер
- •Жұмысты орындауға арналған нұсқаулар
- •Есептің мазмұны
- •Бакылау сүрактар
- •Қауіпсіздік техникасы стендімен жұмыс істегінде
- •Ток қорғаныш тексеруіне арналған жұмыс реті
- •Магниттік жіберудің және реле тексеруіне арналған жұмыс реті
- •№2 Лабороториялық жұмыс Күштік трансформаторды өз бағында кетпіру
- •Жұмыс багдарламасы
- •Жалпы мәліметтер
- •2.1 Сурет - Өз бағында жоғалтумен трансформаторды кептіру схемасы
- •2.2 Сурет- Нөлдік тізбектелген токтармен трансформаторды кептіру схемасы
- •2.3 Сурет - Бір фазасы қысқа тұйықталу трансформатоды кептіру схемасы
- •Кептіру параметрлерін есептеу
- •Н.Т.Т. Кептіргішінің параметірін есептеу
- •Бір фазалық қысқа тұйықталу айқасу әдісі бойынша кептірудің режимін есептеу
- •Эксперимент бөлімі
- •Есептің мазмұны
- •Бақылау сұрактары
- •№3 Лабораториялық жұмыс
- •Электр қозғалтқыштардың диагностикалау журналы
- •Эксплуатациалау шарттары
- •Техникалық тап осылар
- •Аппараттың жұмысы және құрылымы
- •Қауіпсіздік шаралары.
- •Жұмысқа дайындау
- •3.2 Сурет Құралға сыналатын орамалардың қосу схемасы ел -1у 4
- •Тұтынушы трансформатордағы окшаулаудың ылғалдылығын анықтау
- •Жұмыс бағдарламасы
- •Жұмысты орындауға арналған нұсқаулар
- •Есептің мазмұны
- •Бақылау сұрақтары
- •Әдебиеттер
- •Міндеті
- •Құралдың техникалық мәліметтері
- •Құралды жұмысқа дайындауы
- •№5 Лабораториялық жұмыс Кернеудің номиналдық шамадан ауытку кезіндеп электр қабылдағыштардын жұмыс тәртібін зерттеу мен кернеуді бірқалыпты жағдайға түсіру тәсілдері
- •Жұмыс бағдарламасы
- •Жалпы мәліметтер
- •Жұмысты орындауғы арналған нұсқаулар
- •5.1 Сурет - Электр қозғалтқышының керену шамасы өзгерген кезде жұмысын тексеру сұлбасы
- •5.2 Сурет - Кернеу өзгерген жағдайдағы электр жылытқыш құрылғысының жұмысын зерттеу сұлбасы
- •Тұтынушылардағы кернеуді қалыптандырудың электрлік схемасы мен тәсілдері
- •Есептің мазмұны
- •Бақылау сұрақтары
- •Әдебиеттер
- •Электр қозғалтқыштарды анормалды тәртіппен универсал ішіне салынған қорғау құрылғыларын (увтз) зерттеу
- •Жұмыс бағдарламасы
- •Жалпы теориялық мәліметтер
- •Жұмысты орындауға арналған нұсқаулар
- •6.2 Сурет - Позистордың кедергісінің температурадан тәуелділігін алып тастау схемасы:
- •6.3 Сурет - увтз-1м құрылғысын тексеруге арналған электр схемасы
- •6.4 Кесте - увтз-1 м қорғаныс құрылғысымен жұмыс істейтін электр қозғалтқыштың жұмысын тексеру сұлбасы Есеп берудің мазмұны.
- •Бақылау сұрақтар
- •Әдебиеттер
- •Электр қозғалтқыштардың үзелгенжерден қорғау құрылғыларын зерттеу (фуз, ел-10)
- •Жұмыс бағдарламасы
- •Жалпы мәлімет
- •7.1 Кесте – Электр қозғатқыштарды толық фазаны емес қоректену тәртіптерінен қорғауға арналған өнеркәсіптік құрылғыларың қысқаша салыстырмалы сипаттамасы
- •7.1 Сурет – Үш фазалы асинхронды электр қозғалтқышының бір фазасы үзілгендегі статор желісіндегі кернеу (а)
- •U1 және u2 өлшенетін кернеулерді қалыптастырушы; 2-фазалық детектор; 3- асыра жүктелуді бақылау схемасы к1- орындаушы реле
- •7.2 Сурет - фуз-м фазасезгіш құрылғысының құрылымдық схемасы және детектордың косинустың сипаттамасы
- •Жұмысты орындауға арналған нұсқаулар.
