- •1. Сулосий мужаррад.
- •Фатҳа касра фатҳа замма фатҳатон, Касра фатҳа касра касра замматон
- •11 Дарс.
- •12 Дарс. Феъли нафй
- •13 Дарс. Мусол. Мозий.
- •7 Қоида.Агар сокинли و ҳарфи ҳарфи музораат билан ҳақиқий ёки тақдирий касранинг орасида келса уни ҳазф қилинади.
- •14 Дарс. Феъли наҳй.
- •8 Қоида. Ҳар қачон касрали ҳарфдан кейин сокинли وْ келса уни ى га қалб қилинади. مِوْثابٌ... مِيثابٌ
- •15 Дарс.
- •9 Қоида. Ҳар қачон заммали ҳарфдан кейин сокинли ى ҳарфи келса уни و га қалб қилинади.
- •16 Дарс. Ажваф.
- •11 Қоида. Ҳар қачон бир калимада икки сокинли ҳарф қўшни бўлиб келса уларнинг бири ҳазф қилинади.
- •17 Дарс. Исми фоил.
- •18 Дарс. Исми замон ва исми макон.
- •19 Дарс. Маълум феъли жаҳд.
- •20 Дарс. Лафиф.
- •21 Дарс. Амри белом.
- •22 Дарс. Феъли мозий.
- •23 Дарс. Феъли жаҳд.
- •24 Дарс. 2 فَعَـلَ—يَفْعُـلُ боби.
- •25 Дарс. Амри белом.
- •26 Дарс. Ажваф.
- •27 Дарс. Амри белом.
- •15 Қоида. Чекадаги ҳаракатли و ни ى га қалб қилиш.
- •28 Дарс. Феъли жаҳд.
- •29 Дарс. 3 боб.
- •30 Дарс. فَعِـلَ يَفْعَـلُ
- •31 Дарс. Мусол.
- •32 Дарс. Ажваф.
- •33 Дарс. Ажвафи ёий.
- •34 Дарс. Ноқис.
- •35 Дарс. Лафиф.
- •36 Дарс. Лафифи ёий.
- •37 Дарс. Мултавий.
- •38 Дарс. 5 боб. فَعِلَ يَفْعَلُ
- •39 Дарс.
- •6 Боб. فَعُلَ يَفْعُلُ боби.
- •40 Дарс.Иккинчи босқич.
- •41 Дарс. تَفْعِيل боби 2 боб.
- •42 Дарс.
- •43 Дарс. 4 боб. افْتِعَالٌ
- •44 Дарс. 5 انْفِعالٌ боби.
- •6 Боб افْعِلالْ боби.
- •45 Дарс. 7 боб افْعِيلالٌ
- •8 Боб تَفَعُّلْ боби.
- •46 Дарс. تَفَاعُـلْ 9 боб.
- •47 Дарс. افْعِيعَالٌ 11боб.
- •12 افْعِوَّالٌ боби.اجْلِوّاَزٌ (туяни тез ҳайдамоқ).
- •Учинчи босқич рубоий мужаррад.
- •48 Дарс. Тўртинчи босқич. Рубоий мазид.
- •1 Боб. Саҳеҳ. تَدَحْرُجٌ (тош юмалатмоқ).
- •2 Боб. إبْرِنْشَاقٌ (гул очилмоқ,барг чиқармоқ)
- •3 Боб. إقْشِعْرًارٌ (жунжикмоқ)
- •1Қоида.
- •5 Қоида, идғом қоидаси:
- •6 Қоида.
13 Дарс. Мусол. Мозий.
.Бу бобнинг мусолига وَثَبَ ва يَسَرَ феъллари мисол бўлади. "Сакрамоқ" ва "осон бўлмоқ" маъноларида.
-
шах-
си
музаккар
муаннас
1
2
жамъ
1
2
жамъ
غائب
وَثَبَ
وَثَبا
وَثَبُوا
وَثَبَتْ
وَثَبَتا
وَثَبْنَ
مُخاطَب
وَثَبْتَ
وَثَبْتُما
وَثَبْتُمْ
وَثَبْتِ
وَثَبْتُما
وَثَبْتُنَّ
مُتَكَلِّم
وَثَبْتُ
Мажҳули
وَثَبْنا
غائب
وُثَبَ
وُثَبا
وُثَبُوا
وُثَبَت
وُثَبَتا
وُثَبْنَ
مُخاطَب
وُثَبْتَ
وُثَبْتُما
وُثَبْتُمْ
وُثَبْتِ
وُثَبْتُما
وُثَبْتُنَّ
مُتَكَلِّم
وُثَبْتُ
وُثَبْنا
Феъли музореъ.
يَثِبُ бўлиб аслида يَوْثِبُ эди.
7 Қоида.Агар сокинли و ҳарфи ҳарфи музораат билан ҳақиқий ёки тақдирий касранинг орасида келса уни ҳазф қилинади.
