4. Өткізу формасы:

1) аралық бақылаудың билеттері бойынша жазбаша сұрау;

2) Шағын топтарда жұмыс- жағдайлық есептерді шешу.

5.Тақырып бойынша тапсырмалар:

1) аралық бақылаудың билеттері бойынша жазбаша сұрау;

2) жағдайлық есептерді шешу.

6.Таратылатын материалдар: кафедраның оқу құралы, №3 бөлігі, аралық бақылаудың билеттері, жағдайлық есептер.

Жағдайлық есептер

№1 есеп

Науқаста терісі қою сары түсті, тері қышиды, нәжіс түссіз. Қан плазмасында жалпы билирубин, негізінен тікелей билирубин есебінен жоғарлаған. Зәрде тікелей билирубин бар.

1.Қандай патологияда осындай белгілер болады?

2.Қан сары суындағы билирубиннің қандай концентрациясында сарғыштану дамиды?

3. Қалай билирубиннің коньюгациясы өтеді?

4. Қалыпты жағдайда қан сары суындағы билирубиннің түрлерінің арақатынасы қандай болады?

5.Неліктен коньюгирленген билирубин тікелей деп аталады?

Жауаптың үлгісі

1. Обтурациялық (механикалық, бауыр асты) сарғыштану

2. 35 мкмоль/л жоғары

3 .Билирубин + УДФ-глюкурон қышқылы билирубиндиглюкурониді + УДФ

(суда ерімейді) (суда ериді)

3. Қалыпты жағдайда кан сары суында тікелей емес билирубин 75% , тікелей -25% .

4. Тікелей БР деп аталады, себебі ол Эрлих диазореактивімен бірден қызғылт түс береді (реакция тікелей жүреді)

№2 есеп

Науқаста рентгенограммада сүйек тінінің деструкциясы анықталды. Қан плазмасында иондалған кальцийдің мөлшері жоғарлаған. Зәрде фосфаттардың мөлшері жоғарлаған.

1. Неліктен қанда, зәрде осындай өзгерістер болды?

2. Қандай гормондар кальций-фосфаттар алмасуын реттейді?

3. Қандай гормонның артық мөлшері осындай өзгерістерге әкеледі?

4. Қандай негізгі минералды компоненттер сүйек тінінің түзілуіне қатысады?

5. Сүйек тінінің қандай ферменттерінің активтілігі ол бұзылғанда жоғарылайды?

Жауаптың үлгісі

1. Қалқанша маңы бездерінің гиперфункциясы.

2. Қалқанша безінің гормоны- кальцитонин, қалқанша маңы безінің гормоны-паратгормон, витамин Д-ның алмасу-активті формасы –кальцитриол.

3. Паратгормонның.

4.Сүйек тінінің жасушааралық матриксінде гидроксилапатиттер болады, олардың түзілуіне кальций мен бейорганикалық фосфаттар иондары қатысады.

5. Қанда сілтілі фосфатазаның сүйектегі изоферментінің активтілігі жоғарылаған болады.

№3 есеп

Дәрігерге келген науқас келесі шағымдармен келді: жалпы әлсіздік, зәрдің өте көп бөлінуі. Зәрдің анализін жасағанда оның төмен меншікті салмағы, мочевина мен креатининнің мөлшерлерінің төмендеуі және глюкозаның жоқ екені анықталды.

1. Қандай патологияда осындай өзгерістер болады?

2. Бұл аурудың себебі қандай?

3. Осы ауру кезінде зәрдің меншікті салмағы төмендеуінің механизмі қандай?

4. Қандай заттар зәрдің меншікті салмағының мөлшеріне әсер етеді?

5. Қандай ауру кезінде глюкоза зәрде пайда болады?

Жауаптың үлгісі

1. Қантсыз диабетте.

2. Вазопрессин деген гипофиздің артқы бөлігінің гормоны төмендегенде немесе болмағанда пайда болады.

3. Біріншілік зәрден судың реабсорбциясы төмендеген.

4. Натрий, калий, хлор, фосфаттар, аммоний иондары, органикалық заттар.

5. Қантты диабетте.

№4 есеп

Науқаста ұсақ буындар аурады, қан плазмасында несеп қышқылының концентрациясының жоғарлағаны анықталды.

1. Қандай патологияда осындай өзгерістер болады?

2. Қандай қосылыстардан несеп қышқылы түзіледі?