- •7.3 Сурет- фуз-м1 және ел-10 құрылғыларын тексеруге арналған электрлік сұлба.
- •Есеп берудің мазмұны
- •Бақылау сұрақтар
- •Әдебиеттер
- •Қолданған қайнарлардың тізімі
№2 Лабороториялық жұмыс Күштік трансформаторды өз бағында кетпіру
Жұмыстың мақсаты: Трансформаторды өз бағында кептіру тәстін үйреніп және окып білу кереқ.
Жұмыс багдарламасы
1. Орамның және электрлік параметрлердің трансформаторды өз бағынды кептіргенде индукциялығын жоғарлатумен есеп жүргізу.
2. Трансформаторды кептіргенде токты нольдік тізбектілігімен электрлық параметрлерін есептеп шығару.
3. Трансформаторларлы кептіргенде бір фазалық қысқа тұйыұталыұ параметрлерге есеп жүргізу.
4. Эксперементалді зерттеу жүргізу.
Жалпы мәліметтер
Трансформаторларды пайдалану процесінде және сақтануында изоляциялық материалдарды дымқылдату болады.
Негізгі дымқылдату көзі ылғал болып саналады, ол трансформаторға үздіксіз диффузды түрде қоршаған ортадан кеңейткіш арқылы немесе басқа себептермен етед (кіреді). Семинальді кептіргіштердің мүлтіксіз орындалмауынан және трансформатордың азотты жастықтың герметизациясының бұзылуымен басқа ауамен бірге атмосфералық ылғал етеді. Ылғал ауаның май арқылы абсорбицияланады, ал майдан қатты изоляция бағы, трансформатор өз уақытында ылғалданады. Ылғалдандыру процесі неғурлым интенсивті болса, соғұрлым қоршаған ортаның ылғалдылығы жоғары болады және трансформатордың тоңу салмағы қатты болады. Трансформаторлардың селикагельді кептіргіштермен бірнеше жыл жұмыс істегеннең кейін баққа кеңейткіш арқылы едәуір мөлшерде ылғал түседі және изоляцияға 1,5 ... 4,5% қатты оқшаулау массаны ылғалдандырады.
Бірак көбінесе бактың тығыздылуың бұзылуына байланысты оқшалауның ылғалдануы аз уақыт ішінде болады. Күштік трансформаторлардың оқшаулау материалдары қоршаған ауамен тұтасады және 15-20% ауаны өз салмағынан абсорбициялай алады.
Трансформатордың қатты оқшаулауын ылғалдану электр оқшаулауға және физика - механикалық қасиетіне қатты әсер етеді.
Ылғалдың белгілі бар кұраның болуы оқшаулау материалдардың диэлектрілік қасиетін бірде нашарлатуы мүмкін және бұл трансформатордың істен шығуына әкелуі мүмкін. Оқшаулаудың тестуінің әсерінен ғана қаутті бұзылуы және трансформатордың электр оқшаулау материалдарында ылғалдылықтың көп болуынан жылулық процестің тез тозуына келеді.
Ылғалдандыру кезінде диэлектрикалық қасиетінің бұзылуын қалыпқа келтіру үшін, ылғандырудың даріежесіне қарай трансформаторлардың электр оқшаулау материалды кептіруі қажет. Трансформатордың кептіруне қажеттілігіне қарай олардың монтажда немесе пайдалануда және жөндеу параметрлердің оқшаулауының өлшеуше, баға беруіне негізделіп, оның диэлектрлік қасиеті көрсетеді .
Егерде оқшаулаудың баға берутен өлшеніп, "Электр -жабдыкталуды" сынау нормасымен сәйкес болса, бұл көрсеткіш ылғалдылыктың жоғаргы болғандылығын көрсетеді, онда трансформатордың оқшаулауды кептіру қажет.
