Ббббббббббббббббббббббб

Биоценоздың қоректік құрлымын сипаттаңыз.Биоценоздағыорганизмдер арасында тұрақты қоректік байланыстар қалыптасқан. Осы қатынастар белгілі бір организмдердің тобын біріктіріп отырады. Ол қоректік тізбектер бірнеше құрамдас бөлімтерден тұруы мүмкін. Ол үш бөлімнен тұрады.Біріншісі – продуценттер немесе өндірушілер. Мұнда автотрофты жасыл өсімдіктер органикалық заттар түзіп, алғашқы биологиялық өнімділікті түзеді және күн энергиясын жұмсайды.Екіншісі – консументтер немесе тұтынушылар, бұған жануарлар жатады. Консументтер екіге бөлінеді: өсімдік қоректі жануарлар (фитофагтар) және жыртқыштар (зоофагтар).Үшіншісі – редуценттер немесе қайта қалпына келтірушілер. Оларға микроорганизмдер жатады. Олардың ролі ерекше. Яғни, редуценттер заттарды ыдыратып, қайта қалпына келтіріп, зат айналымын жалғастырып отырады.

12 Биологиялық ұйымдастырылуының негіздері. Биогенді элементтер.

. Азот негізгі биогенді элементтердің бірі. Тірі ағзада оның мөлшері 3%-тей болады. Азот аминқышқылдарының, ақсылдардың, нуклеотидтердің, нуклеин қышқылдарының, биогенді аминдердің т.б. құрамында болады.

Біз азотты атмосферада өмір сүрудеміз (ауаның 78% азоттан тұрады), қалған бөліктері оттегі және өте аз бөлігі басқа химиялық элементтерден тұрады. Жер бетінде азотсыз тіршілік болмас еді. Азот және өмір - бөлінбейтін түсінік.

Зат айналымына молекулалы азот қатыспайды. Адам органикалық қосылыстардағы азотты қолданады.

Сонымен қатар азоттың нитраты ағза үшін өте зиянды.

Медицинада қолданылуы:

Азот тотығы (I) немесе "шаттандырғыш газ" – N₂0 – оттегімен қоспасы наркотикалық зат ретінде қолданылады.

NН₄ОН – аммиактың сулы ерітіндісі (аммоний гидроксиді,

нашатыр спирті). Адам талып қалған жағдайда мақта немесе дәкеге сеуіп абайлап адам мұрнына иіскетеді.

Фосфор. Негізгі биологиялық бес элементтіңСүйекұлпасында фосфордың мөлшері 600 г., ол адам ағзасындағы барлық фосфордың 85% құрайды. Биологияда фосфаттар негізгі екі роль атқарады: біріншіден, көптеген биологиялық компоненттердің құрамдық элементтері ретінде қызмет атқарады; мысалы, сүйек және тісте кальций фосфатының (Са₅(РО₄)зОН – гидроксиапатит, Са₅(РО4)з Ғ-фторапатит) жинақталуы. Адамның сүйегінде 5% ал, тіс эмальдарында 17% фосфор болады. Екіншіден, ең қызықтысы, ортофосфат иондарының туындылары энергия тасымалдаушы қызметін атқарады. Медицинада аденозинүшфосфор қышқылы (АТФ) қолданылады.Мышьяк. Микроэлемент. Мышьяктың биогенді рөлі мен оның ағзадағы мөлшері белгісіз. Мышьяк  қосылыстары өте улы. Стоматологияда мышьяктың оксиді (II), немесе ақ мышьяк Аs₂Оз ауру тіс нервтерін өлтіруде қолданылады. Ал ішуге қан аз болғанда, жүйке ауруына шалдыққандарға беріледі.

Алтын. Адам ағзасында микроэлемент түрінде табылған, оны енді ғана зерттеуде. Медицина  практикасында алтынның органикалык және бейорганикалық, радиоактивті және металл алтын қосылыстары қолданылады. (^І98Аu) радиоактивті алтын қатерлі ісікті емдеуде қолданылады. Алтынның күміс және мыспен құймасы тісті протездеуде қолданылады 916-ші құйма сынамасында 91,6% Аu, 4,2% Сu және 4,2% Аg бар, оны тісті салуда қолданылады. 750-шы құймасында 75% Аu, 8,3% Аg және 16,7% Сu, ал 583-ші құймасында 58,3% Аu, 13,7% Аg және 28% Сu болады.

ІІВтобының d-элементтеріМырыш. Мырыштың физиологиялық функциясы ферментативті ақсылдармен байланысты. Эритроциттерде мырыштың көп болуы көмір ангидразы құрамында газ алмасуда және демалу ұлпаларында болуымен түсіндіріледі. Мырыштың  көп қосылыстары антисептикалық зат ретінде қолданылады.