3. Несеп қышқылының концентрациясының жоғарлауы қандай себептен болады?

4. Қандай ферменттер несеп қышқылының түзілуіне қатысады?

5. Қандай зат несеп қышқылының концентрациясын төмендету үшін пайдаланылады?

Жауаптың үлгісі

1. Подаграда. Қан сары суында несеп қышқылы жоғарлағанда, несеп қышқылының тұздары (ураттар) буындарда немесе бүйректе жиналады.

2. Пуриндік азотты негіздерден (гуанин мен адениннен).

3. Пуриндік негіздердің ыдырауы күшейгенде немесе олардың қайта пайдаланылуы бұзылғанда.

4. Нуклеотидфосфатаза, нуклеозидфосфорилаза, аденозиндезаминаза, гуаназа, ксантиноксидаза.

5. Аллопуринол. Аллопуринол- ксантиоксидазаның бәсекелес ингибиторы. Бұл фермнет ингибирленгенде несеп қышқылының түзілуі төмендейді.

№5 есеп

Ер адам, 45 жаста, семіз, жүрек аймағында кезеңмен болатын ауруға және ентігуге шағымданады. Ашқарынға алынған қанның липидтерінің анализі көрсетті: жалпы холестериннің мөлшері--6,5 мМоль/л, ТЖЛП-ің холестерині – 1,4 мМоль/л, ТАГ-8 мМоль/л (нормасы—1,5-2,5 мМоль/л).

1. Қандай патологияда қан плазмасының көрсеткіштерінде осындай өзгерістер болады?

2. Атерогендік коэффициент деген не? Оның қалыпты мөлшері?

3. Бұл жағдайда атерогендік коэффициент нешеге тең?

4. Қандағы холестерин мөлшерін төмендететін препараттарының әсерінің механизмі?

5. Неліктен семіз адамдарға көмірсулар аз мөлшерде болатын диетаны ұсынады?

Жауаптың үлгісі

1. Гиперхолестеринемия мен гиперлипемия атеросклероз бен семіздікке тән.

2. Жалпы ХС – ХС _ТЖЛП / ХС _ТЖЛП Қалыпты жағдайда К_А £ 3.

3. К_А= (6,5 – 1,4) : 1,4 = 3,6, яғни нормадан жоғары

4. Олар ГМГ-КоА-редуктазаның ингибиторы ; бұл холестерол биосинтезінің негізгі ферменті. Холестериннің ТӨТЛП→ТТЛП құрамында қанға түсуі және қан тамырларының қабырғасында жиналуы төмендейді .

5. Көмірсулар тотыққанда май қышқылдар, ТАГ және холестерол синтезіне қажетті заттар-ацетил-КоА мен диоксиацетонфосфат түзіледі; бұл заттар артық мөлшерде болғанда олар майлар синтезіне жұмсалады.

№6 есеп

Науқас белок аз мөлшердегі диетада болды. Қан сары суын зерттегенде мочевинаның мөлшері 11,83 мМоль/л тең екені анықталды. Осы науқаста қандай ауру болуы мүмкін?

№7 есеп

Зерттелген қан сары суында креатин мөлшері 1,2 мМоль/л тең. Қандай мүшенің жұмысы бұзылған?

№8 есеп

Науқастың қанында операцияның алдында қалдық азоттың мөлшері 50 мМоль/л болды, осы науқасқа операция жасауға бола ма? Неліктен?

№9 есеп

Қан сары суындағы глюкозаның мөлшері 10 мМоль/л. Қашан осындай жағдай болуы мүмкін? Глюкоза зәрде пайда бола ма?

№10 есеп

Қан сарысуын фракциялау кезінде төмендегі жайттар анықталды: қан сарысуындағы жалпы белоктың көрсеткіші қалыпты мөлшерде болғанымен, жеке белоктардың пайыздық құрамы (%): альбуминдер - 40, альфа-глобулиндер – 10, бета-глобулиндер – 10, гамма-глобулиндер -38. Бұл кімнің (науқастың немесе дені сау адамның) қан сарысуы? Не себепті бұлай ойлайсыз?

№11 есеп

Науқаста құрысу байқалады. Қан сары суын зерттегенде кальцийдің мөлшері 1,2 мМоль/л тең болды. Бұл жағдай қалай аталады? Қашан ол байқалады?