768 ОС кезінде болатын бірінші тежелуді а2 фазалық түрленуге жатқызады. Бөлме температурасы кезінде тұрақты  – темірге қарағанда тр а2 және а3 аралығында тұрақты болады,  – темір деп белгіленеді.

Көміртегі – металл емес, периодтық жүйенің ІV – тобында орналасқан, атомдық рет саны 6, атомдық салмағы 12, атомдық радиусы 0,077 нм, балқу температурасы »3500⁰С. Көміртегі полиморфты екі аллотропиялық пәшәнә бар: графит және алмас. Графит аллотропиялық пішінің әдеттегі жағдайларында тұрақты болып табылады. Алмасты жоғары өысым және температураларда алады.

7.2 – сурет.  – және  – темір торларында атомдардың орналасуы: а)  – темір, бөлме температурасы кезіндегі тор периоды 2,86 kX; б)  – темір, 900°С температура кезіндегі тор периоды 3,64 kX	7.3 – сурет. Таза темірді қыздыру (оң жағында) және салқындату (сол жағында) сұлбалық қисығы

Қорытпаларда темір көміртегімен әрекеттесуі кезінде көміртегі темір торларының атом аралық кеңістігіне енеді, себебі көміртегінің атомдық радиусы темірдікіне қарағанда екі есе кіші болғандықтан темір торына ену механизмі бойынша өтеді, сонымен қатар Fe₃C, Fe₂C және т.б. химиялық қосылыстар түзеді. Fe₃C қосылысы ең аз көміртегі концентрациясына (6,67%) ие болады, сондықтан күй кесте сызбаның темірден химиялық қосылысқа дейінгі Fe₃C бөлігін жеке қарастыруға болады.

Темір – цементит жүйесі (Fe – Fе₃C) толық тұрақты болмайды, себебі темір карбиді Fе₃С қыздырудың белгілі бір жағдайларында тұрақсыз және бас көміртегі – гарфит түзілгенде ыдырайды. Осыдан, цементиттің қайтымсыз ыдырауы мүмкін болатын, темір – цементит жүйесі (Fe – Fе₃C) метатұрақты болып келеді.

7.4 – сурет. Графиттің кристалдық торы	7.5 – сурет. Алмастың кристалдық торы

Тепе – теңдік (стабильді) жүйеде өтетін түрленулер әрқашан толығымен қайтарымды болады. Егер қыздыру кезінде цементит темір және графитке ыдыраса, онда салқындату кезінде түрленулер кері бағытта жүргізілуі керек, бірақ шындағында ол өтпейді.

Темір – цементит күй – жай кесте сызбасындағы (Fe – Fе₃C) негізгі нүктелер латын әріптерімен белгіленеді, ол халықаралық тәжірибеде жалпы қабылданған. Темір – цементит күй – жай кесте сызбасындағы негізгі нүктелердің координаталары және олардың әріптік белгіленуі 7.1 – кестеде көрсетілген.

7.1 – кесте

Темір – цементит күй – жай кесте сызбасындағы негізгі нүктелердің координаталары

Кесте – сызбадағы нүктелердің белгіленуі	Температура, °0	Көміртегі концентра–циясы, %	Кесте – сызбадағы нүктелердің белгіленуі	Температура, °0	Көміртегі концентра–циясы, %
А	1539	0	D	~1500	6,67
В	1499	0,5	G	911	0
Н	1499	0,1	P	727	0,025
J	1499	0,16	S	727	0,8
N	1392	0	K	727	6,67
E	1147	2,14	Q	~600	0,006
C	1147	4,30	L	~600	6,67
F	1147	6,67

Fе – Fе₃С жүйесіндегі фазалар. Fе – Fе₃С кесте сызбаларына сәйкес темір – көміртек қорытпаларында келесідей фазалар түзіледі: темірдегі көміртегінің сұйық ерітіндісі (балқымасы), феррит, аустенит, цементит. Феррит –  – темірде көміртегі атомдарының ену қатты ерітіндісі. Феррит латынның Fеrrum – темір деген сөзінен алынған. Қасиеттері бойынша феррит темірге ұқсас болады. Ферриттің кристалдық торы – көлемдік жинақталған текше (КЖТ) болады.

Темірдің КЖТ торынан жоғары температуралы (Fе_) және төменгі температуралы (Fе_а) түрөзгеруінің болуына сәйкес жоғары температуралы және төменгі температуралы фериттер болады. Феррит ену қатты ерітіндісі болып табылады. Көміртегі атомдары темір атомдарының Fе_а кристалдық торының атом аралық кеңістігінде орналасады. КЖТ тордағы кеңістіктің өлшемдерінің өте кіші болғандығынан көміртегі атомдарының көптеген бөлігі тор ақауларында (вакансия, дислокация) орналасады. Көміртегі орналаса алатын, Fе_а темірдің КЖТ торының атом аралық кеңістігі 0,291_rэ өлшеміне ие болады, мұндағы r – темір атомының радиусы.

Осы құбылыс Fе_а темірде көміртегінің аз ерігіштігін түсіндіреді. Төмен температуралы ферриттегі көміртегінің максималды концентрациясы 727 °С кезінде 0,025 %, ал жоғары температуралы ферритте 1499 °С кезінде 0,1 % құрайды. Ферритте көміртегінің еруі өзгеріп отырады, бөлме температурасына дейін салқындатқанда ол 0,006 % С құрайды.

Феррит жұмсақ және созымды, ол келесідей механикалық қасиеттерге ие болады: _в = 250 МПа; _0,2, = 120 МПа;  = 50 %;  = 80 %; КСU = 2,5 МДж/м²; НВ 80. Феррит Fе_а сияқты 768 °С дейн магнитті болады. Микроскоппен қарағанда феррит біртекті түйірлен түрінде көрінеді. Ферритті Ф немесе  әріпімен белгілейді.