-
шах-
си
музаккар
муаннас
1
2
жамъ
1
2
жамъ
غائب
يَثِبُ
يَثِبانِ
يَثِبُونَ
تَثِبُ
تَثِبانِ
يَثِبْنَ
مُخاطَب
تَثِبُ
تَثِبانِ
تَثِبُونَ
تَثِبِينَ
تَثِبانِ
تَثِبْنَ
مُتَكَلِّم
أثِبُ
Мажҳули
نَثِبُ
غائب
يُوثَبُ
يُوثَبانِ
يُوثَبُونَ
تُوثَبُ
تُوثَبانِ
يُوثَبْنَ
مُخاطَب
تُوثَبُ
تُوثَبانِ
تُوثَبُونَ
تُوثَبِينَ
تُوثَبانِ
تُوثَبْنَ
مُتَكَلِّم
نُوثَبُ
أ وثَبُ
3 қфоидага асосан мажҳул қиламиз. Бунда و нинг бир томони касра бўлмагани учун و қайтиб келади.
Исми фоил.
واثِباتٌ |
واثِبَتانِ |
واثِبَةٌ |
واثِبُونَ |
واثِبانِ |
واثِبٌ |
Исми мафъул.
مَوْثوباتٌ |
مَوْثوبَتانِ |
مَوْثوبَةٌ |
مَوْثوبونَ |
مَوْثوبانِ |
مَوْثوبٌ |
Савол. Нима учун و ҳарфи бу ерда ҳазф қилинмаган?
Маълум феъли жаҳд.
لم أثبْ |
|
لم تثبُوا |
لم تثبا |
لم تثب |
|
لم يثبوا |
لم يثِبا |
لَمْ يَثِبْ |
لم نَثِبْ |
|
لم تثبْنَ |
لم تثبا |
لم تَثِبي |
|
لم يثبْنَ |
لم تثبا |
لم تثبْ |
Мажҳул феъли жаҳд.
-
غائب
لم يُوثَبْ
لم يُوثَبا
لم يُوثَبُوا
لم تُوثَبْ
لم تُوثَبا
لم يُوثَبْنَ
مُخاطَب
لم تُوثَبْ
لم تُوثَبا
لم تُوثَبُوا
لم تُوثَبِي
لم تُوثَبا
لم تُوثَبْنَ
مُتَكَلِّم
لم نُوثَبْ
لم أ وثَبْ
ِِФеъли нафй.
-
غائب
لا يَثِبُ
لا يَثِبانِ
لا يَثِبُونَ
لا تَثِبُ
لا تَثِبانِ
لا يَثِبْنَ
مُخاطَب
لا تَثِبُ
لا تَثِبانِ
لا تَثِبُونَ
لا تَثِبِينَ
لا تَثِبانِ
لا تَثِبْنَ
مُتَكَلِّم
لا أثِبُ
Мажҳули
لا نَثِبُ
غائب
لا يُوثَبُ
لا يُوثَبانِ
لا يُوثَبُونَ
لا تُوثَبُ
لا تُوثَبانِ
لا يُوثَبْنَ
مُخاطَب
لا تُوثَبُ
لا تُوثَبانِ
لا تُوثَبُونَ
لا تُوثَبِينَ
لا تُوثَبانِ
لا تُوثَبْنَ
مُتَكَلِّم
لا نُوثَبُ
لا أ وثَبُ
Амри белом.
Маълумки амри беломни маълум феъли музореънинг 6 та мухотаб сиғасидан олинади. 1 амал билан калиманинг охирига қарасак саҳеҳ ҳарф экан, уни сокин қилдик, تَـثِبْ бўлди. 2 амал билан ҳарфи музораатни олиб ташлаб унинг моялисига қарасак мутаҳаррик экан шу билан амр тамом. ثِـبْ бўлди.
ثِبْنَ |
ثبا |
ثِبي |
ثِبُوا |
ثِبا |
ثِبْ |
Амри бо-лом.
-
غائب
لَيَثِبْ
لِيَثِبا
لِيَثِبُوا
لتَثِبْ
لِتَثِبا
لِيَثِبْنَ
مُتَكَلِّم
لأثِبُ
Мажҳули
لِنَثِبْ
غائب
لِيُوثَبْ
لِيُوثَبا
لِيُوثَبُوا
لِتُوثَبْ
لِتُوثَبا
لِيُوثَبْنَ
مُخاطَب
لِتُوثَبْ
لتُوثَبا
لتُوثَبُوا
لِتُوثَبِي
لِتُوثَبا
لِتُوثَبْنَ
مُتَكَلِّم
لِنُوثَبْ
لِأ وثَبْ
Амри бо-лом 8 сиға бўлиб 6 ғоиб, 2 мутакаллимдир. Уни феъли музореънинг аввалига жазм қилувчи لِ ҳарфини дохил қилиш билан ясалади.
