4.Сөзжасамның тәсілдері

Сөзжасам тәсілдері, олардың түрлері, ерекшеліктері. Сөзжасам тәсілдерінің зерттелу деңгейі. Түркітанудағы синтетикалық сөзжасамның, тарихи дамуының зерттелуі. Сөзжасам тәсілдер бөлінісіндегі әртүрлі көзқарастарға шолу. Қазақ тіл біліміндегі сөзжасамдық тәсілдер. Олардың бөлінуі туралы әртүрлі .ылыми ойлар мен тұжырымдар.

Фонетикалық сөзжасам тәсілі. Фонетикалық сөзжасам тәсілі туралы ғылыми көзқарастар. Фонетикалық сөзжасам тәсілінің пайда болу жолдары. Дауысты және дауыссыз дыбыстар сәйкестігі туралы ғылыми тұжырымдар мен олардың сөзжасамдық қызметі. Оның негізгі сөзжасамдық қалыптары. Дауысты және дауыссыз дыбыстардың сөзжасамдық қалыптары. Фонетикалық сөзжасам негізінде пайда болған туынды сөздердің мағыналық құрылымы. Ортақ мағына арқылы қалыптасқан ерекше мағыналар (семалар).

Синтетикалық сөзжасам тәсілі. Синтетикалық сөзжасам тәсілінің зерттелуі.Зат есім сөздердің синтетикалық сөзжасамына талдау жасау.Зат есімнің сөзжасамдық жұрнақтары, мағыналық, тұлғалық, қызметтік ерекшелігі. Олардың семантикалық қырын ашу. Синтетикалық сөзжасамды уәждемелік, номинациялық аспектіден талдау.

Сын есімнің сөзжасамдық жұрнақтары, мағыналық, тұлғалық, қызметтік ерекшелігі.Сан есімніңсөзжасамдық жұрнақтары, мағыналық, тұлғалық, қызметтікерекшелігі. Есімдіктіңсөзжасамдық жұрнақтары, мағыналық, тұлғалық, қызметтік ерекшелігі.

Етістіктің синтетикалық сөзжасамы, сөзжасамдық жұрнақтары, мағыналық, тұлғалық, қызметтік ерекшелігі. Түбір мен жұрнақтың сөзжасамдық мағына жасаудағы рөлі. Уәждеменің қалыптасу жүйесі. Үстеудің, еліктеу сөздердің синтетикалық сөзжасамы туралы.

Семантикалық сөзжасам тәсілі. Тіл біліміндегі транспозиция туралы ілімдерге шолу. Транспозиция түрлері. Синтаксистік және лексикалық деривация. Конверсия құбылысы. Конверсия сөз мағынасының дамуы. Сөздің антонимдік, синонимдік, көпмағыналығының даму сипаты. Көпмағыналылық пен омонимия құбылысының арақатынасы. Оның номинация теориясы негізінде түсіндірілуі. Семантикалық сөзжасам негізінде пайда болған мағыналарды айқындаудағы мәтіннің рөлі.

Аналитикалық сөзжасам жүйесі. Аналитикалық сөзжасамның зерттелуі, қалыптары, ол туралы ғылыми көзқарастарға шолу.

Есім сөздердің аналитикалық сөзжасамы. Есім сөздер негізінде жасалған біріккен сөздер мен қос сөздер. Есім негізді күрделі сөздер. Олардың зерттелуі, орфограммасы туралы көзқарастар. Күрделі сөздердің атау теориясы арқылы зерделенуі. Зат есім, сын есім, сан есімнің аналитикалық тәсіл негізінде туынды сөз жасау мүмкіндіктері. Туынды сөз құрамындағы сөздердің мағыналық құрылымы мен жаңа атау мағынасы арасындағы сабақтастық. Мағыналық валенттілік туралы.

Етістік негізді сөздердің аналитикалық сөзжасамы. Күрделі етістіктер - сөзжасамдық аспектіде, зерттелуі, ғылыми пікірлерге шолу. Күрделі етістіктің сыңарының мағынасы мен олардың сөзжасамдық мағыналары, сөзжасамдық тізбек жасау қасиетінің молдығы. Етіс тұлғалы туынды етістіктер. Олардың семантикалық қыры мен сипаты, ғылыми көзқарастар.

Сөзжасам үлгілерінің өнімділік, құнарлылық сипаттары, тіл дамуындағы маңызы. Қазіргі қазақ тілінің дамуында аналитикалық тәсілдің маңызы. Лексикалану. Сөз тіркестерінің лексикалануы арқылы жасалған туынды сөздер мен олардың мағыналық уәжділігі.

Фразеологиялық тіркестердің атаулық қызметі. Олардың туынды сөз ретіндегі белгісі, ерекшелігі.