2.2. Wybór sposobu zarządzania ryzykiem inwestycji

Długoterminowa polityka finansowa oraz związane z nią decyzje wyznaczają strategię rozwojową firmy. Planowanie finansowe dostarcza informacji, z których wynika jakich nakładów finansowych potrzebuje przedsiębiorstwo do realizacji zamierzonych inwestycji. W ramach tej podejmowane decyzje dotyczą głównie źródeł pozyskiwania kapitałów potrzebnych do realizacji planowanej działalności. Często bywa tak, że część potrzebnych środków pochodzić musi ze źródeł zewnętrznych. Tak więc w długookresowym zarządzaniu finansami decydenci muszą określić przede wszystkim jak pozyskać kapitał, jak racjonalnie go zainwestować oraz zapoznać się z kosztami pozyskania kapitału¹.

Gospodarka rynkowa dysponuje szeroką gamą możliwości inwestycyjnych. Dlatego też zarządzający przedsiębiorstwem podejmując decyzję o zainwestowaniu kapitału muszą zastanowić się nad tym kiedy inwestować, w co inwestować, ile inwestować oraz jaki powinien być rozkład nakładów w czasie? Współcześnie decyzje inwestycyjne stanowią złożony proces decyzyjny, który w przypadku planowania finansowego długookresowych przedsięwzięć inwestycyjnych uwzględnia także:

• sformułowanie długofalowej strategii inwestycyjnej przedsiębiorstwa,

• kreatywne poszukiwanie oraz identyfikację nowych możliwości inwestycyjnych,

• oszacowanie oraz prognozę bieżących i przyszłych (przewidywanych) strumieni przychodów,

• przygotowanie zestawu reguł (kryteriów decyzyjnych) klasyfikujących alternatywy inwestycyjne na możliwe do przyjęcia lub wymagające odrzucenia,

• zapewnienie przepływu niezbędnych informacji o możliwościach inwestycyjnych na szczebel decyzyjny,

- prowadzenie stałej kontroli wydatków oraz uważne śledzenie relacji wybranego przedsięwzięcia inwestycyjnego.

Inwestowanie obejmuje również szeroki zakres problemów, a także konkretne metody i techniki ich rozwiązywania. Wymaga to od zarządzających znacznych umiejętności i wiedzy wykraczającej poza problematykę finansową. Każda działalność inwestycyjna wymaga ciągłego pozyskiwania kapitałów. W warunkach silnej konkurencji zdobycie środków na inwestycje staje się podstawowym zadaniem decydentów w przedsiębiorstwie. Podejmując decyzję mamy szeroki wachlarz możliwości skąd wziąć kapitał. Ostatecznie pozyskanie niezbędnych środków oraz zagwarantowanie pożądanej wielkości i struktury strumieni pieniężnych zasilających przedsiębiorstwo przesądza praktycznie o powodzeniu konkretnego przedsięwzięcia. Zatem podstawową funkcją zarządzania finansami jest połączenie, w procesie decyzyjnym o charakterze strategicznym, inwestowania z finansowaniem. Pozwala to w długim okresie maksymalizować wartość majątku przedsiębiorstwa. Nie jest to zadanie łatwe, między innymi z uwagi na zróżnicowane ryzyko towarzyszące dostępnym źródłom finansowania czy związane z tym koszty. Podejmowanie decyzji inwestycyjnych koncentruje się na wyborze rozwiązań minimalizujących koszty przedsiębiorstwa, maksymalizujących korzyści, a zarazem zapewniając zbieżność interesów właścicieli, kredytobiorców oraz zarządzających przedsiębiorstwem⁶⁰.

„Każdy kapitał, niezależnie od źródła pochodzenia, ma koszt. W przypadku kapitałów obcych stwierdzenie takie nie budzi żadnych wątpliwości. Jest oczywiste, że za używanie cudzych kapitałów trzeba płacić. Często jednak można się spotkać z opinią, że kapitały własne nie mają żadnego kosztu, gdyż nie trzeba płacić za korzystanie z nich. Okazuje się jednak, że kapitał własny nie tylko ma koszt, ale można również stwierdzić, że niemal zawsze będzie on wyższy niż koszt kapitału obcego (w obrębie jednego przedsiębiorstwa). Problemem może być jedynie ustalenie wysokości tego kosztu.”⁶¹ W przypadku obliczania kosztu kapitałów obcych należy precyzyjnie ustalić wszystkie płatności związane z wykorzystaniem tych kapitałów. W celu obliczenia prawdziwego efektywnego kosztu kredytu należy:

1. po pierwsze, uwzględnić wszystkie opłaty manipulacyjne i inne prowizje płacone z góry, pomniejszające wartość rzeczywistych środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy,

2. po drugie, przed zsumowaniem rat uwzględnić ich zmienną wartość w czasie.

Przy obliczaniu efektywnego kosztu kapitału należy także zwrócić uwagę na fakt związany z kosztem utraconych możliwości, który objawia się w dwojaki sposób:

1. po pierwsze, gdyby prowizje nie zostały zapłacone to środki na nie przeznaczone mogłyby zostać zainwestowane, co w efekcie dałoby dodatkowy zysk,

2. po drugie natomiast, gdyby każda już spłacona rata nie została uregulowana w terminie, również zostałaby zainwestowana i przyniosłaby określone korzyści¹.

Przeprowadzając dokładne obliczenia kosztów oraz wpływu finansowania zewnętrznego na sytuację finansową przedsiębiorstwa można sporządzić dokładny model, który posłuży do symulacji skutków podejmowanych decyzji finansowych związanych z działalnością firmy. Do innych zalet posiadania takiego modelu zaliczyć można między innymi możliwość przeprowadzania analiz wrażliwości oraz przewidywania ewentualnych kłopotów z płynnością, a także wiele innych⁶².