Зауытдтарда және жөндеу кәсіпорындарында қатты оқшаулауды майсыз кептіреді. Кептіріліп жатқан оқшаулаудын температурасы жылулықтың бойынша максимумға жететтдей болу керек және 100. . . 110°С аспауы қажет. Зауодтарда және үлкен жөндеу кәсіп орындарда жөндегенде активті бөлігін арнайы кептіргіш шкафтарда 105...110°С температурада кептіреді және ауанын қалған қысымы 600... 700 Па артық аутқуы қажет. Пайдалану жағдайында көбінесе кептіру трансформатордың өз багінде жасалады.
Трансформаторды өз багінде кептірген кезде күштілігіне және кернеуі класына қарай вакуумда немесе атмосфералық қысымда істейді . Өте үлкен күш трансформатордың кернеуі классы 220кВ және одан жоғары және де едәуір оқшаулатқыш салмағы болғандықтан міндетті түрде вакуумда кептіру қажет. Кернеуі 110кВ және одан төмен багі бар бүтін вакуумға есептелген, оны 40.... 50Па қалдық қысыммен немесе вакуумсыз жасайды.
Кебу процесін бақылау уақыттылық температураны өлшеумен, трансформатордың оқшаулық мінездемесіне және вакуумда кептірген де конденсаттық мөлшерін анықтаумен сипатталуы.
Кептіруден жүріп жатқанының негізгі параметрі болып негізгі корпустың оқшаулауының орамының кедергісі және вакуумда кептірген кезде конденсаттық бөліну мөлшері болып саналады.
Кептіру
процесін
бөлімімен
және (
)
"уақыт
- сыйымдылық" параметрі мен қосымша
бақылауға болады.
Кептірудің
аяқталуын оқшаулауын қарсылығының
уақытқа қисық тәуелді болуымен анықтайды.
Қисық тәуелділігі
қызудың
басында активті бөліпнің төмендеу мен
көрінеді, ал содан кейін кебу жоғарлаған
сайын оқшаулаудың қарсылауыда өседі
және ол кептірудің аяқ жағына қарай
реттеледі. Егерде трансформатор үшін
6 сағат аралығында 35кВ дейін оқшаулаудың
қарсыласу әр дайын өзгермеген температурада
тұрса кептіру аяқталды деп айтуға
болады.
Кептірудің сапасы мен жылдамдығы кебу материалының температурасынан және кептіру аймағындагы қалдық қысымға байланысты, температура неғұрлым үлкен болса сол ғұрлым вакуум терең болады. Кебудің жылдамдығына температура ғана әсер етіп қоймады, сонымен қатар оның кебу материалына таралуына да байланысты болуы. Егерде дымқыл электр оқшауланды материалының қалыңдық бойымен температуралық графиктің әсеріне ылғал жылуының ағымына қарай ығысады. Бұл құбылы термоылғал диффузия деп аталады. Кептіруді термоылғал диффузиянсын қолдану ылғалдык шығуын интенсификациялайды. Орамының оқшаулауынан ылғалдык Қолайлы температуралық алдынан шығуы үшін қыздыру кезінде, сол арқылы тоқтың жүруімен сипатталады. Трансформаторды өз багінде кептіруді ыстық майды сүзгіштен ден өткізу арқылы, ыстық ауамен, тоқтың қысқа талуымен, істеуге болады негізінен бір фазалық қысқа тұйықталу схемасы бойынша болады. Соңгы кептірудің екі жолы кеңінен қолданылады. Багте трансформаторды жоғалту күтімен кептіргенде оймала бөлігі өз багінде майсыз кептіріледі.
Трансформаторды қыздыру багта жоғалту арқылы істелінеді ол үшін трансформатордың багіне бір фазалық немесе үш фазалық магниттелген орам оралады. Егерде трансформаторлы кептіру жабық бөлмеде болса, онда багтың термооқшаулауды істемейді.
Трансформаторды жоғалту күші мен кептіру өз багінде ыңғайлы болуы, оның өз тұрған жерінде немесе жөндеу жасайтын жерде трансформаторды басқа жерге тасымалдауынсыз істеледі.
Ал оның жетіспеушілігі болып арнайы магниттелген орамды істеу және кептіру үшін электроэнергияны өте көп жұмсау қажет.
Бүл әдісте жылудың көзі бойымен орамаға карағанда ішкі бойымен саналады, сондықтан градиенттің температурасы теріс және де кептіру уақыты да өседі.
