5. Дайын өнімнің айналымдылық коэффициенті.

Бұл көрсеткіш өнімді сатудан түскен ( жұмыс, қызмет қөрсету) табыстың (ақша) кезендегі, дайын өнімнің орташа шамасына қатынасымен формула бойынша анықталады:

N

О Д

К = --------

r r

о

Мұнда: К - дайын өнімнің айналымдылық коэффициенті.

r

r - баланс бойынша кезендегі дайын өнімнің орташа

шамасы.

Ол дайын өнімнің айналым жылдамдығын көрсетеді. Оның өсуі кәсіпорынның өніміне деген сұраныстың артқанын көрсетеді, ал төмендеуі – сұраныстың төмендеуіне байланысты дайын өнімнің шамадаң тыс жиналып қалғанын білдіреді.

Біздің кәсіпорында өткен жылы дайын өнімнің айнвлымдылыгының

24392

Коэффициенті 2,27 рет ( 10756 ) , ал есеп беру жылында –

23179

- 2,07 рет ( 11174 ) құрады. Сатып алушылардың төлем қабілеті жоқтығы мен өнімге деген сұраныстың төмендеуі себепті, кәсіпорында дайын өнім қоймасында тауар шамадан тыс жиналып қалды. Жыл аяғында жыл басына қарағанда дайын өнімнің қалдығы

14538

1,9 рет ( 7810 ) көбейді.

6. Дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті.

Ол өнімді сатудан түскен табыстың (ақша) кезендегі дебиторлық борыштың орташа шамасына қатынасымен формула бойынша анықталады:

N

О Д .

К = Д

ДIЗ З

О

Мұнда: К - дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті

ДIЗ

Д - дебиторлық борыштың кезендегі орташа шамасы.

З

Дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті дебиторлық борыштың сапасы мен көлемін бағалау үшін пайдаланып, кәсіпорын берген коммерциялық несиенің ұлғайғанын немесе төмендегенін көрсетеді. Егер коэффициент шоттарды төлеуге қарай құрылған сатудан түскен (ақша) бойынша есептелсе, оның өсуі – несиеге сатудың азайғанын, ал төмендеуі – несиеге берудің көлемінің артқанын білдіреді.

Дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициентімен қатар дебиторлық борыштың орташа айналым уақытын анықтау мына формуламен анықталады:

Д х 360

О 360 З

Д = --------- = ----------------

Д IЗ О N

К Д

Д IЗ

9

Мұнда: О

Д - дебиторлық борыштың орташа айналым уақыты

Д IЗ немесе оны өтеу кезеңі.

Бұл көрсеткіш компанияның қойға шоттарын клиенттердің төлеуге қажет уақытын сипаттайды. Осы көрсеткіштің төмендеуі – оң, ал артуы – теріс бағаланады.