Орыс және ағылшын тілдеріндегі терминдік сөздік

1. Гомеостаз, ішкі ортаның тұрақтылығы - гомеостаз- homeostasis

2. Гемостаз, қан агуының тоқтатылуы - гемостаз- hemostasis

3. Тамырдағы тромбоциттік гемостаз – сосудисто-тромбоцитарный гемостаз- vascular-platelet hemostasis

4. Коагуляциялық гемостаз – коагуляционный гемостаз –coagulation hemostasis

Әдебиеттер

Негізгі:

1. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б. Адам физиологиясы. Алматы, Дәуір 2005 ж.181-188 бет.

2. Физиология человека: Учебник /Под ред. В.М.Покровского, Г.Ф.Коротько. – 2-е изд., перераб и доп. – М.: Медицина, 2003. 244-252 с.

Қосымша:

1. Агаджанян Н.А. Основы физиологии человека. – М.: изд-во РУДН, 2001. – 409 с.

2. Руководство к практическим занятиям по физиологии /Под ред. Г.И.Косицкого, В.А.Полянцева, А.В.Коробкова. - М.: Медицина, 1988. - С. 228-280.

3. Судаков К.В. Курс лекций. М.: Медицина, 2000. – 784 с.Гладинец А.М. Интегративная деятельность организма. - Караганда, 2001. - 63 с.

4. Начала физиологии /Под ред. А.Д.Ноздрачева. - С-Пб.: Изд-во "Лань", 2001.

Бақылау сұрақтары (кері байланыс)

1. Қан қызметтері

2. Қан құрамы

3. Қанның ұы. Қан ұю факторлары.

Тақырып: №4 Жүрек –қантамырлар жүйесінің қызметінің реттелуі.

Мақсаты:

1. Студенттерде қан айналымының маңызы туралы білімді қалыптастыру

2. Студенттерде жүректің гемодинамикалық қызметі туралы білімді қалыптастыру

3. Студенттерде жүрек –қантамыр қызметінің нервтік- гуморальдық реттелуі туралы білімді қалыптастырутыру

4. Студенттердің жүрек- тамырлар жүйесінің морфологиялық функционалдық жіктелуі және тамырқозғалтқыш орталықтар, вазоконстрикторлар және вазодилататорлар туралы білімді қалыптастыру.

5. Студенттерде микроциркуляторлық аймақтың құрылысы мен реттелу ерекшеліктері және артериялық пульс туралы білімді қалыптастыру

Дәріс жоспары:

1. Қан айналым маңызы

2. Жүрек етінің құрылысының ерекшеліктері

3. Жүрек етінің физиологиялық қасиеттері

4. Жүрек қызметінің нервтік, рефлекстік,гуморалдық реттелуі

5. Тамырлардың морфологиялық, функциялық жіктелуі

6.Гемодинамиканың көрсеткіштері

5. Вазоконстрикторлар және вазодилататорлар

6. Микроциркуляция

Дәрістің мазмұны

Қан айналым жүйесі организм тіршілігінде маңызды рол атқарады.

Қан айналым жүйесі жүректен және қан тамырларынан тұрады. Жүрек етінің физиологиялық қасиеттері. Жүрек қызметінің реттелуі үш сатыдан тұрады:

1. Жасуша ішілік

2. Интракардальдық

3. Экстракардальдық

Жасуша ішілік механизмге иондық мембраналық механизмдер жатады, олар қозу мен жиырылу ара қатынасын қамтамасыз етеді. Кардиомицит арасындағы нексустар миокардты функциональдық синцитий ретінде құрастырады.

Интракардиальдық реттелуге жатады:интракардиалдық шеткі рефлекстер, гетерометриялық, гомойометриялық, гидродинамикалық реттелу механизмі

Экстракариалдық механизмге жатады:жүйкелік, рефлекстік, гуморалдық реттелу

Жүрек тамыр жүйесінің жіктелуі.

Гемодинамиканың көрсеткіштері:

1. Қан қысымы (артериялық веноздық, капилярлық)

2. Қан ағысының жылдамдығы (көлемдік,сызықтық,толық қан айналым уақыты)

3. Қан тамырларының шеткі кедергісі

4. Тамырлар тонусы

Тамырлар саңлауның реттелуі. Тамырлар саңлауын ОЖЖ реттейді. Тамырлар қозғалтқыш орталығы сопақша мида орналасады, вазоконстрикторлар және вазодилятаторлар. Тамырлардың негізгі рефлекстік аймақтары:

сино-каротидтік, аорталық,бейнбридж,парин аймақтары

Колб бойынша микроциркуляторлық арнаның құрылысы: артериола, метартериола, пре-және посткапиллярлық сфинктерлер, капиллярлар, венулалар және артерио-венулярлық анастомоздар. Микроциркуляторлық арнаның реттелуінде гуморалдық факторлар үлкен рөл атқарады. Капиллярдың реттелуінде қоғамдық терминалдардың үлесі зор. Олар жасуша аралық саңлауға медиатор бөліп шығарып, осы аймақтың қан ағысын реттейді.

Көрнекі құралдар: Студентке мультимедиялық дәрістің электрондық түрі кафедрада беріледі.