1.Жеке бастың өмірі; 2.Ауыл аймақтардағы өмірдің сипаттамасы; 3.Париждегі өмір; 4.Саяси өмір; 5.Әскери

Түрлі қоғам топтарына берілетін баға, энциклопедия. Бальзак өзіне баға бергенде: «Каждая книга автора всего лишь глава грандиозного романа об обществе»- деген. «Адам әжуасы» автордің иштей дамып, өз-өзіне танып білуге талпыну, осындай еңбектерінің нәтижесінде тамаша шығарма жарық көреді.

Стендаль творчествосы.

Фредерик Стендаль- жазушының лақап аты, шын аты Анри Мари Бейль.Стендаль батыс Еуропа реализмінің басы болды және сонымен қатар оның болашағына көп әсер етті десек, артық болмас.Стендалдан бастаған із орыс әдебиетінің XIX ғасырдың екінші жартысында Толстой, Достоевский шығармалары арқылы жаңа заман әдебиетіне жалғасты. Стендаль қалыптастырған ішкі монологтардың жарқын үлгілері дамып, XX ғасыр әдебиетіне «толассыз, сана сезім тасқыны»( «поток сознания»), «тереңдігі құпия сыр» («подтекст») деген түйсік- терминге айналды.Стендаль «Қызыл мен қарасында» жеке адамның жан- дүние, сезімдерін бейнелеу идеясын бірінші қатарға шығарды. Романның аталуының өзінде символдық мағына бар- қызыл түс революцияның белгісі де, қара- монархиялық,яғни бастықтардың сырт киімі, сол кездегі үстемдікті жандандырушылардың символы. Адам бақытқа талпынысы шығарманың өзегі. Стендальдың ойынша, адам әрқышын бақытқы ұмтылады, ол- табиғи талпыныс, бірақ Жюльен Сорель өмір сүрген кезең сәтсіздіктің заманы еді. «Қызыл мен қара» романы- француз әдебиетінің тарихында таптық проблеманы, таптар арасындағы қарым- қатынасты айқын қойған шығарма.Романда Ж.Сорельдің ойлары, сезімдері нәзік психологиялық талдау әлеуметтік талдаумен жалғасып жатыр. Жюльен- даму, жетілу жолындағы кейіпкер. Ол қоғамға қарсы келді, оған наразылығын білдірді, онымен енді қарым-қатынасын тоқтатып, байланысын үзіп, өзін үстем тапқа қарсы қойды. Міне, осы еркін ойлы жиырма үш жасар Жюльен сотталып, өлім жазасына кесілді

Стендаль шығармашылығында және оның өмірінде «итальян» тақырыбы өте үлкен орын алған. Адамның ішкі әлеміндегі жан сезімі, психологиялық әрекеті «итальян» тақырыбына жазылған «Ванина Ванини» новелласында көрініс тапқан.Шығармада шынайы өмірде барынша орын алатын бостандыққа деген құлшыныс суреттеледі. Бұл құлшыныс кейіпкердің жүрегінде махаббатпен күреседі, оның сүйіктісінің жүрегінде махаббатпен қатар тәкаппарлық пен қызғаныш сезімі үялаған. Десек те, жастардың басына қандай қауіп- қатер төнбесін сезімдеріне адал бола білді. «Ванина Ванини»- новелла- хроника пішінінде жазылған стендальдік үлгідегі жаңа драма. Ондағы оқиғалар оған дейін Мерименің жазған новеллаларындағы оқиғаларға қарағанда тез өрбиді.

Сондай-ақ Стендальдің көптеген шығармаларының арасынан «Ванина Ванини» прозасы қысқалығымен және қуаттылығымен ерекшеленеді.Дегенмен оның сыйымдылығына нұсқан келмеген. Автор кейіпкердің арман- мүддесі мен ішкі тебірінісін, оқиғалардың арасындағы байланысты көлемді азайту үшін қысқартып алып тастаудан аулақ болған.Оқырман драманың шынайылығына сенімді, өзіне қажетті ақпаратты толыққанды алуына шығарма көлемі мен мазмұны жеткілікті.

Стендальдің көркем шығармалары өмір суреттерін бейнелеу ғана емес, өмір ағымының бағытын, сол бағыттың табиғатын да танытады. Бұл тікелей адам жаратылысына қатысты, ал адам әрекеттері өмірдегі қозғалыста, күресте және өзгерісте ашылады. Адамның өзін- өзі танып, білуге деген талпынысы терең сипат ала бастады. Адам бойындағы рухани тазалық, , адалдық, әлеуметтік белсенділік секілді қасиеттердің Стендаль шығармашылығандағы көрініс алуы кең көлемде алғанда, образ, кейіпкер психологиясы,әрекетін көрсетуде нақтылы қарағанда, характер жасау, тартыс және қайшылықтар диалектикасы секілді құбылыстардың табиғатын бұрынғадан да күрделендіріп, оларға тың сапа үстеді. Өзі айтқандай, Стендаль болашаққа жұмыс істеген жазушы, әдебиет дамуы дәлелдегендей оның көтерген мәселелері кейін көптеген көлемді шығармалармен толықты. Стендальдың мұраларының кейінгі әдебиетке сан қырлы ықпал да, әсері де бар.

ФРАНЦУЗСКИЙ РОМАНТИЗМ

Философские и социальные истоки французского романтизма. Периодизация. Связь с литературой ХУ1П века, противостояние классицизму. Проблема воображения, живописности, сюжетной напряженности, метафоричности стиля (П. Леру, Гюго "Лунный

свет", Мюссе "Экспромт"). Социальная тематика французского романтизма. Система жанров. Основные представители. Живопись Делакруа, Жерико, Жироде — психологизм и конфликтность. Формирование романтической поэзии во Франции. Лирика Ламартина — особенности образной системы. Трагическое мироощущение в поэзии А. де Виньи ("Смерть волка"). Тема поэта и поэзии у А. де Виньи и А. де Мюссе (цикл "Ночи"). Типология французского романа. "Коринна" Ж. де Сталь — зависимость темперамента от географических широт, предвосхищение стендалевского изображения эволюции чувства, тема женской эмансипации. Социальный роман "Жан Сбогар" Ш. Нодье. Психологический роман и новелла: "Рене" Шатобриана, "Оберман" Сенанкура, "Адольф" Констана, "Исповедь сына века" Мюссе. Эволюция героя психологического романа, связь с романами Прево иЛафайет. Исторический роман "Сен Мар" Виньи: концепция Вико, герой и история. Психологический и социальный роман Ж. Санд, тема искусства и творческой личности в ее романах. Творческий путь В. Гюго. Периодизация. Связь с "неистовой литературой". Предисловие к драме "Кромвель" как манифест французского романтизма. Концепция личности, истории. Конфликт и его развитие в драме "Эрнани". Своеобразие романтической драмы Гюго. Специфика историзма романа "Собор Парижской Богоматери": композиция,система образов, концепция романтического героя, проблема просвещения и религии, символика, гротеск в романе. Социальная проблематика и романтическое противостояние добра и зла в романе "Отверженные", изменение характера романтического героя.

Человек и природа в романе "Труженики моря". Добро абсолютное и социальная справедливость в романе "Девяносто третий год", своеобразие композиции. Экзотизм и политические мотивы в лирике Гюго. Гюго в России.

ИТАЛЬЯНСКИЙ РОМАНТИЗМ

Исторические условия возникновения. Периодизация. Связь с общественными движениями. Историография Д. Вико, философские и этические идеи В. Джомберти. Борьба классиков и романтиков. Идеи Л. ди Бреме, Д. Берше, У. Фосколо, А. Мандзони: концепция исторической трагедии и исторического романа ("Граф Карманьола" и "Обрученные"). Интеллектуальная поэзия Д. Леопарди — философский, эстетический, нравственный идеал. Идея героизма духа на первом этапе творчества; мировая скорбь как скрытое сопротивление — второй этап; преодоление скорби и усиление сатирических черт — на третьем этапе. Роль Де Санктиса в развитии итальянской литературной теории и истории.

ПОЛЬСКИЙ РОМАНТИЗМ

Национальное своеобразие, связь с другими литературами. Воздействие национально-освободительной борьбы на творчество романтиков. А. Мицкевич как основоположник польского романтизма. Периодизация творчества. Гражданственность поэзии Мицкевича

(лирика, поэма "Гражина"). Романтический герой в поэме "Дзяды". Мицкевич в России. Лиризм, художественное своеобразие "Крымских сонетов". Публицистическая и педагогическая деятельность Мицкевича. Ю. Словацкий — ярчайший представитель польского романтизма. Мастерство в области формы, обогащение поэтического

польского языка. Жанровое своеобразие поэмы "Беневский". Художественные завоевания в области романтической драмы: жанры, проблемы, образная система.

АМЕРИКАНСКИЙ РОМАНТИЗМ

Роль романтизма в развитии литературы США, связь с процессом становления американского самосознания. Специфика восприятия европейского опыта и складывающееся своеобразие национальной литературы на английском языке. Связь Купера с традицией В. Скотта, а В. Ирвинга и Э. По с немецким романтизмом. Хронологические границы и периодизация. Война между Севером и Югом как исторический водораздел смены литературных направлений в литературе Америки. Своеобразие американской поэзии и

американского романа. В. Ирвинг — представитель раннего этапа американского ро-

мантизма, создатель романтической новеллы. Фольклорные источники творчества.

Дж. Ф. Купер. Вклад Купера в создание американского романа: разработка разновидностей романного жанра: исторического, приключенческого, морского, бытового. "Шпион" — произведение первого периода творчества, исторический роман с элементами таинственности и мелодраматизма. Цикл романов о Кожаном Чулке: индейская тема, тема "естественного человека", нравственный идеал писателя. Г. У. Лонгфелло. Особенности поэтического творчества. "Песнь о Гайавате": фольклорные образы поэмы, индейское устное творчество как основа произведения. Связь с традицией Купера в гуманистической трактовке индейской темы. Э. По. Особенности мировоззрения и эстетической концепции писателя. Статья "Философия творчества" и поэтическое новаторство Э. По ("Ворон", "Колокола", "Аннабель Ли"). Новеллистическое искусство. Формирование жанров, которые позднее разовьются в европейской литературе. Специфика двоемирия американского романтизма: сочетание полета фантазии, воображения с практицизмом и здравым смыслом, предваряющим появление реалистических черт. Русские писатели о По (Достоевский, Блок,

Брюсов).